پولیپ‌های رحمی توده اضافی رشدیافته از دیواره داخلی رحم بوده که به داخل حفره رحمی برجسته می‌شوند. رشد بیش از حد سلول‌های دیواره رحم (اندومتر) منجر به تشکیل این پولیپ‌ها تحت عنوان پولیپ‌های اندومتر شده که معمولا غیرسرطانی و خوش‌خیم هستند؛ اما گاهی سرطانی بوده یا به مرور زمان سرطانی می‌شوند. (پولیپ پیش‌سرطانی)
سایز پولیپ‌های رحمی از چند میلی‌متر تا چندین سانتی‌متر تنوع داشته و توسط پایه بزرگ یا ساقه اتصالی نازک به دیواره رحم متصل می‌شوند. فرد بیمار می‌تواند یک پولیپ یا چند پولیپ به صورت همزمان در رحم خود داشته باشد. پولیپ‌ها معمولا در داخل رحم باقی می‌مانند؛ اما گاهی با عبور از گردن رحم (سرویکس) وارد واژن می‌شوند. بروز بیماری بیشتر در زنانی است که در دوره یائسگی قرار داشته یا این دوره را پشت سر گذاشته‌اند؛ با این حال در زنان جوان نیز ممکن است دیده شود.
نشانه‌ها
نشانه‌های پولیپ رحمی شامل موارد زیر است:
- خون‌ریزی قاعدگی نامنظم (به عنوان مثال، تکرر بیش از حد دوره‌های خون‌ریزی یا دوره‌های قاعدگی غیرقابل پیش‌بینی از نظر طول دوره و شدت خون‌ریزی)
- خون‌ریزی مابین دوره‌های قاعدگی
- دوره‌های قاعدگی با خون‌ریزی بسیار شدید
- خون‌ریزی واژینال پس از یائسگی
- ناباروری
بیماری در برخی زنان تنها با خون‌ریزی مختصر یا لکه‌بینی همراه بوده و در برخی نیز علائم بیماری وجود ندارد.
زمان مراجعه به پزشک
در موارد زیر بایستی به پزشک مراجعه کرد:
- خون‌ریزی واژینال پس از یائسگی
- خون‌ریزی مابین دوره‌های قاعدگی
- خون‌ریزی قاعدگی نامنظم
دلایل
به نظر می‌رسد عوامل هورمونی در بروز این عارضه نقش داشته باشند. پولیپ‌های رحمی نسبت به استروژن حساس‌اند؛ به این معنا که این پولیپ‌ها در پاسخ به تغییرات چرخه‌ای استروژن رشد می‌کنند.
عوامل خطر
از عوامل خطر موجود برای رشد پولیپ رحمی موارد زیر را می‌توان نام برد:
- قاعدگی زودرس یا تاخیر در قاعدگی
- فشارخون بالا
- چاقی
- مصرف تاموکسیفن (داروی درمانی برای سرطان پستان)
عوارض
پولیپ‌های رحمی احتمالا در ارتباط با ناباروری می‌باشند. برداشت پولیپ در صورت بروز همزمان ناباروری و پولیپ رحمی، احتمال باروری را افزایش می‌دهد؛ اما شواهد کافی در این زمینه موجود نیست.
تشخیص
در صورتی که پزشک به وجود پولیپ رحمی مشکوک شود، یکی از روش‌های درمانی زیر را برمی‌گزیند:
Transvaginal ultrasound- سونوگرافی واژینال
- سونوگرافی واژینال: در این روش، یک وسیله نازک چوب‌مانند به داخل واژن وارد شده و با ساتع کردن امواج صوتی، تصویری از داخل رحم ایجاد می‌کند. پولیپ ممکن است به طور واضح در دیواره رحم یا در ناحیه ضخیم‌شده اندومتر مشاهده شود. در روشی مشابه تحت عنوان هیستروسونوگرافی یا سونوهیستروگرافی (سونوگرافی رحمی)، به‌وسیله لوله‌ای کوچک از طریق واژن و سرویکس، محلول نمکی (سالین) به داخل رحم تزریق شده و دید واضح‌تری از داخل رحم حاصل می‌شود.
sonohysterography-سونوگرافی رحمی - هیستروسکوپی:در این روش، دوربینی لامپ‌دار، قابل انعطاف و نازک تحت عنوان هیستروسکوپ از طریق واژن و سرویکس به داخل رحم وارد می‌شود. هیستروسکوپی امکان ارزیابی کامل داخل رحم را فراهم می‌کند.
hysteroscopy-هیستروسکوپی
- بیوپسی (نمونه‌برداری) اندومتر: در این روش، از کاتتر ساکشن با قابلیت مکش برای نمونه‌برداری از اندومتر رحم و تست آزمایشگاهی آن استفاده می‌شود. وجود پولیپ رحمی با بیوپسی تایید می‌شود؛ اما امکان خطا نیز وجود دارد.
اغلب پولیپ‌های رحمی خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند. اگرچه، برخی تغییرات پیش‌سرطانی رحم (همچون هیپرپلازی اندومتر) یا سرطان‌های رحمی (مانند کارسینوم اندومتر) به صورت پولیپ رحمی ظاهر می‌شوند. پزشک معمولا با کسب اطمینان از عدم وجود سرطان رحم از طریق تست آزمایشگاهی نمونه، برداشت پولیپ را توصیه می‌کند.
درمان‌ها و داروها
پزشکان موارد زیر را برای درمان پولیپ رحمی پیشنهاد می‌کنند:
- مراقبت هوشیارانه: پولیپ‌های کوچک بدون علائم ممکن است خود‌بخود بهبود یابند. درمان پولیپ‌های کوچک مگر در صورت وجود خطر سرطان رحم، ضروری نیست.
- درمان دارویی: درمان‌های هورمونی شامل پروژستین‌ها و آگونیست هورمون‌های آزادکننده گونادوتروپین، احتمالا علائم پولیپ را کاهش می‌دهند؛ اما این درمان‌ها معمولا در بهترین شرایط راه‌حلی کوتاه‌مدت بوده و با توقف مصرف، علائم دوباره عود می‌کنند.
- برداشت پولیپ با جراحی: ابزارهایی که طی هستروسکوپی از طریق هیستروسکوپ وارد رحم می‌شوند و امکان برداشت پولیپ را فراهم می‌سازند. پولیپ برداشته شده به منظور ارزیابی میکروسکوپی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
در صورتی که پولیپ شامل سلول‌های سرطانی باشد، پزشک در ارتباط با مراحل بعدی ارزیابی و درمان بیمار را راهنمایی خواهد کرد. بروز دوباره پولیپ‌های رحمی به ندرت دیده می‌شود. در این صورت، درمان بهتری موردنیاز خواهد بود.
