کبد یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اعضای بدن است. علاوه بر ذخیره و آزادسازی انرژی غذاها، کبد به عنوان فیلتر درونی بدن نیز ایفای نقش می‌کند. کبد مواد زائد درون خون را گرفته، سموم آن را از بین برده و از بدن دفع می‌کند. با توجه به اهمیت غیر قابل انکار کبد برای بدن جای شگفتی نیست که صنایع مکمل سازی به فکر ساخت مکمل برای کبد چرب افتاده‌اند.
تعدادی زیادی مکمل برای کبد با نام‌های مختلف لیوراسمارت، لیورپاور، لیوربالانس و غیره ادعای بهبود عملکرد کبد شما را دارند و می‌گویند که به سلامت عمومی شما کمک خواهند کرد.
آیا مکمل برای کبد چرب وجود دارد؟ و این که آیا اصلا کبد، عضو سم زدای بدن به مکل نیاز دارد؟
واقعیت قضیه را بخواهید بدانید، بسیاری از ادعاهایی که شرکت‌های تولید کننده مکمل کبد مطرح می‌کنند پشتوانه‌ی علمی و پژوهشی قوی ندارد. با این که برخی از تحقیقات در مورد بعضی از مکمل‌های کبد فوائدی را به اثبات رسانده‌اند، مثل خار مریم (milk thistle) و کنگر فرنگی، اما این مکمل‌ها اصولاً برای کسانی که بیماری کبدی دارند خوب هستند.
این که آیا تاثیر مکمل بر کبد در افراد سالم نیز وجود دارد و مکمل برای کبد چرب برای کبد سالم هم مفید است یا نه، فعلاً معلوم نیست.
تاثیر مکمل بر کبد بنا بر ادعای شرکت‌های سازنده چگونه است
مکمل‌های کبد ادعا می‌کنند که این محصولات کبد شما را سم‌زدایی و نوسازی کرده و کبد شما را نجات خواهند داد. این کار یعنی بازگرداندن تاثیرات الکل، چربی، قند و تمامی سموم دیگر بر کبد که طی سالیان اتفاق افتاده است.
تاثیر مکمل بر کبد بنا بر ادعای وبسایت‌های سازنده‌ی آن‌ها:
- تقویت عمکرد و سلامت کبد
- محافظت از کبد در برابر آسیب‌های وارده
- تحریک رشد سلول‌های کبدی جدید
- سم‌زدایی کبد
- بهبود جریان خون کبد
سازندگان این مکمل‌های طبیعی به شما قول می‌دهند که مکمل شان کبد شما را از نو ساخته و عملکرد آن را به اوج خواهد رساند. آن‌ها همچنین ادعا دارند که مکمل هایشان سیستم ایمنی شما را تقویت نموده، وزن شما را کم کرده و حتی خلق شما را بالا خواهند برد.
نحوه عملکرد کبد چگونه است
کبد با وزن بیش از یک کیلوگرم کلی کار دارد. هر چیزی که می‌خورید بالاخره از زیر نظر کبد می‌گذرد. پس از اتمام کار هضم و جذب غذا، مواد غذایی از طریق جریان خون به کبد می‌روند.
کبد چربی را برای ایجاد انرژی تجزیه می‌کند. کبد ماده‌ای به رنگ زرد-سبز به نام صفرا تولید می‌کند که به تجزیه و جذب چربی در روده کمک می‌کند.
این ارگان در متابولیسم قندها نیز مؤثر است. کبد قند خون را برداشته و آن را به شکل گلیکوژن ذخیره می‌کند. در مواقع افت قند خون، گلیکوژن برای حفظ سطح قند خون آزاد می‌شود.
وقتی الکل، داروها و سایر سموم به کبد می‌رسند، از جریان خون برداشته می‌شوند. سپس کبد این مواد را پاکسازی کرده یا آن را از راه ادرار و مدفوع دفع می‌کند.
بهترین قرص برای کبد چرب و مکمل برای کبد چرب چیست
بسیاری از مکمل‌های کبدی موجود در بازار ترکیبی از سه داروهای گیاهی زیر را دارند:
- گیاه خار مریم
- کنگر فرنگی
- ریشه قاصدک
اکنون به توضیح خواص هر کدام از ترکیبات فوق می‌پردازیم.
خار مریم
گیاه خار مریم برای بیش از ۲ هزار سال است که به منظور درمان بیماری‌های کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد. خار مریم بیشتر از هر مکمل برای کبد چرب در ایالات متحده برای شکایت‌های کبدی استفاده می‌شود.
ماده فعال گیاه خار مریم سیلیمارین (silymarin) است که از چند ماده گیاهی طبیعی تشکیل شده است.
مطالعات آزمایشگاهی کمک سیلیمارین به نوسازی بافت کبد، کاهش التهاب و محافظت از سلول‌های کبدی در برابر آنتی‌اکسیدان‌ها را مطرح کرده‌اند. با این حال مطالعاتی که روی انسان‌ها انجام گرفته، این تاثیر مکمل بر کبد را آنطور که باید نیافته‌اند.
یکی از این مطالعات روی کودکان تحت شیمی درمانی صورت پذیرفته است. پس از ۲۸ روز، کودکانی که خار مریم دریافت کرده بودند علائمی کمتری از آسیب کبدی را بروز می‌دادند.
