کولیک نوزادان یک بیماری شایع است و تخمین زده می‌شود که در طول چند ماه اول زندگی از هر ۱ نوزاد ۵ نوزاد مبتلا به کولیک نوزاد باشند. کولیک نوزاد همراه با دوره‌های طولانی گریه نوزاد مشخص می‌شود که هیج دلیل مشخصی نیز ندارد. به طور کلی تنها چند هفته طول می‌کشد. سیگار کشیدن در دوران بارداری ممکن است خطر بروز کولیک نوزادان را افزایش دهد. تشخیص نوزاد کولیکی عمدتاً بر اساس رد سایر بیماری‌ها صورت می‌گیرد. و درمان‌های خانگی برای کولیک نوزاد ان می‌تواند بسیار مؤثر باشد. در این مقاله به بررسی بیماری کولیک نوزاد خواهیم پرداخت، اما کولیک انواع دیگری نیز دارد از جمله:
کولیک چیست
- کولیک کلیه: رنال کولیک به درد شکمی اطلاق می‌شود که عموماً به علت وجود سنگ‌های کلیوی به وجود می‌آید.این درد ممکن است دوره‌ای یا پیوسته باشد.
- کولیک صفراوی: این نوع کولیک دردری است که به علت با انقباض کیسه صفرایی که به علت وجود
سنگ مسدود شده است به وجود می‌آید. - کولیک اسب: این درد از علائم بسیاری از بیماری‌های مربوط به اسب‌ها است.
- کولیک نقاشان (Painter’s colic): این درد به دلیل مسمویت با سرب ایحاد می‌شود.
کولیک نوزادی چیست
علائم کولیک معمولاً چند هفته پس از تولد ظاهر می‌شود و تا زمان حدود سه یا چهار ماهگی نوزاد ادامه می‌یابد. با این که کولیک نوزاد ممکن است باعث گریه شدید او می‌شود، اما نه خطرناک است و نه آسیب رسان.
کارشناسان معتقدند که کولیک هیچ اثر طولانی مدتی ندارد و افزایش وزن تعذیه و یک نوزاد کولیکی طبیعی است. کولیک یک دوره نسبتاً کوتاهی دارد.
علائم کولیک نوزاد چیست
علائمی که در ادامه گفته می‌شود ممکن است در نوزاد سالمی که به خوبی غذا می‌خورد نیز ایحاد شود.
- گریه شدید: نوزاد کولیک به طور پیوسته و شدید گریه می‌کند و والدین هیچ کاری برای آرام کردن او نمی‌توانند انجام دهند. صورت کودک قرمز و سرخ می‌شود. دوره‌های گریه نوزاد بین از چند دقیقه تا مدتی طولانی‌تر ادامه می‌یابد. این گریه بدون هیچ علتی و ناگهانی آغاز می‌شود.
- تغییر وضعیت نوزاد: ممکن است مشت‌ها محکم گره شده، عضلات شکمی منقبض شده، زانو کشیده شده و کمر و پشت نوزاد خم شود.
- خوابیدن: خوابیدن نوزاد کولیکی ممکن است غیر طبیعی باشد و با دوره‌هایی از بیدار شدن مداوم نوزاد همراه باشد.
- غذا خوردن: غدا خوردن نوزاد نیز ممکن است غیر طبیعی شده و با دوره‌هایی از گریه کردن نوزاد قطع شود. اما مقدار غذایی که نوزاد روزانه مصرف می‌کند، تغییری نمی‌یابد.
- دفع گاز: در دوره‌هایی که نوزاد گریه می‌کند ممکن است دفع باد نیز داشته باشد.
- تفاوت در علائم: در برخی از نوزادان علائم کولیک نوزاد خفیف بوده و نوزاد تنها کمی احساس ناخوشی هواهد کردن و دوره‌های مشخص و کوتاهی از عدم استراحت را خواهد داشت.
اگر فکر می‌کنید که گریه نوزاد به علت زخم یا افتادن از مکانی باشد باید همراه با نوزاد به مراکز مراقبتی و درمانی مراجعه کنید. اگر کوچک‌ترین تغییری در رفتار عادی نوزاد، عادت‌های تغذیه‌ای یا الگوی خواب احساس کردید که با عث نگرانی شما شد، به پزشک مراجعه کنید.
علت کولیک نوزاد چیست
به نطر می‌رسد که نفخ و سوءهاضمه در بروز کولیک نوزادان نقش دارند اما علت اصلی نامشخص است.
