دیسکِکتومی (Discectomy) جراحی برداشتن بخش آسیب‌دیدۀ یک دیسک فتق‌یافتۀ ستون فقرات است. فتق دیسک بین‌مهره‌ای می‌تواند با تحریک یا فشرده‌سازی اعصاب مجاور، موجب ایجاد درد، بی‌حسی یا ضعف شود. این علایم می‌توانند گردن یا پشت شخص را تحت تاثیر قرار دهند یا به دست‌ها و پا منتشر شوند.
دیسکِکتومی بهترین نتیجه در درمان علائم انتشاری دارد و تاثیر آن برای دردهای حقیقی پشت یا گردن کمتر است. عمدۀ کمردردها و گردن‌درد‌ها با درمان‌های محافظه‌کارانه‌تر، مانند مصرف داروهای ضددرد یا درمان فیزیکی، تسکین می‌یابند.
درصورتی که درمان‌های کم‌ترتهاجمی و غیرجراحی، کارساز نبوده، یا موجب بدتر شدن علائم شوند، پزشک دیسککتومی را به بیمار پیشنهاد می‌کند. راه‌های مختلفی برای انجام دیسککتومی وجود دارد. بسیاری از جراحان، دیسککتومی با حداقل تهاجم، که با استفاده از برش‌های کوچک و دوربین ویدئویی کوچک (برای مشاهده) انجام می‌شود را ترجیح می‌دهند.
اهداف و کاربردها
هدف از دیسککتومی کاهش فشار فتق دیسک بین‌مهره‌ای (دیسک لغزیده، پاره‌شده یا برآمده) بر عصب نخاعی است. فتق دیسک بین‌مهره‌ای زمانی رخ می‌دهد که مواد نرم‌ترداخل دیسک از طریق یک شکاف در قسمت سخت‌تر خارجی، بیرون بزنند.
در شرایط زیر پزشک دیسککتومی را به بیمار پیشنهاد می‌کند:
- مشکل در ایستادن یا راه رفتن در نتیجۀ ضعف اعصاب
- ناکارآمدی درمان محافظه‌کارانه، مانند مصرف دارو یا درمان فیزیکی، در بهبود علائم پس از شش هفته
- فشار ضوایع مهره‌ای بر یکی از اعصاب
- درد تیرکشنده و انتشاری بیش از حد به باسن، پاها، بازوها یا قفسۀ سینه
خطرات
از دیسککتومی به‌عنوان یک روش بی‌خطر یاد می‌شود، اما مانند تمام عمل‌های جراحی، دیسککتومی نیز با خطر عوارض همراه است. از عوارض احتمالی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خون‌ریزی
- عفونت
- نشت مایع نخاعی
- آسیب به عروق و اعصاب داخل و اطراف ستون مهره‌ها
- آسیب به لایۀ محافظ اطراف ستون مهره‌ها
آمادگی
اجتناب از خوردن و نوشیدن، مدتی پیش از جراحی ضروری است. در این زمینه، پزشک معالج دستورالعمل‌های دقیق را توضیح خواهد داد.
روند انجام
در طول جراحی
معمولاً برای دیسککتومی، جراحان از بیهوشی عمومی استفاده می‌کنند. بیمار داروی بیهوشی را به‌عنوان یک گاز و از طریق ماسک تنفسی، یا از تزریق وریدی دریافت خواهد کرد. برای به دست آوردن دسترسی به دیسک، مقداری از رباط‌ها و استخوان‌های ستون فقرات حذف می‌شوند.
در بهترین حالت، فقط قطعه‌ای از دیسک که عصب را تحت فشار قرار داده‌است، برداشته می‌شود که این امر با حفظ بقیۀ دیسک، به تسکین درد نیز می‌انجامد.
اگر نیاز به حذف کل دیسک باشد، جراح فضای خالی را با یک تکه استخوان – از یک جسد یا از لگن خود بیمار – یا یک استخوان مصنوعی پُر خواهدکرد. مهره‌های مجاور با سازه‌های فلزی ذوب‌شده به یکدیگر متصل می‌شوند.
پس از جراحی
بازگشت به کار، پس از جراحی دیسککتومی معمولاً ۲ تا ۶ هفته طول می‌کشد که این زمان بستگی به میزان فعالیتی دارد که شخص در شغل خود با آن درگیر است.
نتایج
دیسککتومی به تسکین دردهای فتق، نظیر تحت فشار بودن عصب و درد انتشاری می‌انجامد، اما ممکن است درمانی دائمی نباشد. برای جلوگیری از آسیب مجدد، کاهش وزن، برنامۀ ورزشی سبک و کاهش فعالیت‌های شدید کمری (فعالیت‌هایی که نیاز به خم و راست شدن بیش از حد دارند) به بیمار توصیه می‌شوند.
