احتمالا ما آنچه را میبینیم که به دیدن آن آموزش داده شدهایم……
در مطالعهای بینملیتی که اخیرا در مجله علوم شناختی به چاپ رسیده است، یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی دانشگاه Kyoto مشاهده کرد که درک تفاوت بین تصاویر مشابه به پیشزمینه فرهنگی فرد بستگی دارد.
دانشمندان از مدتها پیش به این نتیجه رسیدهاند که فرآیندهای ذهنی پیشزمینه تفکر و استدلال میان فرهنگهای شرقی و غربی متفاوت است. غربیها بیشتر پردازش آنالیتیکال ‘analytical’ انجام میدهند، بر این مبنا که اشیا را مستقل از مفهوم آنالیز میکنند؛ در حالی که شرقیها موقعیتها و اشیا را به حالت کلی پردازش میکنند که به این نوع پردازش، پردازش هولیستیک ‘holistic’ گفته میشود.
تصور بر این است که این تفاوتها در پردازش، بر درک بینایی موثرند؛ در حالی که به باور Yoshiyuki Ueda، نویسنده ارشد دانشگاه Kyoto، این نقطه نظر بسیار سادهتر از واقعیت میباشد. او بیان میکند:
گزارشهای موجود در ارتباط با تاثیر تفاوتهای فرهنگی بر درک بینایی با یکدیگر در تعارضاند. در آزمایشات قبلی از اشیا پیچیده استفاده شده که این اشیا اختلال زیادی در روند اصلی پردازش ایجاد کردهاند؛ تصمیم ما بر آن بود که با استفاده از اشکال ساده هندسی، درک بینایی را سادهتر کنیم.
در این آزمایش از داوطلبانی از کشورهای کانادا، ایالات متحده و ژاپن خواسته شد که به گروهی از اشیا همچون خطوط مستقیم با ویژگیهای متغیر نگاه کرده و تفاوتهای ساده قابل تشخیص (مثل طول یا زاویه) میان آنها را تمییز دهند. آمریکاییها در تشخیص خط متفاوت از سایر خطوط، زمانی که خطر درازتر بود نسبت به حالت کوتاه سریعتر متوجه تفاوت شدند. چنین حالتی در میان داوطلبان ژاپنی مشاهده نشد؛ در مقابل، تشخیص خط مستقیم از خطوط انحنادار برای ژاپنیها دشوارتر از آمریکاییها بود.
چنین تفاوت فرهنگی را نمیتوان به سادگی با نظریه آنالیتیک-هولیستیک توضیح داد.
محقق Jun Saiki از دانشگاه Kyoto ادامه میدهد:
تفاوتهای مشابه دیگری نیز در مکانیسمهای ادراکی وجود دارد که باعث تفاوت در پردازش بینایی میشوند. قدم بعدی ما یافتن علت این تفاوتهاست. سیستمهای املایی مورد مشاهده افراد میتواند یکی از این علل باشد. چنانچه در دستخط شرقی بسیاری از حروف با تفاوتهای ظریف موجود میان طول خطوط از هم تشخیص داده میشوند؛ حال آن که در الفبای غربی تفاوت ظریف در انحنا، بین حروف تمایز ایجاد میکند.
در آخر، محققان امیدوارند بتوانند نقش تجربیات بینایی را در تکامل سیستم پردازش بینایی انسان از سنین پائین کشف کنند.