عده‌ای بر این باورند که روده نوزاد نابالغ بوده و نسبت به برخی مواد شیر مادر یا شیر خشک حساس است. حساسیت به شیر و عدم تحمل لاکتوز نیز علائم کولیک نوزاد را تقلید می‌کند. این فرضیه‌ها هنوز همراه با دلایل قطعی اثبات نشده‌اند.
نوزادان مادرانی که دوران بارداری سیگار می‌کشیده‌اند، دوبرابر سایر نوزادان به کولیک نوزادی مبتلا می‌شوند.
کولیک نوزاد در زایمان‌های اول، دوم و سوم نسبت به سایرین شایع‌تر نیست و از نظر شیوع کولیک نوزادان بین نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند و آن‌هایی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، هیچ تفاوت آشکاری وجود ندارد.
تشخیص کولیک نوزادان
پزشک برای تشخیص نوزاد کولیکی یک معاینه کامل فیزیکی انجام می‌دهد تا بررسی کند که آیا مشکل زمینه‌ای مانند انسداد روده باعث بروز علائم در نوزادان شده است یا خیر. اگر تشخیص دیگری برای نوزاد مطرح نشد و سالم بود، تشخیص کولیک نوزادی مطرح می‌شود. درخواست نتایج آزمایشگاهی و عکس برداری در صورتی که پزشک به وحود علت زمینه‌ای مشکوک باشد، ضروری نیست.
در صورتی که احساس می‌کنید که کودک شما حال خوبی ندارد، باید به پزشک مراجعه کنید.
درمان کولیک نوزاد
از آن جایی که کولیک نوزادان بخشی طبیعی از زندگی برخی از نوزادان است و آسیب رسان نیست، معمولاً مصرف دارو توصیه نمی‌شود. اما اگر به عنوان یک والد نگران هستید، یا تطابق یافتن با شرایط را دشوار می‌دانید، با پزشک عمومی خود (پزشک عمومی، پزشک مراقبت‌های اولیه) مشورت کنید.
هیچ داروی واحدی وجود ندارد که تمام موارد کولیک را درمان کند. با این حال، داروهای زیر برای درمان کولیک نوزاد یک ماهه و بیشتر استفاده می‌شود:
عدم استفاده از شیرهای حاوی پروتئین شیر گاو: در این حالت باید از شیرهایی با فرمول هایپو آلرژنیک در صورت مصرف شیرهای خشک، یا رژیم بدون لبنیات در صورت مصرف شیر مادر استفاده شود. برای آزمایش این حالت باید یک هفته به این حالت نوزاد تغذیه شود. اگر موثر بود، این روش را ادامه پیدا می‌کند.
اگر این روش موثر باشد، به این معنا نیست که نوزاد به طور دائمی دچار اختلال عدم تحمل شیر است، بلکه تنها حاکی از آن است نتیجه آزمایش مثبت است و ممکن است کودک به دلایل زیادی پاسخ خوبی به این روش داده باشد. همچنین شیرخوار ممکن است همچنان به شیر حساسیت داشته باشد.
قطره سیمتیکون (Simethicone): سیمتیکون یک ماده ضد نفخ است که میزان نفخ روده را کاهش می‌دهد. این ماده حباب‌های كوچك گاز را كه هنگام بلع غذا در محتوی معده گرفتار می‌شوند، کنار هم جمع می‌کنند.
هرچه حباب‌ها در کنار هم جمع شده و بزرگ‌تر شوند، راحت‌تر با دفع باد بیرون می‌آیند. سایمتیکون به صورت موضعی در روده اثرات خود را می‌گذارد و وارد جریان خون نمی‌شود. عقیده بر این است که این دارو درد شکم را نیز تسکین می‌دهد.
به طور معمول، به نوزاد پس از هر وعده غذایی به میزان ۲.۵ میلی لیتر از دارو داده می‌شود. می‌توان دارو را به بطری شیرخوار اضافه کرد یا مستقیماً با قاشق یا سرنگ خوراکی داخل دهان قرار داد.
قطره لاکتاز: لاکتاز آنزیمی است که قند لاکتوز شیر را به گلوکز و گالاکتوز تجزیه می‌کند. مبتلایان به کمبود لاکتاز در روده بعد از مصرف محصولات شیری، دچار گرفتگی شکم و اسهال خواهند شد. لاکتاز به جلوگیری از وضعیت کمک می‌کند.
