این سوال ممکن است ساده به نظر برسد؛ ولی پاسخ آن بسیار پیچیده‌تر از آن است که در نگاه اول به چشم می‌آید. درمان فشار خون بالا به متغیرهای مختلفی از جمله خود بیمار و عوارض جانبی ناشی از دارو بستگی دارد. در این مقاله با روشی استاندارد بررسی خواهیم کرد که کدام دسته دارویی برای درمان فشار خون بالا مناسب‌تر است.
دستورالعمل‌های فعلی حدود ۵ دسته دارویی را به عنوان خط اول درمان فشار خون بالا توصیه می‌کنند که پزشکان می‌توانند آن‌ها را تجویز کنند. اما معیارهای اساسی این محدوده چیست؟
یک مقاله‌ی جدید، موانعی را نشان می‌دهد که بر سر راه تصمیم‌گیری در مورد بهترین داروی خط اول برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. نویسنده‌ی ارشد این مقاله، دکتر Marc A. Suchard، از دپارتمان آمار زیستی دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس است.
دکتر Suchard و همکاران بیان می‌کنند که در درجه اول، مدارک موجود در سازمان‌هایی مثل کالج قلب و عروق آمریکا و اتحادیه قلب آمریکا (AHA) که دستورالعمل‌های درمانی بر پایه‌ی آن‌ها طرح ریزی شده است، کارآزمایی‌های بالینی تصادفی هستند. تعداد شرکت‌کنندگان این کارآزمایی‌ها معمولا کافی نیست و تعداد کمی از بیمارانی را در بر می‌گیرد که به تازگی درمان خود را شروع کرده‌اند.
در درجه دوم، مطالعات مشاهده‌ای که گاهی اوقات برای جبران شکاف‌های علمی موجود در کارآزمایی‌ها به کار می‌روند، سوگیری‌ها و محدودیت‌های خاص خود را دارند.
بنابراین، نظرات متخصصان به جای این که بر پایه‌ی شواهد باشد، بیشتر بر پایه‌ی توصیه‌های بالینی است. برای تصحیح این امر، دکتر Suchard و همکارانش از داده‌های بزرگ و روشی بی‌نظیر و مطمئن برای تولید و تحلیل شواهد در مقیاس بزرگ استفاده کرده‌اند تا اثربخشی گزینه‌های درمانی خط اول را ارزیابی کنند.
محققان یافته‌های خود را در مجله‌ی The Lancetبه چاپ رسانده‌اند.
شواهد موجود، غیر قابل اطمینان هستند!
نویسنده‌ی همکار مطالعه، دکتر George Hripcsak که رئیس گروه انفورماتیک بیوشیمی در دانشگاه کلمبیا، نیویورک، است، انگیزه‌ی این تحقیق را بیشتر توضیح می‌دهد.
او می‌گوید:
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی، اثربخشی و ایمنی دارو را در یک جمعیت کاملا تعریف شده از بیماران نشان می‌دهند؛ ولی برای مقایسه دسته‌های دارویی مختلف در یک جمعیت متنوع از بیماران که در دنیای واقعی با آن‌ها مواجه می‌شویم، مناسب نیستند.
دکتر Hripcsak اضافه می‌کند:
خواه یا ناخواه، مجله‌ها و نویسندگان تمایل دارند مطالعاتی را منتشر کنند که نتایجی شگفت‌انگیز داشته باشند. حتی ممکن است محققان روش‌هایی تحلیلی را انتخاب کنند که برای دستیابی به نتایج متناسب با فرضیه‌های آن‌ها، مناسب‌ترین باشد.
این فرآیند، نتایج را غیر قابل اعتماد می‌کند.
LEGEND چیست و چگونه کمک می‌کند؟
برای غلبه بر این مشکل، دکتر Suchard، دکتر Hripcsak و همکاران، از روشی استفاده کردند که برای اصلاح و پیشگیری از سوگیری‌ها در مطالعات مشاهده‌ای طراحی شده است. نام این روش، “تولید و ارزیابی شواهد در مقیاس بزرگ در شبکه‌ای از پایگاه‌های اطلاعاتی (LEGEND)[۱]” است.
نویسنده‌ی همکار مطالعه، دکتر Patrick Ryan بیان می‌کند:
LEGEND یک چارچوب منظم فراهم می‌کند که می‌تواند از طریق روش‌های آنالیزی پیشرفته در شبکه‌ای از پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف برای طیف وسیعی از موارد بالینی، شواهدی قابل تکرار تولید کند.
Ryan می‌گوید:
هم‌چنین روش LEGEND به ما کمک می‌کند تا بفهمیم شواهدی که تولید می‌کنیم، چه مقدار قابل اعتماد هستند.
مهارکننده‌های ACE به اندازه‌ی سایر داروهای فشار خون موثر نیستند
در مطالعه‌ی جدید، محققان روش LEGEND را بر روی اطلاعات ۴.۹ میلیون نفر از ۴ کشور که به تازگی شروع به مصرف داروی فشار خون کرده بودند، به کار بردند.
محققان پس از به کار بردن الگوریتم پیچیده‌ی LEGEND و در نظر گرفتن حدود ۶۰ هزار متغیر، موارد متعددی از جمله حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی و تعداد بالایی عوارض جانبی ناشی از داروهای خط اول فشار خون بالا را شناسایی کردند.
این مطالعه نشان داد که مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) که رایج‌ترین داروهای خط اول تجویزی هستند، عوارض جانبی بیشتری از داروهای دیورتیک (ادرارآور) تیازیدی دارند. دیورتیک‌های تیازیدی دسته‌ای از داروها هستند که معمولا برای درمان فشار خون بالا تجویز نمی‌شوند.
به ویژه این تجزیه و تحلیل نشان داد که پزشکان در %۴۸ موارد، مهارکننده‌های ACE را تجویز می‌کنند؛ در حالیکه دیورتیک‌های تیازیدی را تنها در %۱۷ افرادی که به تازگی فشار خون بالا در آن‌ها تشخیص داده شده است، به عنوان خط اول درمان تجویز می‌کنند.
در اثر مصرف دیورتیک‌های تیازیدی، احتمال حمله قلبی، نارسایی قلبی و سکته مغزی، %۱۵ کم‌تر است. به علاوه، مهارکننده‌های ACE در مقایسه با سایر داروهای خط اول درمان، نرخ بالاتری از ۱۹ عارضه جانبی را ایجاد می‌کنند.
هم‌چنین نویسندگان مطالعه متوجه شدند که مسدود کننده‌های کانال کلسیمی غیر دی‌هیدروپیریدینی، کم‌ترین اثربخشی را در بین داروهای خط اول درمان دارند.
سرانجام، نویسندگان
تخمین می‌زنند كه پزشكان در صورت تجویز داروهای دیورتیک تیازیدی به جای مهار كننده‌های
ACE ، می‌توانند از ۳،۱۰۰ عارضه قلبی-عروقی پیشگیری كنند.
[۱] Large-Scale Evidence Generation and Evaluation across a Network of Databases
