تینیتوس (Tinnitus)، اصطلاح علمی برای شنیدن مداوم صدای وزوز در گوش است. افرادی که به تینیتوس مبتلا هستند از آن به عنوان ‘صدای زنگ ‘ یاد می‌کنند اما ممکن است سایر اصوات نظیر صدای سوت ممتد، خش خش و یا صدای ضربه های آهسته را بشنوند.
با وجود این که فرد صدا ها را میشنود، هیچ منبع خارجی برای آن وجود ندارد در نتیجه از صداهای ناشی از بیماری تینیتوس به صدای اشباح یاد می‌شوند.
این بیماری در همه سنین بروز پیدا می‌کند اما شیوع آن در سنین بالا رایج‌تر است.
تینیتوس می‌تواند بسیار آزاردهنده و خسته کننده باشد چراکه باعث اختلال در شنیدن صداهایی است که در محیط خارج اطراف وجود دارند. همچنین افسردگی، تنش، استرس، پرخاشگری، اختلال در کیفیت تفکر فرد با کاهش تمرکز و اختلالات خواب از سایر مشکلات این بیماری هستند.
علت تینیتوس چیست؟
آسیب های گوش میانی و داخلی از شایع ترین علل این بیماری می‌باشند. گوش میانی امواج مکانیکی حاصل از لرزش پرده‌ی گوش را دریافت می‌کند و با انتقال آن ها به گوش داخلی باعث ایجاد موج الکتریکی شده که به مغز می‌رود و پردازش می‌شود.
درصورت آسیب دیدن گوش میانی یا داخلی، نحوه ی معمول ارسال پیام به مغز تغییر می‌کند و درنتیجه‌ی دریافت پیام شنوایی متفاوت، نحوه‌ی پردازش در مغز نیز تغییر می‌کند.
آسیب به پرده ی گوش، وجود تومور یا آسیب های عصب شنوایی نیز می‌توانند باعث ایجاد تینیتوس شوند.
احتمال بروز این بیماری در افرادی که در معرض صداهای بلند نظیر صدای پنوماتیک، اره برقی و سایر وسایل سنگین الکتریکی قرار می‌گیرند، بیشتر است. همچنین پس از گوش دادن به موسیقی بلند به وسیله هدفون یا پس از کنسرت‌ها نیز ممکن است علائم این بیماری به شکل موقتی ایجاد شوند.
بروز تینیتوس و اتوتوکسیتی (Ototoxity: مسمومیت شنوایی) در بعضی بیماران می‌تواند به سبب استفاده از برخی داروها باشد که شایع ترین آن ها عبارت‌اند از:
- دوز‌های بسیار بالای آسپرین
- دارو های دیورتیک (ادرارآور) مانند بومتانید
- دارو های آنتی مالاریا مانند کلروکین
- آنتی بیوتیک های دارای پسوند ‘مایسین’ مانند اریترومایسین
- تتراسایکلین ها که نقش ضد باکتری دارند
- تعدادی از داروهای سرطان وینکریستین
تینیتوس می‌تواند در برخی شرایط پزشکی نیز ظاهر شود مانند:
- کاهش شنوایی با افزایش سن
- اسپاسم عضلات موجود در گوش میانی
- بیماری منی‌یر (Meniere) که شنوایی و تعادل گوش را تحت تاثیر قرار میدهد
- فشارخون بالا
- کلسترول بالا
- کمبود امگا ۳ یا ویتامین‌های خانواده ی B
- آسیب‌هایی در برخی از نواحی سر و گردن
- بیماری های مربوط به مفصل گیجگاهی-فکی (temporomandibular joint=TMJ) که موجب درد مزمن در سر و فک می‌شود
- افزایش بیش از اندازه ی موم گوش که نحوه‌ی شنوایی را تغییر میدهد
همچنین برخی عادات نادرست نیز می‌توانند سبب این بیماری باشند ازجمله:
- کمبود خواب
- ورزش بیش از اندازه
- خوردن غذاهایی که دیر هضم می‌شوند
- شوک های ناگهانی
- استرس
تینیتوس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک می‌تواند با معاینه ی گوش و انجام دادن آزمایش شنوایی تینیتوس را تشخیص دهد. همچنین ممکن است با مقایسه آن چه بیمار میشنود با آن چه که فردی مشابه در جنسیت و سن او میشنود این بیماری مشخص شود. گاهی نیز به انجام آزمایش های CT یا MRI برای یافت تومور یا ناهنجاری خاصی استفاده می‌کنند.
شنوایی سنج نیز با انتقال صدا از هدفون‌های خاص به هریک از گوش‌ها، با توجه به پاسخی که بیمار با بالابردن دست خود با شنیدن هر صدا میدهد، این بیماری را تشخیص دهد.
