بارداری بعد از سقط جنین چگونه ممکن است؟

دوره ی بارداری میتواند پر از هیجان و البته نگرانی و حتی ناراحتی باشد؛ خصوصا اگر زنی سابقه ی سقط داشته باشد. بعد از سقط جنین، داشتن سطحی از احساسات ناراحتی و افسردگی در زنان طبیعی میباشد. خبر خوب این است که اغلب زنان بارداری بعد از سقط جنین را به سلامت سپری کرده و نوزادانی کاملا سالم به دنیا می آورند.

مسیر بارداری همیشه یک خط مستقیم نیست و گاهی برخی از زنان دچار مشکلاتی میشوند که در این مطلب به شایع ترین انها، یعنی سقط میپردازیم.

سقط چیست؟

حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد بارداری ها در سه ماهه ی اول یا قبل از هفته ی دوازدهم، منجر به سقط میشوند. ۱ الی ۵ درصد سقط ها نیز در سه ماهه ی دوم یا هفته های ۱۳ الی ۱۹ رخ میدهد. با این وجود، ۵۰ دردص سقط ها زمانی اتفاق می افتند که حتی فرد متوجه بارداری خود نشده است. سقط جنین میتواند به دلایل زیر باشد:

• مشکلاتی در کروموزوم جنین (حاملگی مولار، جابه جایی در ژن)
• مشکلاتی در رحم و سرویکس (رحم دوشاخ، فیبروئید)
• عدم سلامت مادر (بیماری های خودایمنی، عدم تعادل هورمونی)
• عفونت (بیماری های مقاربتی، لیستریوزیس)

برخی از سقط ها ناگهانی رخ میدهند و محصولات حاملگی و خون، خود به خود از بدن خارج میشود. سایر انواع سقط نظیر سقط فراموش شده، بدون علامت میباشند. نوع سقط هر چه باشد، مجموعه ای از حس تاسف، عصبانیت و ناراحتی را به فرد و اطرافیانش به همراه دارد.

گامادگی بدن برای بارداری بعد از سقط جنین ممکن است هفته ها و حتی ماه ها طول بکشد. این مدت زمان با توجه به وضعیت سلامت هر فرد، نوع سقط، استفاده یا عدم استفاده کورتاژ (D and C) و مداخلات پزشکی متغیر است.

بارداری بعد از سقط جنین با چه فاصله ای از سقط اتفاق می افتد؟

شاید باورکردنی نباشد که بدن بانوان میتواند حتی بدون گذراندن عادت ماهیانه بعد از سقط جنین، باردار شود. اما چگونه؟

بعد از سقط جنین، بدن به چرخه ی روتین تولید مثل قبلی خود باز میگردد. بدین صورت که تخمک گذاری قبل از پریود رخ داده و فرد میتواند باردار شود. فرایند تخمک گذاری حداقل ۲ هفته بعد از سقط جنین ممکن است رخ دهد. اگر لقاح در این مرحله انجام گیرد، نشانه های بارداری زودتر نمایان میگردد.

ریسک سقط مجدد در بارداری بعد از سقط جنین چقدر است؟

اغلب زنان بعد از یک نوبت سقط، بارداری سالمی را تجربه میکنند. در واقع، ریسک کلی سقط که ۲۰ درصد است؛ در بارداری بعد از سقط جنین افزایش نمی یابد. اگرچه یک نفر از هر صد زن، دچار سقط مکرر میشود.

سقط های مکرر ممکن است به اختلالات هورمونی، اختلال در فرایند لخته شدن خون، بیماری های خود ایمنی، قند خون بالا و سندرم تخمدان پلی کیستیک مربوط باشد.

اگر زنی سابقه ی دو بار سقط داشته باشد، احتمال سقط مجدد در بارداری بعدی تا ۲۸ درصد افزایش می یابد. این میزان در زنی با سابقه ی سه بار سقط، به ۴۳ درصد میرسد.

