احتمالا کسی پیدا نمیشود که تابحال سردرد نداشته باشد. پس بهتر است کمی دقیق تر یه این درد مشترک! نگاه کنیم سردردها در سطح سر حس میشوند ولی منشا آن ها از ساختارهای نواحی عمقی است. منشا بعضی، از حفره کرانیال و برخی خارج از آن مثلا از سینوس هاست. صدمه به خود بافت مغز در نواحی حسی آن اغلب باعث سردرد نمی شود حتی آسیب های الکتریکی یا فیزیکی شدید! ولی بر نواحی از بدن که آن بخش حسی مغز مسئول دریافت ایمپالس های آن است حس نوعی لمس را القا می کند. ولی برعکس خود مغز، بافت های اطراف آن مثل سینوس های وریدی و سخت شامه در اثر آسیب یا کشش باعث سردرد می شوند؛ مخصوصا شریان مننژیال میانی که بسیار حساس است و در جراحی های مغز سعی میشود هیچ آسیبی به آن وارد نشود. یکی از بدترین سردرد ها که یکی از اثرات مننژیت (التهاب مننژ) است و شامل نواحی حسی سخت شامه و سینوس وریدی می باشد در تمام سر احساس می شود.
سردرد هایی که از کاهش مایع مغزی نخاعی ناشی می شوند. حتی اگر ۲۰ میلی لیتر از مایع مغزی نخاعی مخصوصا در حالت ایستاده از نخاع خارج شود چون شناور بودن بافت عصبی را تهدید میکند و سخت شامه را از شکل طبیعی خود در میآورد باعث سردرد میشود.
سردرد های میگرن: نوع ویژهای از سردرد است که احتمالا ناشی از پدیده های غیرطبیعی عروقی می باشد ولی مکانیسم دقیق آن شناخته شده نیست. میگرن با علائمی چون حالت تهوع و کاهش بینایی و … پیش از آن شروع می شود و هر نظریه که بخواهد آن را تفسیر کند باید علائم قبل از آن را نیز تشخیص دهد. یکی از نظریههایی که میگرن را توصیف میکند این است که یک احساس یا فشار طولانی مدت سبب رفلکس اسپاسم در بعضی از عروق خونی و این باعث ایسکمی (مرگ بافت در اثر نرسیدن خون) برخی نقاط مغز می شود و این مسئله باعث به وجود آمدن عوامل نامبرده مثل حالت تهوع شده و اتفاقی هم در دیواره عروق رخ میدهد؛ مثلا ماهیچه های صاف آن منبسط و رگ شل شده و از نگه داشتن کشش آن به مدت ۲۴-۴۸ ساعت عاجز می شود.
۶۵-۹۰٪ کیسهای میگرن سایقه ژنتیکی دارند. همچنین این بیماری در زنان دو برابر مردان است.
فشار خون در رگ ها باعث به ضربان افتادنشان شده و کشش بیش از حد دیواره عروق عامل اصلی درد شمرده میشود.
افزایش پتاسیم خارج سلولی مخ عاملی دیگر برای سردرد میتواند باشد؛ این تغییر با کاهش اختلاف غلظت یون پتاسیم باعث اسپاسم رگها میشود.
مصرف الکل باعث تحریک مننژ شده و برای این بافت توکسیک است.
سردرد ناشی از خشکی و یبوست در افراد قطع نخاع هم دیده می شود پس به گیرنده ها حسی کولون ربطی ندارد و شاید از جذب مواد توکسیک و یا تغییر در گردش خون ناشی شود.
ناشی از اسپاسم عضلات: فشار های عصبی، بسیاری از ماهیچه های سر و گردن را منقبض میکند که یکی از شایع ترین انواع سردرد است و درد ان مثل داخل کرانیال میباشد.
ناشی از مشکل در فوکوس چشم: به عضلات مژگانی فشار بیشتری وارد می شود و درد در ناحیه پشت کاسه چشم حس میشود.
درمان
درمانهای پیشنهادی برای سردرد در هر فرد میتواند فرق کند و به سبک زندگی و میزان فعالیتهای استرس آور او بستگی دارد. داروهای پیشنهادی برای درمان سردرد را تقریبا هر کسی میداند. کمتر کسی را میتوان پیدا کرد که با آسپرین، استامیتفون و ایبوپروفن آشنایی نداشنه باشد! مصرف منظم این داروها باید تحت نظر پزشک انجام بگیرد؛ چون ممکن است خود این داروها موجب سردرد شوند. برای سردردهای شدیدتر مثل میگرن داروهایی از خانواده تریپتانها و ارگوتامینها پیشنهاد میشود.
همچنین دستگاههای هدبندی وجود دارد که با فرستادن ایمپالسها نورونهای عامل میگرن را تحریک میکند.
سرنا دستگاهی است برای کسانی که میگرن دارند و با رسیدن اولین ایمپالسهای سردرد آن را اطلاع میدهد. این دسنگاه را در پشت سر قرار میدهند.درمان جالبی هم برای کسانی که میگرن مزمن دارند وجود دارد؛ بوتاکس (تزریق سم باکتری کلستریدیم بوتولینم به عضلات برای فلج کردن آن ها) بیشتر برای کاربردهای آرایشیش شناخته شده است ولی در مواردی به اطراف سر و گردن تزریق میشود تا جلو سردردها را بگیرد
منابع
medical physiology Guyton & Hall
webmd