آیا بینی شما شبیه مادرتان است و یا چشمانتان همانند عمویتان کشیده است؟ شباهتهای خانوادگی به سادگی قابل تشخیص است ولی توجیه آنها از لحاظ ژنتیکی به همین سادگی نیست.
در تحقیقات جدید محققان سعی کردهاند تا درک صحیحی را از اینکه چگونه ژنهای یک شخص بر چهرهی آن فرد تاثیر میگذارد ارائه دهند.
پرفسور وینبرگ:
ما از مطالعه دوقلوها میدانیم که برای مثال در بعضی از قسمت های صورت به نظر میرسد یک جز ژنتیکی بسیار قوی مشترکی وجود دارد.
این مطلب در مجله plos genetics منتشر شده است. هرچند دانستههای بسیار کمی در مورد ژن خاصی در تفاوت تعیین کننده در اندازه و شکلهای مختلف از ویژگیهای صورت در انسان شناخته شده است.
در تلاش برای باز کردن رمز و راز ژنتیکی مورد نظر، محققان تصاوی سهبعدی از بیش از ۳۱۰۰ فرد تهیه کردند و شباهتهای بین اجزای صورت آنها و ۱ میلیون تفاوت ژنتیکی را از کل ژنوم انسان مورد بررسی قرار دادند.
محققان ۲۰ اندازهگیری مختلف در مورد صورت را مورد مطالعه قرار دادند، مانند عرض صورت و عمق بینی. علاوه بر این، در هر صورت با استفاده از یک تکنیک به نام stereophotogrammetry دیجیتال، که با استفاده از تصاویر دوبعدی گرفته شده از زوایای مختلف برای ایجاد تصاویر دقیق سهبعدی استفاده شد. محققان همچنین از بزاق افراد برای تست DNA استفاده کردند.
از ۲۰ اندازهگیری صورت که مورد بررسی قرار گرفته، پنج عدد با مناطق خاصی از ژنوم در ارتباط بودند. این اندازهگیری شامل عرض صورت، فاصله بین چشمها، عمق و عرض بینی و عمق چهره و یا فاصله تقریبی از وسط گوش به بالای بینی بود.
در مجموع هفت منطقه از ژنوم که با این پنج اندازهگیری صورت در ارتباط بودند (برخی از اندازهگیریها با بیش از یک منطقه ژنوم در ارتباط بودند) و هر منطقه شامل بیش از یک ژن است، پس هنوز مشخص نیست که کدام ژنهای خاص مربوط به کدام ویژگی صورت است. با این حال، برخی از مناطق حاوی ژن که قبلاً به سندرمهای ژنتیکی که چهره و یا توسعه صورت را تحت تأثیر قرار میدهند مرتبط شدهاند.
این دانش ژنتیکی میتواند کاربردهای عملی در آینده؛ به خصوص در مورد نقائص هنگام تولد صورت و سندرمها داشته باشد.
شاید حتی تغیرات کوچک در ژن مربوطه بتواند تغیراتی در چگونگی توسعه اجزای چهرهی فرد ایجاد کند.
برای مثال، پژوهش هایی مثل این می تواند راهکاری برای شرایطی مانند شکاف لب یا شکاف کام ارائه دهند. اینها از جمله شایع ترین نقائص هنگام تولد هستند و به دلیل بروز یک خطا در چگونه توسعه یافتنِ صورت جنین در رحم مادر رخ می دهند: در طول رشد طبیعی، بخشهای مختلف از صورت به صورت جداگانه تشکیل و سپس به هم میپیوندند. اگر آنها به هم ملحق نشوند، یک نوزاد با شکاف لب یا کام به دنیا میآید.
هنوز هم مطالب زیادی در مورد روابط بین ژنها و ویژگیهای صورت برای آموختن وجود دارد، اما پژوهش حاضر امیدوار کننده است و این احتمال وجود دارد که بسیاری از ژنهایی که ویژگیهای صورت را تحت تأثیر قرار میدهند تنها اثرات بسیار کوچکی بر روی صورت دارند، به طوری که تحقیقات بیشتر باید شامل اندازهگیریهای دقیقتر و تعداد زیادی از چهرهها به منظور یافتن اینکه هر ژن چه کاری را بر عهده دارد، باشند.