در صورت بروز سقط مجدد چه می توان کرد؟

فردی که سقط های مکرر داشته است، باید به طور مرتب تحت نظر پزشک باشد. بیش از ۷۵ درصد سقط ها علت نامشخص دارد. بررسی وضعیت سلامت مادر قبل از اقدام به بارداری، شناختن علل سقط و درمان بیماری های زمینه ای برای جلوگیری از سقط موثر است. آزمایشاتی که در صورت سقط مکرر انجام میدهند عبارتند از:

• آزمایش خون: برای اندازه گیری سطح هورمون های تیروئید، پروژسترون، اختلالات انعقادی و بیماری خود ایمنی
• آزمایش ژنتیک: کاریوتایپینگ ازواج برای پیشبینی بیماری های حاد ژنتیکی
• سونوگرافی: به صورت ترنس واژینال یا شکمی برای بررسی سلامت رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها
• hysterosalpingogram: با تزریق رنگ به رحم و با استفاده از اشعه ی ایکس، لوله های فالوپ و رحم بررسی میشوند
• sonohysterogram: روشی برای مشاهده ی بهتر لایه ی داخلی رحم
• هیستروسکوپی: با استفاده از ابزار هیستروسکوپ، سرویسک و رحم معاینه میشود
• لاپاراسکوپی: با استفاده از اندوسکوپی برای بررسی خارج رحم، دیواره رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ کاربرد دارد

با وجود این که نتیجه ی این تست ها میتواند برای بعضی ها ناراحت کننده باشد، اما ۶۵ درصد افرادی که قصد بارداری دارند با رفع علل زمینه ای سقط، میتوانند بارداری سالمی را داشته باشند.

به طور کلی، نمیتوان از سقط جلوگیری کرد. در نیمی از موارد سقط، علل کروموزومی و زنتیکی دخیل هستند. زنان بالای ۳۵ سال ریسک بیشتری برای سقط دارند، زیرا تخمک های آنان بیشتر در معرض تغییرات کروموزومی قرار گرفته است. با این حال، داشتن سبک زندگی سالم، به بارداری در هر سنی اجازه میدهد. به طور مثال:

نوشیدن مقدار زیاد آب و داشتن رژیم غذایی سالم: محققان باور دارند که نوشیدن ۱۰ لیوان آب و خوردن ۳۰۰ کالری اضافی در روز از سه ماهه ی دوم، به داشتن بارداری سالم کمک میکند. مصرف فولیک اسید و مولتی ویتامین زیر نظر پزشک توصیه میشود.

ورزش و فعالیت بدنی مناسب به مدت حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته، به بارداری سالم کمک میکند. پیاده روی، شنا، یوگا، پیلاتس و دوی آرام گزینه های مناسبی هستند. ورزش هایی که ریسک افتادن دارند و دمای بدن را بالا میبرند، به هیچ وجه توصیه نمیگردد.

عدم مصرف الکل، نیکوتین و داروها در دوره ی بارداری ضروری است. مصرف کافئین نیز باید تحت کنترل باشد. میزان ۲۰۰ میلی گرم کافئین روزانه برای زنان باردار تا حدودی بی خطر است.

علاوه بر مراقب های فیزیکی، سلامت روحی نیز در این دوران لازم است. زنان باردار هر نوع احساسی را میتوانند تجربه کنند که شاید برای دیگران آزاردهنده باشد، اما نبایند آنان را سرزنش کرد. در صورت احساس درماندگی یا افسردگی، حتما باید به روانپزشک یا روانشناس مراجعه شود. اعضای خانواده، همسر یا دوستان میتوانند با روحیه دهی و مشاوره به کنترل احساسات زنان در دوره ی بارداری بعد از سقط جنین کمک کنند.

مواردی که باید رعایت شوند

بارداری بعد از سقط جنین در برخی از زنان باعث افسردگی و احساس گناه میشود. زن باردار دائما تصور میکند که شاید بارداری کنونی نیز منجر به سقط شود. در سمت مقابل، برخی از زنان، بارداری بعد از سقط را به عنوان موهبت دانسته و نوزاد متولد شده به اصطلاح rainbow baby نامیده میشود.

همانطور که بعد از باران تند و سنگین رنگین کمان ظاهر میشود، rainbow baby هم به کودکان سالمی اطلاق میشود که بعد از سقط یا تولد نوزاد مرده به دنیا می آیند و شادی را به خانواده شان به ارمغان میاورند.

ریسک افسردگی بعد از زایمان در بارداری دوم در زنانی که سابقه ی سقط داشته اند، بسیار بیشتر است.

خلاصه ی کلام

بعد از سقط جنین، داشتن هر گونه حس ناراحتی یا تاسف طبیعی است، لذا زنان نبایند مورد سرزنش قرار گیرند. استفاده از تجربیات زنان باردار و افرادی که سقط جنین داشته اند، روحیه دهی و حمایت روحی افراد خانواده برای این زنان کمک کننده است.

اگر فردی دچار سقط های مکرر میشود، حتما باید برای بررسی علل زمینه ای و بیماری های خاص به پزشک مراجعه کند.