تینیتوس چگونه درمان می‌شود؟
شیوه های درمانی متفاوتی با توجه به علل مختلف تینیتوس وجود دارند مانند خارج کردن مقدار اضافی موم گوش یا تجویز دارو برای کنترل فشارخون و غیره.
درمان دارویی
درمان دارویی به کاهش دادن صداهای گوش کمک می‌کند. داروهای ضد افسردگی تریسایکیلیک (Tricyclic) و ضداسترس هایی مانند زاناکس (Xanax)، آمیتریپتایلین (amitriptyline) و نورتریپتایلین (nortriptyline) از این قبیل داروها هستند.
گیاه جینکوی چینی (Gingko Biloba) مشهورترین تسکین دهنده‌ی شناخته شده برای تینیتوس است به موجب بهبود گردش خون –در ناحیه‌ی سروگردن– می‌شود و استفاده از آن برای این بهبود بیماری به شکل قرص های مکمل یا جوشانده، بسیار رایج است.
اما همه‌ی بیمارها به درمان دارویی پاسخ نمی‌دهند؛ همچنین اثرات جانبی داروها در برخی موارد بسیار آزاردهنده می‌باشند.
برخی از اثرات جانبی داروهای درمان تینیتوس عبارت‌اند از:
- حالت تهوع
- خستگی
- یبوست
- تارشدن بینایی
- مشکلات قلبی در برخی موارد بسیار نادر
تغییر سبک زندگی
یکی از روش‌های پیشگیری و درمان تینیتوس، کنترل میزان استرس است؛ چرا که عامل استرس می‌تواند باعث پیشرفت تینیتوس باشد.
همچنین اجتناب از صداهای بلند، با حذف ماشین‌های پرسروصدا و جایگزین کردن آن‌ها با صداهای طبیعی می‌تواند دربهبود این بیماری موثر باشد.
هضم نادرست غذاها نیز می‌تواند از علل بروز این بیماری باشد درنتیجه خوردن غذاهایی که به خوبی پخته شده‌اند، می‌تواند مفید باشد.
استفاده از سمعک
با توجه به این که بیشتر کسانی که از تینیتوس رنج می‌برند، تا حد متفاوتی شنوایی خود را از دست داده اند، این ابزار می‌تواند به آنان کمک کند.
استفاده از ایمپلنت های شنوایی
این ایمپلنت ها که برای بازیابی شنوایی کسانی که به طور کامل یا تا حد زیادی شنوایی خود را از دست می‌دهند طراحی شده‌اند، به عنوان گذرگاهی برای انتقال پیام شنوایی به مغز عمل می‌کنند و به عنوان الکترود در گوش میانی تعبیه می‌شوند که در ارتباط با میکروفون کوچک تعبیه شده در بالای گوش می‌باشند.
این ایمپلنت پیام شنوایی را به عصب شنوایی منتقل کرده و باعث تسهیل پردازش آن در مغز می‌شوند.
چگونه می‌توان از تینیتوس پیشگیری کرد؟
محافظت از گوش‌ها در برابر صداهای بلند و کنترل میزان صدای تلویزیون، رادیو و دستگاه های پخش کننده‌ی موسیقی و استفاده از پلاگ‌ها در مواجه با صداهای بسیار بلند می‌توانند در پیشگیری از این بیماری موثر باشند.
همچنین عدم استفاده‌ی بدون نسخه از داروهایی که ممکن است باعث تشدید بیماری شوند و چک کردن مرتب گوش‌ها توسط پزشک یا شنوایی‌سنج می‌تواند از تینیتوس پیشگیری کند.
سلام
دوست عزیز گاهی اوقات من با چیزی روبرو میشم که تحملش برام سخته و حالتش مثل خاب موندن دستی میمونه که سر شده ! دقیقن لاله گوش من هم همینطور به لرزه میفته و از داخل انگار یه کرمی توش میچرخه طبیعی هم اتفاق میفته فقط هم گوش سمت راستم هستش ۲بار شستشو دادم اما درست نشده ممنون میشم علتشو بگید
نزدیک به سه‌سال است دچار تینیتوس حاد شده‌ام
صداهایی ممتد و بلند و تیز … مانند چاقو به سر و گوشهایم میزند
به تیزی و درد چاقو و … از داستان هم عجیبتر است
به دلیل فشارهای عصبی-روانی ناشی از آن به روانپزشک ارجاع می‌دهند
از دانشگاه انصراف داده‌ام
به هر فعالیتی و صدای خارجی واکنش نشان میدهد
نه کاری نه شغلی .. خودکشی تنها پدیده‌ای است که میشه زندگی رو صرفش کرد