دانشمندان در یک تومور سرطانی ریه، لولهی گوارش مینیاتوری یافتهاند! محققان دانشگاه Duke، معده، روده و دوازدههی کوچک و در عین حال عملکردی داخل ریهی سرطانی مشاهده کردهاند. این یافته نشاندهندهی تنوع و تغییرپذیری بالایی است که سلولهای متاستاتیک میتوانند داشته باشند. سلولهای سرطانی از مکانیسمهای تکاملی بسیار مشابه با سلولهای سالم جهت سازگاری استفاده میکنند. بنابراین محققان شاهد سلولهایی هستند که با جهش به همتایان تکاملی خود تبدیل گشتهاند. این مطالعه در ژورنال Developmental Cell منتشر گردید.
ریه و مری طی تکامل از سلولهای پروژنیتور اندودرمی مشابه به وجود میآیند. به نظر میرسد این سلولهای سرطانی در ریه به نزدیکترین سلول از نظر تکاملی تغییر یافتهاند.
Purushothama Rao Tata، نویسندهی ارشد مطالعه و دانشیار زیستشناسی سلولی دانشگاه Duke
گروه تحقیقاتی Tata متوجه شد نسبت زیادی از سلولهای سرطانی ریهی انسان با کمبود یک ژن تکاملی تحت عنوان NKX2-1 مواجه هستند. این ژن در تمایز سلولهای بنیادی به سلولهای ریه نقش ایفا میکند. نتیجه آن که سلولهای سرطانی مسیر تکاملی دیگری را طی میکنند. در حقیقت، مشاهده شد بسیاری از سلولهای سرطانی ریه ژنهای مرتبط با ارگانهای معدی-رودهای را بیان میکنند.
در واقع ما مشتاق بودیم بدانیم چگونه هویت سلولها شکل میگیرد و در نتیجهی چه اشتباهی، رفتار و عملکرد سلولهای توموری تغییر مییابد.
به ادعای Tata، این مکانیسم در مقاومت دارویی نیز نقش دارد. در واقع، سلولهای سرطانی با همین مکانیسم تلاش میکنند جان سالم به در ببرند و در این مثال سلولهای ریه برای گریز از درمان، ویژگیهای سلولهای گوارشی را کسب میکنند.
Tata توانست همین یافتهها را در مدلهای حیوانی نیز ثابت کند. به این صورت که با خارج کردن ژن NKX2-1 از بافت ریهی موش، مشاهده شد بافتهایی که معمولاً تنها در سیستم گوارش ظاهر میشوند، شروع به رشد در ریهها کردند. این ساختارها حتی آنزیمهای گوارشی نیز ترشح کردند.
به گفتهی Deborah Caswell، پژوهشگری از مؤسسهی Francis Crick که بر هتروژنیتی تومورها مطالعه میکند، این یافتهها در عین جالب بودن، خصوصاً در مورد سرطان ریه چندان هم دور از انتظار نبود. آنچه به نظر این محقق خیرهکننده به نظر میرسد، تمایز همسان تومورهای دو ناحیهی دور از هم در بدن است.
Caswell اذعان داشت این مشاهدات به درک تغییرپذیری و هتروژنیتی تومورها کمک کرده و میتواند در پیشرفت درمانهای مقابلهکننده با مقاومت دارویی مؤثر واقع شود. حال گروه Tata ارزیابی ترکیبات دارویی جدید بر مدلهای توموری مینیاتوری را در نظر دارد.
با این که هنوز آزمایش نکردیم؛ اما یافتههایمان نشان میدهند احتمالاً داروهای سرطان کولون میتوانند به درمان برخی سرطانهای ریه کمک کنند.