مسافران هوایی در خطر ابر های پرتوزا!
تحقیقات جدید شواهدی بر پرتوزایی راز الود ابر های پرتوزا لایه استراتوسفر کشف کرده اند که مسافران هواپیماهایی را که در این لایه پرواز میکنند را به شدت در معرض اشعه های یونیزان قرار می دهد .مسیله ای که می تواند صنعت هوانوردی را با چالش های جدی رو به رو کند.
سال های سال تحقیقات بر روی تاثیر اشعه های کیهانی در ارتفاعات بالا و پروازی به عنوان یکی از اثرات جانبی و خطرزای صنعت هوانوردی مورد توجه بوده است اما یافته های اخیر در رابطه با پرتوزایی ابر ها به معنی پرتوگیری در حدود بیش از دو برابر اشعه های کیهانی میباشد.
سرپرست پروه تحقیقاتی دکتر کنت توبیسکا(Kent Tobisca ) می گوید :
” اشکار ساز هایی که در ۲۶۴ پرواز در ارتفاع پروازی حدود ۱۷ کیلومتری سطح دریا بین سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ وجود امواج یونیزان بسیاری را ثبت کرده اند که اعتقاد ما بر این است که منشا این پرتو ها چیزی غیر از امواج کیهانی هستند و احتمالا مربوط به ابرهای محلی طول مسیر پرواز می باشند. ”
قبل از انجام این تحقیق دانشمندان از وجود امواج کیهانی و باد های خورشیدی که از لایه محافظتی کره زمین عبور میکردند مطلع بودند .هر چه مسیر پروازی به اقطاب زمین نزدیک تر باشند میزان دوز دریافتی امواج نیز بیشتر خواهند بود که البته میزان دوز دریافتی ناشی از این امواج کیهانی بسیاز ناچیز است بطوریکه طی مسیر کل هوایی ایالات متحده دوزی در حدود ۳۵ هزارم ثانیه اسکن ایکس قفسه سینه به مسافر میدهد که طبیعتا نمی تواند چندان نگران کننده باشد.اما مانیتورینگ گروه تحقیقاتی توبیسکا میزان دوز دریافتی را بیش از دوبرابر دوزی که انتظار میرفت اندازه گیری کرد.این نشان دهنده وجود عوامل پرتوزایی است که همان ابرهای محلی می باشند.
علت پیدایش این ابر های محلی پرتوزا در لایه استراتوسفر به دام افتادن ذرات ایجاد کننده اشعه های کیهانی در کمربند پرتوزایی موسوم به Van Allen radiation belt. است .این کمربند مانند یک بطری مغناطیسی عملکرده و باعث تغلیظ و بالا رفتن تمرکز این نوع اشعه ها میشود .مقدار اندکی از اشعه های به دام افتاده در این بطری به بیرون و لایه های بالاتر یعنی استراتوسفر نشت کرده که بر هم کنش میان این اشعه ها و مولکول های اکسیژن و نیتروژن باعث ایجاد اشعه های ثانویه ای می شود که همان ابرهای پرتوزایی ذکر شده را شکل میدهند.این پرتو ها به مراتب خطرناک تر از پرتوهای اولیه هستند و میتوانند دوز دریافتی مسافران هوایی را تا ۳ برابر افزایش دهند.
پی بردن به وجود این قیبل امواج و اثرات بیولوزیک ان بر مسافران هوایی بی گمان صنعت هوانوردی را وارد چالشی جدی خواهد کرد.
