یک داروی شیمیایی و قدرتمند می تواند در میدان مبارزه با اعتیاد به مواد مخدر، جان ۴۲۰۰۰ نفری را که در سال ۲۰۱۶ در ایالات متحده آمریکا بدلیل سو مصرف مواد مخدر جان باختند را نجات دهد. دارو هایی که با سو مصرف مواد اپیودی به مبارزه پرداخته اند، دیگر با آمدن دارو های جدید قابل قبول نیستند.
ترکیباتی که اخیرا کشف شده است، OV329 نام دارد. در مطالعات حیوانی نشان داده شده است که این ترکیبات می توانند فعالیت سیستم پاداش مغز را کاهش دهند و ولع مصرف موادی همچون کوکائین را در حیوانات کاهش دهند. مکانیسم عمل این ترکیب در مغز متفاوت با دیگر دارو ها می باشد. دانشمندان امیدوارند با توجه به کشف این ترکیب، دارویی جدید را بسازند که نه تنها برای ترک مواد مخدر و الکل موثر باشد بلکه بتواند اختلالات دیگری همچون اختلالات خوردن و قمار بازی را نیز بهبود بخشد.
ریچارد سیلورمن بعنوان شیمیدان دانشگاه Northwestern در اوانستون، می گوید: ” کشف ترکیب OV329، دستاورد بسیار ارزشمندی بوده است. امیدست که پس از آزمایشات حیوانی، تاثیر این ترکیب بر روی انسان آزمایش شود.”
اعتیاد زمانی اتفاق می افتد که دارو یا هرگونه محرک لذت بخشی، مکانیسم طبیعی سیستم پاداش مغز را تغییر دهد، از جمله خوردن غذا، اعمال جنسی و موادی که ناقل عصبی دوپامین را فعال می سازند. حال اگر فرد سعی بر ترک آنها کند، میزان دوپامین ترشح شده کم می شود و در نواحی سیستم پاداش مغز، فشاری بوجود می آید مبنی بر اینکه میزان دوپامین کافی نیست.
مقاله مرتبط: آیا اعتیاد یک بیماری است؟
برت ابراهام بعنوان مدیر زیست شناسی می گوید : ” مغز افراد معتاد، دائما پاداش و لذت را مرور می کنند و حال ما می خواهیم با همین موضوع مبارزه کنیم.”
تا به امروز دارو های زیادی در ارتباط با اعتیاد روانه بازار شده اند. بعنوان مثال بوپرنورفین که برای افراد معتاد به مواد اپیودی تجویز می شود. این دارو با اینکه سرخوشی اپیود را به فرد نمی دهد، اما شلیک های دوپامین در سیستم پاداش مغزی راه اندازی می کند. به هر حال پس از مدتی، فرد نیاز به مصرف بیشتر پیدا می کند چون سیستم پاداش همچنان بکار خویش ادامه می دهد و امکان بازگشت فرد به اعتیاد را افزایش می دهد. حال با کشف ترکیب OV329، این مسئله کمی حل شده است زیرا این ترکیب آنزیم متابولیزه کننده گابا بنام GABA-AT را بلکه می کند تا میزان ناقل عصبی گابا در فضای مغزی مخصوصا در سیستم پاداش مغزی باقی بماند و از آنجا که ” مهاریست “، دوپامین را سرکوب کرده و موجب عدم لذت و بروز اعتیاد در فرد می شود.
مقاله مرتبط: سازمان غذا و دارو نخستین دستگاهِ درمان اعتیاد اپیوئیدی را تائید کرد!
در حقیقت ترکیب OV329 اولین ترکیبی نیست که مکانیسمی بدین گونه دارد، بلکه ترکیباتی با نام Vigabatrian نیز وجود دارند که در حال حاضر برای سرکوب فعالیت بیش از حد نورون ها در مغز افراد مصروع استفاده می شود. همچنین مطالعاتی بر روی اثرات ضد درد بودن این دسته از دارو ها انجام شده است اما مکانیسم عمل آنها در افراد متفاوت بوده است. اما مشکل اصلی اینست که این دسته از دارو ها بدلیل عدم اتصال کامل و مستقیم با آنزیم GABA-AT، باید در دوز های بالایی مصرف شوند که به نوبه خود می توانند موجب آسیب به شبکیه چشم شوند.
در سال ۲۰۰۳، سیلورمن و همکارانش توانستند ترکیبی بنام CPP-155 را کشف کنند. آنها اثر این ترکیب را ۱۸۶ بار موثر تر از دسته دارو های Vigabatrian گزارش دادند. یک شرکت داروسازی از این ترکیب جدید بر روی درمان اسپاسم نوزادان استفاده نمود و موفقیت آمیز بود. حال دانشمندان امید بدین موضوع دارند که این ترکیبات را برای مبارزه با اعتیاد گسترش دهند.
در حال حاضر سیلورمن با انتشار مقاله ای در ۳۰ ژانویه اعلام داشت که ترکیب OV329 توانسته نواقص ترکیب CPP-155 را نیز پوشش دهد و بدلیل بلاک کردن مستقیم آنزیم GABA-AT، اثری ۱۰ برابر قوی تر داشته باشد.
حال با ظهور این ترکیب، داروی Vigabatrian کم کم در حال ناپدید شدن می باشد. در حال حاضر موج جدیدی از دارو ها در حال ظهور هستند که هدفشان گیرنده های دوپامین از جمله گیرنده D3Rs می باشد، زیرا نشان داده شده است که این گیرنده نقشی اساسی در مناطق مغزی مرتبط با انگیزه و پاداش بازی می کند. حتی مطالعات تصویر برداری مغزی نشان داده اند که سطوح D3R در مغز افراد معتاد به کوکائین بسیار بیشتر از حد نرمال می باشد. مطالعات متعددی بتازگی نشان داده اند که مسدود سازی گیرنده های D3R، می تواند ولع مصرف مواد از جمله محرک ها همچون متامفتامین، کوکائین و غیره را کاهش دهد. اما متاسفانه مسدود سازی گیرنده های D3R نقایصی را نیز بهمراه دارد از جمله اینکه این ترکیبات عمر بسیار پایینی دارند و اثرات آنها سریع از بین می رود.
مقاله مرتبط: چگونه دوپامین به شما می‌گوید که صبر کردن ارزشش را ندارد؟!
اما این مشکل نیز می تواند در آینده حل شود. بعنوان مثال در سال گذشته، محققان امی هاک نیومن در بالتیمور گزارش دادند که دو دسته از مسدود کننده ها ی گیرنده های D3R بنام های BAKA-4,5 و CAB2-015 می توانند بمدت زیادی در بدن باقی بمانند و اثرات خویش را حفظ کنند. آنها این دو ترکیب را بر روی موش هایی که ترکیبات رایج اپیودی دریافت می کردند، اعمال کردند و متوجه شدند که ولع مصرف مواد توسط موش ها بشدت کاسته شد.
محققان ادعا می کنند که آزمایشات بر روی حیوانات از جمله موش های صحرایی بسیار موفق بوده اند و ترکیبات جدیدتری نیز در راه هستند، اما همین ترکیبات اولیه بمنظور مسدودسازی گیرنده های D3R، می توانند آینده روشنی در راه مبارزه با اعتیاد به ارمغان بیاورند.
