درمان‌های سرطان می‌توانند موجب مشکلات دهانی، حلقی و دندانی شوند. پرتودرمانی سر و گردن می‌تواند برای غدد بزاقی و بافت‌های دهان آسیب‌زا بوده و/ یا جویدن یا بلع راحت را مشکل سازند. برخی از انواع شیمی‌درمانی و درمان‌های بیولوژیک نیز می‌توانند به سلول‌های دهان، گلو و لب‌ها آسیب برسانند. همچنین، داروهایی که برای درمان سرطان و برخی مشکلات استخوانی استفاده می‌شوند ممکن است موجب عوارض دهانی شوند.
مشکلات حلق و دهان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در چشایی و بویایی
- خشکی دهان
- عفونت و زخم‌های دهانی
- درد یا تورم دهان
- حساسیت به غذاهای سرد و گرم
- مشکلات بلع
- پوسیدگی دندان
مشکلات دهانی اگر با خوردن و آشامیدن تداخل داشته باشند جدی‌تر هستند؛ زیرا می‌توانند منجر به کم‌آبی (دهیدراته شدن) و/ یا سوءتغذیه شوند. اطلاع‌رسانی به پزشک اگر درد در دهان، لب‌ها یا گلو که خوردن و آشامیدن و یا خواب را دشوار بسازد و یا هنگام تب بالای ۳۸˚C بسیار مهم است.
راههای پیشگیری از مشکلات دهانی و دندانی
ممکن است پزشک یا پرستار راههای زیر را توصیه بکنند:
پیش از شروع درمان‌ها برای جرم گیری و چک‌آپ دندان‌ها ویزیتی با دندان‌پزشک داشته باشید. دربارهٔ درمان سرطان با دندان‌پزشک صحبت کرده و هرگونه کار دندان‌پزشکی را، پیش از شروع درمان‌ها کامل کنید.
هر روز دهانتان را به منظور وجود زخم‌ها و لکه‌ّهای سفید کنترل کنید. اگر متوجه تغییری شدید، به محض اطلاع پزشک یا پرستارتان را آگاه سازید. از جملهٔ این تغییرات درد یا حساسیت می‌باشد. در طول روز با محلول آب گرم، جوش‌شیرین و نمک دهانتان را شست‌وشو کنید. از پرستار بخواهید دستورالعمل دهان‌شویه‌ای را که برای شما مناسب باشد بنویسد. دندان‌ها، لثه‌ها و زبان را بعد از هر وعدهٔ غذایی و قبل از رفتن به رخت‌رخب در شب به آرامی مسواک بزنید. از مسواک‌های بسیار نرم یا سوآپ‌های پنبه‌ای استفاده کنید.اگر شما در ریسک خون‌ریزی باشید دربارهٔ نخ‌دندان کشیدن بپرسید.
راههای مدیریت مشکلات دهان و تغییرات چشایی
تیم درمانی احتمالاً راههای زیر را برای کنترل و مدیریت این مشکلات پیشنهاد دهند:
زخم‌های حلق و دهان: غذاهایی را انتخاب کنید که نرم و آبدار بوده و بلعشان ساده باشد. غذاهای خشک را با آب‌گوشت، سس یا مایعات دیگر نرم کنید. از یک مخلوط کن برای درست کردن میلک‌شیک استفاده کرده یا غذاها را با مخلوط‌کن خرد کنید تا بلع ساده‌تر گردد. درباره‌ی داروهای درد، نظیر lozenges یا اسپری‌های بی‌حس کننده‌ی دهان پرسیده و غذا خوردن را کمتر دردناک سازید. از غذاها و نوشیدنی‌هایی که موجب تحریک دهان می‌شوند، نظیر غذاهای کرانچی، نمکی، فلفلی یا شکری و نوشیدنی‌های الکلی اجتناب کنید. از سیگار یا سایر محصولات تنباکو استفاده نکنید.
برای خشکی دهان: مقادیر زیادی مایعات مصرف کنید؛ چرا که یک دهان خشک می‌تواند ریسک پوسیدگی دندان و عفونت دهانی را افزایش دهد. آبی دم‌دستی داشته باشید و اغلب کم‌کم بنوشید تا دهانتان مرطوب بماند. قطعات یخ و یا شکلات‌های بدون قندی را بمکید، دسرهای یخ‌زده یا آدامس بدون قند استفاده کنید. از لب تر کن استفاده کنید. از داروهایی نظیر جایگزین‌ها بزاق که می‌توانند دهان و حلق را پوشانده، محافظت کرده و مرطوب نگه‌دارند بپرسید. طب سوزنی نیز ممکن است به دهان خشک کمک کند.
