روش‌های مختلف تصویربرداری پزشکی، امکان مطالعه‌ی آناتومیک ساختار های درون بدن را فراهم می‌کنند. عملکرد آن‌ها به‌حدی اساسی می‌باشد که روش‌های جدید تصویربرداری پزشکی جزئی از بزرگ‌ترین پیشرفت‌های هزاره‌ی اخیر دسته‌بندی می‌کنند. در ادامه با رایج‌ترینِ این روش‌ها آشنا خواهید شد.
ترسیم آناتومی بدن انسان
ابداع: حدود ۲۷۵سال پیش‌از میلاد
دریونان باستان، تشریح انسان عمل بسیار ناپسندی محسوب می‌شد و با مجازات همراه بود. در زمان بنیان‌گذاری اسکندریه، این قانون اندکی تغییر یافت و فرصتی برای رشد فرهنگی و علمی فراهم شد. زمانی که ممنوعیت تشریح انسان در چند دهه‌ی بعد برداشته شد، پزشکی با نامهروفیلوس، صدها جسد را برای مشاهده‌ی دقیق تشریح کرد. دست‌آوردهای هروفیلیوس، امروزه تنها در نوشته‌ها و ترسیم‌های پزشکان هزاره‌ی اخیر یافت می‌شوند. با اختراع چاپ در قرن ۱۴، اولین کتاب پزشکی که دارای نقاشی‌هایی از ساختار بدن انسان بود، درسال ۱۴۹۱ منتشر شد.
ساختارهای درون بدن انسان، به تمیزی چیزی که در کتب مرجع مشاهده می‌شود نمی‌باشند و تشخیص عملی آن‌ها بسیار دشوار است. با وجود تمام پیشرفت‌ها، این راه ابتدایی، از اساسی‌ترین مراحل آموزش آناتومی که از پایه‌های پزشکی است می‌باشد.
اشعه‌ی X
ابداع: ۱۸۹۵م
فیزیکدان آلمانی، ویلهلم رونتگن (Wilhelm Röntgen)، درحال مطالعه روی پرتو الکترونی، متوجه ثبت تصویر استخوان‌های دست خود درصفحه‌ی عکاسی که در نزدیکی او قرار داشت، شد. با تکرار این آزمایش و موفقیت در ثبت تصویر دست همسرش، توانست اشعه X که ابتدا اشعه‌ی رونتگن نام داشت، را کشف کند. این اکتشاف توانست جایزه‌ی نوبل فیزیک را در سال ۱۹۰۱ برای وی به ارمغان آورد.
علت نامگذاری این اشعه، ماهیت ناشناخته‌ی آن در گذشته بود؛ امروزه می‌دانیم ماهیت آن مشابه طیف الکترومغناطیس نورمرئی است، البته درفرکانسی بالاتر.
اشعه‌ی X که درپزشکی استفاده می‌شود انواع متفاوتی دارد: فیلم ساده که در آزمایش مربوط به استخوان و دندان استفاده می‌شود؛فلوروسکوپی که با تابش دسته‌ای از پرتو X به طور مداوم، تصویر از حرکت روده‌ها یا رگ‌ها را فراهم می‌کند؛ توموگرافی کامپیوتری (computed tomography) یا CT اسکن که با جفت‌کردن یک دستگاه کامپیوتری قدرتمند و تعدادی ردیاب بسیار حساس، تصویری از مقطع مورد نظر فراهم می‌کنند.
درهریک از روش‌ها، نرم‌افزار و برنامه‌های پیشرفته می‌توانند تصاویری سه‌بعدی و بسیارپیچیده را تهیه کنند.
سونوگرافی
ابداع: ۱۹۴۲م
استفاده از امواج صوتی برای کشف زیردریایی های دشمن از سال ۱۹۳۰ استفاده می‌شود، اما نخستین بار در سال۱۹۴۲ برای بافت‌های بدن انسان به‌کار برده‌شد.
این نوع تصویربرداری، مشابه روشی است که وال‌ها و خفاش‌ها استفاده می‌کنند: عبوردادن امواج فراصوتی از بافت‌های بدن و ایجاد تصویر برمبنای عبور یا جذب این امواج. مدل‌های قدیمی‌تر این دستگاه تصاویری مخدوش یا سیاه و سفید را ایجاد می‌کردند اما مدل‌های جدیدتر دارای توانایی ایجاد تصاویر رنگی و سه بعدی می‌باشند.
سونوگرافی کاردبردهای گسترده‌ای دارد که رایج‌ترین آن‌ها مطالعه‌ی رشد جنین است
(MRI (Magnetic Resonance Imaging
ابداع: ۱۹۷۱م
ایده‌ی استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از بافت زنده نخستین بار، درحین خوردن یک همبرگر به ذهن پال لاتربر (Paul Lauterbur) رسید! وی موفق به دریافت نوبل پزشکی درسال ۲۰۰۳، به همراه فیزیکدان بریتانیایی پیتر منسفیلد (Peter Mansfield) شد.
نحوه‌ی عملکرد MRI شگفت‌آور است: هنگام اعمال یک میدان مغناطیسی قوی، اتم‌های هیدروژن موجود در مولکول آب مانند آهنرباهای کوچکی عمل می‌کنند. درصورت فراهم آوردن انرژی به شکل امواج رادیویی، این آهنرباهای کوچک می‌توانند جهت‌گیری خودرا تغییر دهند و فرکانس رزونانسی را آزاد کنند که با تغییر قدرت میدان مغناطیسی، قابل کنترل است. ایجاد تفاوت کوچکی در میدان مغناطیسی، سیگنال‌های متفاوت فراوانی تولید می‌کند که می‌توان از آن‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات بافتی استفاده کرد. باید توجه داشت برخلاف تصور عده‌ای از مردم MRI، اشعه ای تولید نمی‌کند. این نکته خصوصا در اعمال آن روی کودکان اهمیت فراوان دارد چراکه در برابر هرگونه تابش بسیار آسیب‌پذیرند.
هم‌چنین، به دلیل توانایی نشان دادن بافت‌های نرم، MRI ابزاری بسیار مناسب برای مطالعه‌ی مغز و نخاع است.
پزشکی هسته‌ای
ابداع: پروسه ای که در اواخر قرن ۱۹ آغاز شده و در اواخر قرن بیستم به کلینیک‌ها منتقل شده‌است.
زمینه‌ی پیدایش پزشکی هسته‌ای را تعداد زیادی از دانشمندان فراهم کرده که جنبه‌های مختلف آن‌را درطول یک قرن مطالعه کردند. این مطالعات به اختراع ماشین‌های تشخیصی در دهه‌ی ۸۰ و ۹۰میلادی منجر شد.
پزشکی هسته‌ای از روش‌ها و ابزار متفاوتی نظیر توموگرافی تابش پوزیترون (PET) یا دوربین‌های گاما و توموگرافی تک-فوتون کنترل‌شده(SPECT) استفاده می‌کند؛ بدین‌صورت که از طریق تنفس، تزریق یا بلعیدن ماده‌ای رادیواکتیو و جمع‌آوری اطلاعات حاصل از جذب یا عدم جذب آن ماده، تصاویری ایجاد می‌شود.
بیشترین کاربرد پزشکی هسته‌ای درزمینه‌ی تومورشناسی است؛ چراکه تومورهای سرطانی برای رشد سریع خود به انرژی فراوانی نیاز دارند، درنتیجه‌ی این افزایش متابولیسم، درتصویر ایجاد شده، هاله‌ی نوری ایجاد می‌شود.
این روش برای تشخیص متاستاز سرطان به مغز یا شش‌ها نیز استفاده می‌شود.
