در افراد سالم، ویروس زیکا باعث ظهور علائمی مانند آنفولانزا می‌شود. اگر خانم باردار به این ویروس آلوده شود، جنینی که هنوز متولد نشده از ناهنجاری‌های مغزی در نتیجه مکانیسم‌هایی که هنوز شناخته نشده اند، رنج خواهد برد. مطالعه انجام شده توسط دانشگاه تکنیکال شهر مونیخ (TUM) و موسسه‌ی بیوشیمی ماکس پلانک (MPI-B)، نشان می‌دهد پروتئین‌های ویروس زیکا به پروتئین‌های سلولی که برای تکامل عصبی مورد نیاز می‌باشند، متصل می‌شوند.
چندین سال پیش ویروس زیکا در سرتا سر آمریکای جنوبی گسترش یافت و باعث ایجاد تاثیرات جهانی شد. تعداد قابل توجهی از زنان آمریکای جنوبی که در ابتدای زمان بارداری‌شان با نیش یک حشره برای اولین بار با این ویروس تماس یافتند، نوزادانی با اختلالات شدید به دنیا آوردند. این کودکان از اختلالی به نام میکروسفالی رنج می‌بردند؛ آن‌ها با مغزی بسیار کوچکتر از حالت طبیعی به دنیا می‌آمدند. این نوع از ناهنجاری‌های مغزی باعث ناتوانایی‌های ذهنی و سایر اختلالات شدید عصبی می‌شد.
دانشمندان در اثبات این که این بد شکلی‌ها در اثر عفونت‌های ناشی از ویروس زیکا ایجاد شده اند، موفق بودند. ولی از توضیح علت آن عاجز ماندند. Andreas Pichlmair استاد ایمونوپاتولوژی ویروسی در موسسه‌ی TUM و سایر اعضای تیمش از بخش ویروس شناسی TUM و MPI-B، نحوه‌ی تاثیر این ویروس بر سلول‌های مغز انسان را توضیح دادند. آن‌ها پروتئین‌های ویروسی تاثیرگذار بر تکامل عصبی را در مغز در حال توسعه شناسایی کردند.
حتما بخوانید:
عوارض جانبی خطرناک تکثیر ویروس
Pichlmair که سرپرستی مطالعات اخیر منتشر شده در ژورنال علمی Nature را برعهده داشته است، می‌گوید:
ویروس زیکا با ویروس هپاتیت C و بیماری‌های مخصوص مناطق گرمسیری مانند دانگ (Dengue) و ویروس نیل غربی مرتبط است. ویروس زیکا تنها ویروسی است که باعث ناهنجاری‌های مغزی در نوزادان تازه متولد شده می‌شود.
محققان کشف کردند که این ویروس از پروتئین‌های خاص سلولی برای تکثیر ژنوم خودش استفاده می‌کند. این مولکول‌ها در فرآیند تبدیل سلول‌های بنیادی به سلول عصبی، جز فاکتورهای مهم عصبی هستند. ویروس شناسان توضیح می‌دهند:
یافته‌های ما حاکی از این است که ویروس زیکا این فاکتور‌ها را دور از دسترس فرآیند‌های تکاملی مغز نگه می‌دارد و از آن‌ها برای تکثیر ژنوم خودش استفاده می‌کند. این عمل از رشد صحیح مغز جلوگیری می‌کند.
وقتی تیم تحقیقاتی Pichlmair این فاکتور‌ها را از سلول خارج کردند، تکثیر برای ویروس بسیار دشوار شد. محققان موفق شدند پروتئین‌های ویروسی را که با این فاکتورهای رشد تداخل می‌کند و باعث ناهنجاری‌های مغزی می‌شوند، بیابند. Pichlmair در ادامه بیان می‌کند که مطالعات قبلی پروتئین‌های ویروسی را که برای بسته بندی و تکثیر ژنوم ویروسی مورد نیاز است، آشکار کرد؛ ولی این که چگونه این پروتئین‌ها بر تکامل مغز تاثیر می‌گذارند، مبهم بود. به نظر می‌رسد این پروتئین‌های ویروسی مسئول ایجاد اختلالات شدید در نوزادان ناخواسته هستند.
تصویر واضحی از عفونت ویروسی
در مطالعات گسترده پروتئومیک (مطالعه ساختار و عملکرد پروتئین‌ها)، محققان پروتئین‌های سلولی را که از لحاظ شیمیایی و تعداد توسط ویروس‌ها تغییر یافته بود و یا به پروتئین‌های ویروسی متصل شده بودند، شناسایی کردند. بدین ترتیب نه تنها قادر به توصیف علل احتمالی این اختلالات شدند؛ بلکه تصویر واضحی از چگونگی برنامه ریزی ویروس برای استفاده از سلول به منظور تکثیر خود، بدست آوردند.
تاثیر ویروس زیکا بر روی سلول بسیار قابل توجه بود. نه درصد از کل پروتئین‌های سلولی از نظر شیمیایی تغییر یافت. پروتئین‌های ویروسی بر روی بیش از ۳۸۰ پروتئین سلولی اثر گذاشتند. Pichlmair می‌گوید:
امیدواریم این اطلاعات گسترده ما راه‌های درمانی جدیدی به منظور حذف ویروس زیکا و سایر ویروس‌های مرتبط برای دانشمندان فراهم سازد.
حتما بخوانید: درمان تومور مغزی با کمک ویروس زیکا
