تست IsoPSA چیست؟
IsoPSA یک شاخص زیستی (Biomarker) جدید است که برخلاف تست PSA استاندارد که تنها بر غلظت آنتی‌ژن اختصاصی پروستات تکیه دارد، بر پایه‌ی ساختار مولکولی PSA طراحی شده است. در این روش، ایزوفرم‌های مختلف PSA با استفاده از محلول دو فازی آبی از یکدیگر تفکیک می‌شوند تا تغییرات ساختاری در این آنتی‌ژن به‌صورت دقیق‌تری بررسی شوند. به عبارت دیگر، IsoPSA نه‌تنها میزان PSA را اندازه‌گیری می‌کند، بلکه ساختارهای مولکولی مختلف آن را نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد.
وضعیت فعلی تست IsoPSA
تست IsoPSA هنوز در مرحله‌ی آزمایش‌های بالینی قرار دارد و در حال حاضر در ایالات متحده و ایران به‌طور رسمی در دسترس نمی‌باشد. با این حال، نتایج اولیه این مطالعات بسیار امیدوارکننده بوده‌اند. تحلیل‌های اولیه این آزمایش در ژورنال معتبر European Urology منتشر شده‌است و توجه زیادی از سوی متخصصان حوزه اورولوژی و آنکولوژی به خود جلب کرده است.
مزایای تست IsoPSA نسبت به PSA سنتی
چرا PSA ناکافی است؟
آزمایش PSA برای سال‌ها به‌عنوان استاندارد طلایی (Gold Standard) تشخیص اولیه سرطان پروستات شناخته می‌شد. این تست به‌دلیل اختصاصی بودن آنتی‌ژن PSA برای بافت پروستات و امکان سنجش ساده از طریق خون، در تشخیص بیماری‌های مرتبط با پروستات، از جمله سرطان، نقش مهمی ایفا کرده است. اما متأسفانه، این تست حساسیت بالایی دارد و نمی‌تواند به‌خوبی بین سرطان و بیماری‌های خوش‌خیم پروستات مانند هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) یا التهاب، تمایز قائل شود. این موضوع می‌تواند منجر به تشخیص‌های نادرست، اضطراب بیماران، و انجام بیوپسی‌های غیرضروری شود.
IsoPSA چه برتری‌هایی دارد؟
مطالعات اولیه نشان داده‌اند که IsoPSA می‌تواند تمایز دقیق‌تری بین سرطان پروستات و دیگر شرایط خوش‌خیم ایجاد کند. همچنین این تست در تشخیص میزان پیشرفت سرطان (کم‌خطر در مقابل پرخطر) نیز عملکرد بهتری نسبت به PSA سنتی دارد.
عملکرد و دقت IsoPSA: یافته‌های کلیدی مطالعات اولیه
مطالعه‌ای که به سرپرستی دکتر اریک کلاین (Eric Klein) انجام شده، عملکرد بالینی تست IsoPSA را با PSA سنتی مقایسه کرده است. نتایج این مطالعه به‌صورت زیر است:
چشم‌انداز آینده و نتیجه‌گیری
تست IsoPSA به‌عنوان نسل بعدی آزمایش‌های خون برای غربالگری و تشخیص سرطان پروستات، امیدهای زیادی را در جامعه‌ی پزشکی ایجاد کرده است. در صورتی که این تست مراحل تایید نهایی و مجوزهای رسمی را طی کند، می‌تواند نقش مهمی در کاهش بیوپسی‌های غیرضروری، کاهش اضطراب بیماران و افزایش دقت تشخیص سرطان پروستات ایفا کند.
با توجه به شیوع نسبتاً بالای سرطان پروستات در مردان میانسال و مسن، پیشرفت‌هایی از این دست می‌تواند تحولی اساسی در حوزه سلامت مردان ایجاد کند.
