محققان راهی برای درمان دیابت نوع ۱ در موش‌ها یافته‌اند که می‌تواند در آینده راه‌حل مناسبی برای درمان دیابت در افراد مبتلا باشد.
مقاله مرتبط:آیا می‌توان سلول‌های بنیادی را در درمان دیابت بکار گرفت؟
دیابت نوع ۱ یک بیماری خودایمنی مزمن است که حدود ۱.۲۵ میلیون نفر کودک و بزرگسال در ایالات متحده به آن مبتلا هستند.
سیستم ایمنی که معمولاً میکروب‌ها و مواد‌بیگانه را نابود می‌کند گاهی اوقات به اشتباه سلول‌های خودی را بیگانه تلقی کرده و آنها را مورد حمله قرار می‌دهند در دیابت نوع ۱ نیز این اتفاق می‌افتد و سلول‌های ایمنی با حمله به سلول‌های بتای مولد انسولین آنها را نابود کرده و سبب بالارفتن میزان گلوکز خون می‌شوند.
باگذشت زمان دیابت نوع۱ تاثیرات منفی بر ارگانهای اصلی گذاشته و مشکلات قلبی-عروقی را به وجود آورده،سبب آسیب وارد شدن به سلول‌های عصبی،کلیه‌ها‌چشم‌ها و پاها شده و مشکلاتی را در حین دوره بارداری ایجاد می‌کند.
محققان حوزه دیابت نوع۱ یک روش درمانی که از سلول‌های بتا محافظت کرده و سبب بازگشت عملکردشان می‌شوند را پیدا کرده‌اند که می‌تواند انسولین را از نو وارد گردش‌خون کرده و با رسیدن گلوکز به سلول‌ها انرژی موردنیاز آنها را تامین کند.
سدی که در برابر این راه قرار دارد این است که سلول‌های جدید نیز می‌توانند تحت حمله دستگاه ایمنی قرار گرفته و از بین بروند.
برای حل این مشکل محققان بیان کردند که سلول‌های دیگری با عملکرد مشابه جایگزین سلول‌های بتای مولد انسولین شوند اما باید ظاهر متفاوتی داشته باشند تا توسط سیستم ایمنی شناسایی نشوند.
تبدیل سلول‌های آلفا به سلول‌های بتا
تیم تحقیقاتی یک وکتور آدنو ویروس طراحی‌کردند که دو پروتئین -pdx1وmafa- را وارد پانکراس موش می‌کرد.این دو پروتئین تکثیر،عملکرد و بلوغ سلول‌های بتا را تحت‌کنترل داشته و به علاوه می‌توانند سبب تبدیل سلول‌های آلفا به سلول‌های بتا بشوند.
سلول‌های آلفا بهترین کاندبدهای جایگزین شدن بودند. تعداد آنها زیاد بوده،در پانکراس قرار داشته و شبیه به سلول‌های بتا بودند که همه این موارد در برنامه بازسازی سلول‌ها مهم بودند.
پس از آنالیز و بررسی سلول‌های تغییر یافته مشاهده شد که این سلول‌های آلفا از نظر عملکرد کاملاً شبیه به سلول‌های بتا شده‌اند.
تیم تحقیقاتی مشاهده کردند که در موش‌های مدل دیابت میزان گلوکز خون در مدت ۴ ماه به وضعیت نرمال خود بازگشت. محققان دریافتند که در کشت آزمایشگاهی،سلول‌های آلفای انسانی نیز تحت تاثیر pdx1-mafA به سلول‌های بتا تبدیل می‌شوند.
در اثر این ژن‌درمانی سلول‌های جدید انسولین‌ساز در برابر حملات دستگاه ایمنی مقاوم می‌شوند. به نظر می‌رسد که این مقاومت به خاطر تفاوت اندک که بین سلول‌های اصلی و سلول‌های جدید وجود دارد ایجاد شده‌است که این تفاوت به قدری نیست که سبب مختل کردن عمل انسولین‌سازی این سلول‌ها شود.
آینده ژن درمانی برای درمان دیابت
وکتورهای AAV در حال حاضر در مطالعات ژن درمانی انسان مورد بررسی قرار می‌گیرند و در نهایت می‌توانند به وسیله روش آندوسکوپی غیر جراحی به پانکراس منتقل شوند.
مقاله مرتبط:درمان دیابت با سلول‌های مصنوعی آزادکنندۀ انسولین
با این حال، محققان هشدار داده‌اند که حفاظت مشاهده شده در موش ها دائمی نیست و این بازسازی ۴ ماهه سطح گلوکز در موش آزمایشگاهی ممکن است به چند سال در انسان ترجمه شود.
دانشمندان در حال آزمایش ژن درمانی در موجودات غیر انسان هستند. اگر موفقیت آمیز باشد، آنها با همکاری سازمان غذا و دارو (FDA) شروع به تایید ژن‌درمانی در افراد مبتلا به دیابت خواهند کرد.