گاهی اوقات قطره لاکتاز به درمان کولیک نوزاد یک ماهه و بیشتر کمک کننده است. اگر کودک به درمان پاسخ خوبی دهد، به این معنا نیست که در آینده نیز به لاکتاز احتیاج خواهد داشت. عدم تحمل شیر ممکن است موقتی باشد.
داروهایی که از مصرف آن باید اجتناب کرد
برخی از درمان‌های کولیک ممکن است که برای نوزادان خطرناک باشد.
- دی سیکلوورین یا دی سیکلومین (Dicycloverine, or dicyclomine): دی سیکلومین دارویی است که برای درمان کرامپ‌های معده و کولیک نوزاد استفاده می‌شود. با این حال، مشخص شده است که این دارو باعث بروز مشکلات تنفسی، تشنج، تضعیف ماهیچه‌ها، از دست دادن هوشیاری و اغما در نوزادان می‌شود.
- چای (Star anise): نوعی چای گیاهی است که در گذشته به عنوان درمانی برای بیماری کولیک مورد استفاده قرار می‌گرفت. با این حال، در برخی از موارد ممکن است سمی باشد.
از این این داروها استفاده نکنید.
درمان خانگی کولیک چیست
راه‌های درمانی زیادی برای کولیک نوزاد وجود ندارد. اما والدین می‌توانند راه کارهایی برای آرام کردن نوزاد کولیکی اتخاذ کنند.
آرام کردن نوزاد کولیکی اغلب راه کار واحدی ندارد و والدین باید روش‌های مختلفی را بیازمایند تا روش موثر را بیابند. موارد زیر ممکن است کمک کننده باشد:
- پیچیدن محکم نوزاد در پتو زمان گریه نوزاد ممکن است کمک کننده باشد.
- برخی از نوزادان پاسخ خوبی به درآغوش گرفته شدن می‌دهند.
- کودک را زمان تغذیه به حالت ایستاده بنشانید. این کار باعث می‌شود که هوای کمتری بلعیده شود.
- وعده‌های غذایی کوچک‌تر با فاصله کمتر ممکن است در درمان کولیک نوزاد یک ماهه یا بیشتر کمک کننده باشد.
- در مادران شیرده ممکن است در صورت قطع مصرف چای، قهوه، غذاهای پرادویه و الکل، علائم کولیک نوزاد تسکین یابد.
- برخی از شواهد نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی حاوی موادی که کمتر باعث واکنش آلرژیک می‌شوند بریا مادر، ممکن است وضعیت کولیک نوزاد را بهبود بخشد. در این رژیم غذایی باید مصرف لبنیات، تخم مرغ، گندم یا آجیل منع شود..
- برخی از والدین از پسانک برا آرام کردن نوزاد کولیکی استفاده می‌کنند.
- اطمینان حاصل کنید که سوراخ های موجود بر روی شیشه شیر اندازه مناسبی دارند. اگر خیلی کوچک باشند، احتمالاً نوزاد در طول هر وعده غذایی خود هوای بیشتری را بلع کند.
- اطمینان حاصل کنید که کودک بعد از غذا خوردن آروغ زده است. نوزاد را به صورت قائم بنشانید یا او را را مقابل شانه خود نگه دارید به طوری که از گردن و سرش پشتیبانی لازم انجام شود. سپس معده و پشت نوزاد را مالش دهید تا هوا بیرون بیاید. طبیعی است که کودک مقداری شیر را بالا بیاورد.
- گاهی اوقات بالا و پایین کردن مکرر نوزاد ممکن است گریه او را تشدید کند. آرام کردن کودک در یک مکان آرام با نور ملایم اغلب بهتر تاثیر را دارد. زمانی که والدین مطمئن شوند که حال کودک بهتر است، مدتی او را در گهواره بگذارید.
- بعضی از افراد که بر این باورند که پیاده روی با کالسکه یا گردش با ماشین سواری می‌تواند در بهبود اوضاع کودک موثر باشد. یا هر فعالیتی که کودک در آن در حال حرکت باشد.
- گاهی اوقات یک صدای پس زمینه، مانند صدای ایجاد شده توسط ماشین لباسشویی یا جاروبرقی، به آرام شدن نوزادان کمک می‌کند.
- حمام گرم یا ماساژ ملایم نیز ممکن است در آرام کردن نوزاد کولیکی موثر باشد.
کولیک نوزاد می‌تواند شرایط را برای والدین بسیار فرسوده کند، اما این عارضه تنها یک مشکل کوچک در سلامتی دراز مدت نوزاد است.
