خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست، ملانوماست. رشد سرطانی سلول‌های پوست زمانی رخ می‌دهد که آسیب‌های جبران‌ناپذیری به DNA آنها وارد شود؛ آسیب‌ها معمولاً ناشی از تابش اشعه‌های خطرناک هستند که جهش را سبب می‌شوند. آسیب به ماده‌ی ژنتیک موجب تکثیر چندبرابری سلول‌ها می‌شود و در نهایت تومورهای بدخیم هستند که خود را نمایان می‌کنند. تومورها از ملانوسیت‌ها (سلول‌هایی که مسئول رنگ پوست هستند) در لایه‌ی بازال اپی‌درم منشأ می‌گیرند و شبیه خال می‌باشند، به رنگ سیاه یا قهوه‌ای! و همچنین امکان دارد که به رنگ پوست هم باشند؛ تقریباً هر رنگی! عامل اصلی که برای ملانوما در نظر گرفته می‌شود قرارگرفتن گهگاهی در معرض پرتوهای فرابنفش است (آفتاب سوختگی) و زمینه‌های ژنتیکی هم باید وجود داشته باشد. سالانه فقط ۱۰۱۳۰ نفر بر اثر آن در ایالات متحده جان خود را از دست می‌دهند.
اگر این سرطان در موقع مناسب تشخیص داده و درمان شود، تقریباً همیشه قابل درمان است؛ اما اگر چنین نباشد، سرطان می‌تواند پخش شده و به جاهای دیگر بدن سرایت نماید. در این حالت دیگر مبارزه با آن سخت شده است!
این نوع از سرطان، شایع‌ترین سرطان پوست نیست ولی بیشترین قربانی را می‌گیرد؛ آمار سال ۲۰۱۶ بر وجود ۷۶۳۸۰ مبتلا به نوع تهاجمی آن دلالت دارد که اکثراً هم مرد هستند.
پیشگیری
از سرآغاز این سرطان در ۱۹۷۹، بنیاد سرطان پوست همیشه استفاده از کرم ضدآفتاب را با SPF 15 یا حتی بالاتر برای پوشش کامل در مقابل تابش آفتاب توصیه کرده است. (عدد SPF به این معناست که مثلاً در مورد ذکر شده ۱/۱۵ تابش‌های مضر توان عبور از ضخامت کرم محافظت‌کننده را دارند) اگرچه استفاده از کرم ضدافتاب به تنهایی نمی‌تواند ایمنی کامل را تضمین کند! علاوه بر آن نکات زیر را هم باید نظر داشت:
- همیشه دنبال سایه باشید؛ به ویژه بین ساعات ۱۰-۱۶
- سوختگی شما را از محافظت خارج می‌کند.
- از برنزه کردن مخصوصاً سولاریوم پرهیز کنید!
- در روزهای گرم سال از لباس‌های مناسب و عینک یو وی استفاده کنید.
- افرادی که مدت زیادی را در بیرون از خانه می‌گذرانند از ضدآفتاب‌هایی با SPF30 به بالا استفاده کنند.
- مقدار استفاده از کرم ضدآفتاب تقریباً ۱ اونس (به اندازه‌ی دو قاشق غذاخوری) برای کل بدن است است؛ مخصوصاً پس از شنا یا عرق شدید!
- نوزادانِ تازه‌متولد را از معرض تابش آفتاب دور نگه دارید. کرم ضدآفتاب برای کودکان بالای ۶ ماه توصیه می‌شود.
الفبای ملانوما
خال‌های تیره روی پوست و رشد آنها اغلب آسیب‌رسان است، ولی نه همیشه! کسی که بیش از ۱۰۰ مورد از این خال‌ها دارد در خطر بزرگی برای ملانوماست. اولین نشانه‌ها، خال‌های غیرمعمول است و به همین علت بررسی دائمی پوست و تغییرات آن توصیه می‌شود. در ادامه برخی از این نشانه‌ها را بررسی می‌کنیم:
عدم تقارن
اگر خطی فرضی از وسط خال به وجود آمده در بدنتان بکشید و طرف راست و چپ آن یکسان باشد، اگر خبری از ملانوما هم باشد به احتمال زیاد خوش‌خیم است ولی در غیر این صورت احتمال این که عارضه‌ی پوستی مربوط به ملانومای بدخیم باشد بیشتر است.
حاشیه
خالی خوش‌خیم سطح صافی دارد و حتی حاشیه‌دار می‌باشد، برخلاف ملانوما که سطح ناصافی دارد و شاید لبه‌های آن دالبری‌شکل باشند.
رنگ
بیشتر خال‌های خوش‌خیم به یک رنگ اند؛ سایه‌ای قهوه‌ای رنگ. اگر رنگ‌های مختلفی پدید آید، نشانه‌ای از خطر است. انواع رنگ‌های مختلفی مثل سیاه، قهوه‌ای، قرمز، سفید و حتی آبی!
اندازه
خال‌های بدخیم معمولاً اندازه‌های بزرگ‌تری دارند (تقریباً قطری به اندازه‌ی ۶ میلی‌متر)، اگرچه در مراحل ابتدایی رشد می‌توانند کوچک هم باشند.
