پرهای پرندگان و نقش و نگار روی آنها یکی ازمتنوع ترین ویژگی های جانوری است که با چشم غیر مسلح میتوان مشاهده کرد.الگویی که ما بر روی پر پرندگان مشاهده میکنیم ترکیبیست پیچیده، از ترکیبِ خال های رنگارنگ و طرح و رنگ های مختلف. ولی سوال اینجاست، این طرح و رنگها چگونه بوجود آمده اند؟
ما میدانیم چرا پرندگان پرهای رنگی دارند. برای بسیاری از پرندگان رنگ پرهایشان میتواند به آنها در استتار و دور ماندنشان از چشم شکارچیان کمک کند همچنین این پرها میتوانند کمک کنند تا پرنده در نظر جفتِ احتمالیاش جذابتر و برجستهتر به نظر بیاید. این موارد به خوبی شناخته شدهاند. سوال بزرگ ما این است که چطور این نقوش در سطح سلولی ساخته و پرداخته شدهاند؟
دکتر اسماعیل گالوان و تیم تحقیقاتیاش پرهای پرندگان را مطالعه کردند تا بفهمند چه نوع رنگدانۀ درون سلولی در به وجود آمدن طرح و نقش های پیچیده پرندگان نقش دارد. رنگ پرها عمدتا توسط دو رنگدانۀ ملانین و کاراتینوئید بوجود می آیند. که ملانین در تولید رنگ های سیاه، قهوهای و نارنجی؛ و کاراتینوئید در تولید رنگهای روشنتر مورد استفاده قرار میگیرند.
پرندگان خودشان قادر به تولید کاراتینوئید نیستند. برای پرهای با رنگ روشن، پرندگان باید مواد غذایی مصرف کنند که حاوی این رنگدانهها باشد. به این ترتیب کاراتینوئید به همراه جریان خون به فولیکول پرها میرسد و در آنجا مصرف میشود. بدن پرندگان فاقد توانایی کنترل تولید و ذخیره کاراتینوئیدها است. از سوی دیگر ملانین توسط خود پرندگان و در سلولهای خاصی بنام ملانوسیت ساخته میشود. ملانوسیتها با همکاری فولیکول پرها تجمع رنگدانهها و رنگ آمیزی پرها را کنترل میکنند. تیم تحقیقاتی دکتر گالوان نخستین گروهی بود که بررسی کرد، آیا ملانین واقعا تنها رنگدانهای است که بدن پرندگان میتوانند در سطح سلولی میزان آن را کنترل کنند یا خیر.
دکتر گالوان می گوید:
ما بیش از ۹۰۰۰ گونه را برای بررسی رنگ پرهایشان مورد بررسی قرار دادیم و از این نظر پژوهش گستردهای به شمار میآید و هدف این مطالعه این بود که سرانجام بفهمیم پرندگان چگونه چنین پرهای رنگارنگی تولید میکنند.
آنها دریافتند که حدود ۳۲ درصد از گونههای مورد مطالعه که که طرح های پیچیدهای روی پرهایشان داشتند اغلب این طرح ها را با استفاده از ملانین به وجود آوردهاند. تعداد اندکی از پرندگان استثنا بودند. ۳ خانواده از پرندگان طرح های پیچیده روی پرهایشان را بدون استفاده از ملانین ساخته بودند و بنظر میرسد بدن این پرندگان رنگ پرهایشان را با استفاده از تغییرات متابولیکی بر روی رنگدانههای کاروتینوئیدِ مصرفیشان بوجود آوردهاند.