اسپاسم‌های مروی، انقباض‌های دردناک مری است؛ این لوله‌ی عضلانی، دهان و معده را به یک‌دیگر مربوط می‌سازد. این انقباض‌ها ممکن است به صورت درد سینه‌ی شدید و ناگهانی احساس شوند که این درد به مدت چند دقیقه تا چند ساعت تداوم می‌یابد.
اسپاسم مروی معمولاً تنها در مواقع محدودی رخ داده و به درمان نیازی ندارد؛ اما گاهی به صورت مکرر بروز کرده و ممکن است مانع عبور غذا و مایعات از طریق مری گردد. در شرایطی که این اسپاسم‌ها با قابلیت خوردن و آشامیدن تداخل ایجاد کنند، درمان آن‌ها الزام پیدا می‌کند.
مری لوله‌ای عضلانی بوده که دهان و معده را به یک‌دیگر مربوط می‌سازد. حلقه‌هایی از عضله تحت عنوان اسفنگتر در قسمت‌های بالا و پائین مری، با انقباض و انبساط خود به غذا و مایعات اجازه‌ی عبور می‌دهند.
نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های اسپاسم مروی شامل موارد زیر می‌باشند:
- درد شدید ناحیه‌ی سینه که ممکن است با درد قلبی اشتباه گرفته شود
- دشواری در بلع که گاهی در ارتباط با مواد خاصی است؛ از جمله شراب قرمز و مایعات بسیار گرم یا بسیار سرد
- احساس گیر کردن چیزی در گلو
- احساس برگشت مایعات و غذای بلعیده شده
زمان مراجعه به پزشک
درد سینه‌ی مرتبط با اسپاسم مروی، ممکن است ناشی از حمله‌ی قلبی باشد. بنابراین در صورت تجربه‌ی چنین دردی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
دلایل
دلیل اصلی اسپاسم‌های مروی مشخص نیست؛ اگرچه به نظر می‌رسد بروز آن‌ها با عملکرد غیرعادی اعصاب کنترل‌کننده‌ی ماهیچه‌های بلع، در ارتباط باشد. مری سالم غذا را توسط انقباض‌های عضلانی هماهنگ، به معده منتقل می‌کند. اسپاسم مروی، هماهنگی ماهیچه‌های دیواره‌ی بخش پائینی مری را مختل کرده و ورود غذا به معده را با مشکل مواجه می‌کند. دو نوع از این اسپاسم‌ها وجود دارد:
- اسپاسم‌های پراکنده: در مواردی این اسپاسم ممکن است دردناک باشد؛ علاوه بر این، این نوع اسپاسم در بیشتر موارد با برگشت غذا و مایعات همراه است.
- اسپاسم‌های قدرتمند دردناک: علی‌رغم درد شدید، این نوع اسپاسم (تحت عنوان jackhammer esophagus) معمولاً با برگشت غذا و مایعات همراه نیست.
عوامل خطر
اسپاسم مروی، عارضه‌ای نادر است؛ معمولاً بین افراد ۶۰ تا ۸۰ سال بروز کرده و احتمالا با بیماری رفلاکس معدی-مروی (GERD) مرتبط می‌باشد. از جمله دیگر عواملی که خطر این نوع اسپاسم‌ها را افزایش می‌دهند، موارد زیر را می‌توان نام برد:
- فشار خون بالا
- استرس یا افسردگی
- نوشیدن شراب قرمز یا مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های بسیار سرد و بسیار گرم
تشخیص
در این شرایط، پزشک انجام موارد زیر را پیشنهاد می‌کند:
طی اندوسکوپی، لوله‌ای دراز و انعطاف‌پذیر تحت عنوان اندوسکوپ وارد گلو و مری بیمار میشود. دوربین کوچکی در انتهای اندوسکوپ تعبیه شده که امکان ارزیابی مری، معده و ابتدای روده (دئودنوم) را توسط پزشک فراهم می‌کند.
- اندوسکوپی: در این روش تشخیصی، لوله‌ای انعطاف‌پذیر تحت عنوان اندوسکوپ وارد گلوی بیمار شده که امکان مشاهده‌ی داخل مری را فراهم می‌کند. پزشک ممکن است در این روش از بافت مری به منظور آزمایش، بیوپسی (نمونه‌برداری) انجام داده تا بتواند دیگر بیماری‌های مری را نیز تشخیص دهد.