بسیاری از مطالعاتی که روی سیلیمارین انجام شده شامل بیماران مبتلا به سیروز کبدی، هپاتیت ب یا هپاتیت سی بوده است.
یک مطالعه مروری ۱۹ تحقیق درباره خار مریم در بین بیماران فوق را بررسی کرده است. مکمل کبد خار مریم تاثیر آنچنانی روی عوارض بیماری کبدی یا مرگ ناشی از آن در مقایسه با دارو نما را ندارد. با این حال بسیاری از مطالعات این مرور کیفیت پایینی داشتند.
سیلیمارین اندکی آنزیم‌های کبدی، نشانگرهای آب کبدی، را در بیماران کاهش می‌دهد. اما برای روشن شدن این موضوع تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
با وجود بی خطر بودن این مکمل برای کبد چرب بعضی ها مشکلات گوارشی یا حساسیت را پس از مصرف خار مریم گزارش کرده‌اند.
به خاطر تاثیر گیاه خار مریم در پایین آوردن قند خون، بیماران دیابتی پیش از اقدام به مصرف این مکمل باید آن را با پزشک خود در میان بگذارند.
برگ کنگر فرنگی
کنگر فرنگی خواص آنتی اکسیدانی دارد. بر اساس آزمایش‌های صورت گرفته روی حیوانات، کنگر فرنگی می‌تواند باعث نوسازی سلول‌های کبدی گردد.
طی مطالعات صورت گرفته در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ روی بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، کنگر فرنگی در مقایسه با دارونما نشانگرهای آسیب کبدی را کاهش داد. اگرچه فواید بالینی مکمل یاری کنگر فرنگی باید مطالعه شود.
ریشه قاصدک
با این که ریشه قاصدک پیش از این برای بیماری کبدی استفاده شده اما شواهد سودمند بودن آن بسیار کم ارائه شده است. تحقیقات بیشتری برای پیدا شدن بهترین قرص برای کبد چرب نیاز است.
سایر مکمل ها برای کبد چرب
علاوه بر خار مریم، کنگر فرنگی و قاصدک، انواع مکمل های کبدی با اضافه کردن موادی خاص محصول خود را متمایز می‌سازند. این مواد می‌تواند شامل یکی از موارد زیر باشد:
ریشه wild tam مکزیکی
عصاره ریشه داک زرد
زالزالک
chanca Piedra
مطالعاتی که روی انسان صورت گرفته نشان می‌دهد این داروهای گیاهی هنوز هیچ تاثیری از خود روی کبد نشان نداده‌اند.
چگونه می توانیم کبد خود را سالم نگه داریم
برای این که بتوانیم با قطعیت بگوییم مصرف مکمل برای کبد چرب سموم کبد شما از بین برده و از آن محافظت خواهد کرد، شواهد کافی را در اختیار نداریم. با این حال روش‌هایی به راحتی اعمال تغییراتی در سبک زندگی وجود دارند که سلامت کبد را ارتقا می‌دهند.
ما در این جا برای شما تعدادی از این روش‌های آسان اما مؤثر را نام برده‌ایم:
محدود سازی مصرف چربی در رژیم غذایی
چربی سرخ کردنی و غذاهای فست فود باعث افزایش وزن می‌شوند. چاقی یا داشتن اضافه وزن خطر ایجاد بیماری کبد چرب غیر الکلی را بالا می‌برد. رژیم غذایی سالم کبد شما را هم سالم نگه خواهد داشت.
اجتناب از سموم
سموم موجود در برخی حشره‌کش‌ها، محصولات شوینده و ذرات معلق در هوا به کبد صدمه می‌زنند. اگر مجبور به استفاده از این مواد شیمیایی هستید از وجود تهویه مناسب در اتاق مطمئن شوید.
سیگار نکشید. مصرف دخانیات برای کبد ضرر دارد.
احتیاط در مصرف الکل
مصرف زیاد آبجو، شراب یا لیکور به سلول‌های کبدی آسیب زده و منجر به سیروز کبدی می‌شود. یک یا دو لیوان نوشیدنی الکلی بیشتر در روز ممنوع است.
اجتناب از مصرف مزمن داروها
بسیاری از داروهایی که ما مصرف می‌کنیم در نهایت باید در کبد تجزیه شده و دفع شوند. مصرف یا سوءمصرف مزمن داروهایی مثل استروئیدها و مواد استنشاقی باعث ایجاد آسیب دائمی در کبد می‌شود. استفاده از مواد مخدری مثل هروئین نیز به کبد صدمه وارد می‌کند.
عدم ترکیب الکل با داروها
استفاده از الکل در ترکیب با بعضی از داروها قادر است تا آسیب کبدی را بدتر کند. پیش از مصرف هر دارویی دستورالعمل مصرف آن را به دقت مطالعه کنید. در صورتی که در دستورالعمل مصرف همزمان الکل ممنوع شده باشد، از خوردن همزمان الکل با دارو اجتناب نمایید.
جمع بندی
شرکت‌های سازنده‌های ادعاهای بزرگی درباره تاثیر مکمل بر کبد دارند. با این حال، تحقیقات از بیشتر این ادعا پشتیبانی نمی‌کند.
اگر به مصرف یکی از این مکمل برای کبد چرب ها فکر می‌کنید، بهتر است پیش از شروع به مصرف با پزشک خود صحبت کنید.
