اطلاعات جدیدی که از جمجمههای کوچک نخستیهای قدیمی که به اندازه کیوی بودند به دست آمده، میتواند یکی از جنجالیترین معماهای تکامل را حل کند؛ چگونه نخستیهای مدرن دارای مغزی به این بزرگی هستند؟
محققان دانشگاه فلوریدای آمریکا جمجمه های تقریبا سالمی از Adapiform ها، نخستی های لمور مانند، در نزدیکی جنگل های وایومینگ پیدا کردند که به نظر میرسد قدمت آنها به ۵۰ میلیون سال پیش میرسد. هرچند که به نظر میرسد فسیل جمجمه ها بهترین مدرک برای درک نوروآناتومی نیاکان نخستی های مدرن باشد، اما مشکلی عمده وجود دارد: حفره های مغزی جمجمه های ترک خورده با سنگ و خاک پوشیده شده.
این مشکل ادامه داشت تا اینکه،آریانا هرینگتون،یکی از دانشجویان دانشگاه فلوریدا با استفاده از تکنولوژی CT هشت ترسیم سه بعدی مجازی از مغز نخستی های اولیه به وجود آورد. این ۸ جمجمه یک سیر تکاملی از مغز نخستی ها، از جمله بهبود بینایی، پیچیدگی عملکردی و افزایش حجم مغز را به نمایش میگذارد. خود هرینگتون در این رابطه اذعان میدارد:
ممکن است که این تخصصی شدن مغز دلیل بزرگ شدن مغز نخستی ها در آینده شده باشد. به نظر میرسد هر طرحی را که در مغز پیدا میکنیم میتواند به درک بهتر ما از سیر تکاملی که به مغز انسان منجر شده کمک کند.
این سوال مدتها در ذهن دانشمندان وجود داشت که آیا پریمات ها همیشه نسبت حجم مغز به بدن زیادی داشتهاند یا این نسبت بزرگ بعدها حاصل شده است. این تحقیق جدید و پژوهشهای گذشته نشان داده افزایش حجم مغز ناشی از تخصصی شدن مغز در میمون ها و انساننماهای اولیه دارد. جمجمه Adapiform ها نسبت به plesiadapiform های اولیه تغییراتی از جمله تغیییر جهت چشم ها داشته است. بهوسیله تصویرهای شبیه سازی شده به دست آمده، دانشمندان توانسته اند نگاهی دقیقتر به ویژگیهای آناتومیکال بیندازند که نشان داد، با اینکه Adapiform ها مانند نخستیهای امروزی کمتر در بویایی تمرکز دارند، اما مانند plesiadapiform ها نسبت مغز به بدن کمتری دارند.
نخستی های امروزی بیشتر در بینایی تخصص دارند. یکی از بزرگترین تفاوتهای plesiadapiform ها و Adapiform ها مربوط به نواحی بینایی و بویایی میباشد که در سیر تکامل نخستی ها بخش بویایی به تدریج کوچکتر و بخش بینایی به تدریج بزرگتر شده است.