- رادیوگرافی با پرتو X: در این روش پس از بلع مایع کنتراست (هم‌سنجی)، تصاویری از مری گرفته میشود.
- مانومتری مری: این روش تشخیصی، انقباض‌های مری را حین بلع آب اندازه‌گیری می‌کند.
- بررسی pH مری: این آزمایش، قابلیت تشخیص برگشت اسید معده به مری (رفلاکس اسید) را دارا می‌باشد.
درمان‌ها و داروها
درمان این عارضه، به تعداد دفعات بروز و شدت آن بستگی دارد. در صورتی که عارضه تنها هر چند وقت یک‌بار بروز کند، پزشک پرهیز از غذاهای تشدید‌کننده‌ی شرایط بیمار را پیشنهاد می‌کند؛ اما اگر اسپاسم مری با دشواری خوردن و آشامیدن همراه باشد، پزشک موارد زیر را احتمالا توصیه می‌کند:
- مدیریت هرگونه عارضه‌ای که ممکن است عامل بروز اسپاسم مری باشد: اسپاسم‌های مری گاهی در ارتباط با شرایطی مانند سوزش معده، رفلاکس معدی-مروی (GERD)، استرس یا افسردگی می‌باشند. در این حالت، پزشک مهارکننده‌ی پمپ پروتونی _مانند لانسوپرازول_ برای درمان GERD یا داروی ضدافسردگی _مانند ترازودون یا ایمی‌پرامین (توفرانیل)_ تجویز می‌کند. داروهای ضدافسردگی احتمالاً به تسکین درد مری کمک می‌کنند.
- داروهای شل‌کننده‌ی عضلات بلع: تجویز سیلدِنافیل (رِواشیو، ویاگرا و …)، تزریق اونوبوتولینوم‌توکسین A (بوتاکس) یا مسدودکننده‌های کانال کلسیمی مانند دیلتیازِم (کاردیزِم CD، تیازاک و …)، شدت اسپاسم‌ها را می‌تواند کاهش دهد.
- جراحی (مایوتومی): در صورت عدم اثرگذاری داروها، پزشک انجام نوعی جراحی را پیشنهاد می‌کند که طی آن عضله‌ی انتهای پائینی مری به منظور تضعیف انقباض‌های مری، بریده میشود. مطالعات چندانی بر روی این روش هنوز انجام نگرفته است؛ به همین دلیل، برای اسپاسم‌های مروی این روش در حالت کلی توصیه نمی‌شود. تنها در شرایطی که دیگر درمان‌ها مؤثر واقع نشوند، این روش توصیه میشود.
- مایوتومی اندوسکوپیک دهانی (POEM): در این روش به نسبت تهاجمی، اندوسکوپ از طریق دهان و گلو وارد مری بیمار شده و برشی در دیواره‌ی داخلی مری ایجاد می‌کند. سپس همانند مایوتومی، جراح عضله‌ی انتهای پائینی مری را برش می‌زند. POEM نیز مانند مایوتومی تنها در شرایطی که دیگر درمان‌ها مؤثر واقع نشوند، توصیه میشود.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
- پرهیز از غذاهای تشدید‌کننده‌ی شرایط: لیستی از غذاها و نوشیدنی‌هایی را که باعث بروز اسپاسم می‌شوند، تهیه کنید.
- از غذاهای خنک یا ولرم استفاده کنید: غذاها و نوشیدنی‌های بسیار سرد یا بسیار گرم را قبل از خوردن یا آشامیدن، مدتی در دمای اتاق قرار دهید.
- راهی برای کنترل استرس خود پیدا کنید: بروز اسپاسم‌های مروی به هنگام استرس شایع‌تر و شدت آن‌ها نیز بیشتر است.
- از قرص‌های نعناع استفاده کنید: روغن نعناع، شل‌کننده‌ی عضلات صاف بوده و به برطرف شدن اسپاسم‌های مروی کمک می‌کند. قرض نعناع را زیر زبان خود قرار دهید.
