استئومالاسی به معنی نرمی استخوان می‌باشد که اغلب ناشی از کمبود شدید ویتامین D است. نرمی استخوان در کودکان و جوانان مبتلا به استئومالاسی می‌تواند منجر به خم شدن استخوان‌ها حین رشد شود. این اتفاق به ویژه در استخوان‌های پا که متحمل بار زیاد بدن می‌شوند رخ می‌دهد.
نرمی استخوان در افراد مسن تر ممکن است به شکستگی استخوان بینجامد.
درمان استئومالی شامل ارائه ویتامین D و کلسیم به اندازه کافی برای بدن می‌شود که هر دو ماده برای سخت شدن و تقویت استخوان‌ها مورد نیاز هستند. همچنین برطرف کردن اختلالاتی که ممکن است باعث این وضعیت شده‌باشند جز برنامه درمانی خواهد بود.
علائم نرمی استخوان
هنگامی که استئومالاسی در مراحل اولیه خود است، شما ممکن است هیچ علائمی نداشته باشید. اگرچه تظاهرات آن ممکن است در تصاویر X-ray یا دیگر آزمایش‌های تشخیصی ظاهر شود. با پیشرفت نرمی استخوان، ممکن است نشانه‌هایی همچون درد استخوان و ضعف عضلانی شدید بروز کنند.
دردهای خام و تیر کشنده مرتبط با استئومالاسی معمولا در ناحیه کمر, لگن, باسن, پاها و دنده‌ها قرار دارند. این دردها ممکن است در شب هنگام یا زمانی که استخوان‌ها تحت فشار قرار دارند، بدتر شود. درد ناشی از نرمی استخوان به ندرت با استراحت ، به طور کامل تسکین میابد.
کاهش تن عضلانی و ضعف در پاها می‌تواند باعث راه رفتن اردک‌وار (کج و سنگین) و کندی و دشواری حین راه رفتن شود.
علت استئومالاسی
استئومالاسی ناشی از نقص در فرآیند تکامل استخوان است. بدن شما از مواد معدنی کلسیم و فسفات برای قوی سازی استخوان‌ها کمک می‌گیرد. در صورتی که به اندازه کافی از این مواد معدنی در رژیم غذایی خود استفاده نکنید و یا بدن شما قادر به جذب درست این مواد نباشد، احتمال ابتلای شما به استئومالاسی وجود دارد.
علت وجود این اختلالات می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- کمبود ویتامین D : نور خورشید باعث تولید ویتامین D در پوست شما می‌شود. ویتامین D را می‌توان طی رژیم غذایی و معمولاً از غذاهایی است که ویتامین D به آن‌ها اضافه شده است، مانند شیر گاو ، دریافت کرد.
افرادی که در مناطقی زندگی می کنند که نور خورشید کمی دریافت می‌کنند، کم‌تر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند و یا ویتامین D کافی طی رژیم غذایی دریافت نمی‌کنند، ممکن است به استئومالی مبتلا شوند. کمبود ویتامین D شایع ترین علت نرمی استخوان در سراسر جهان است.
- جراحي : به طور معمول معده غذا را هضم می‌کند تا کلسیم و دیگر مواد معدنی که در روده جذب می شوند، آزاد شوند. در صورتی که جراحی برای برداشتن بخشی از معده یا تمام آن انجام شود و یا جراحی بای‌پس روده کوچک صورت گیرد، فرد دچار کمبود ویتامین D و کلسیم می‌شود و فرآیند گفته شده مختل می‌گردد.
- بيماری سلياک : سلیاک نوعی بیماری خودایمنی می‌باشد که در آن غذاهای حاوی گلوتن (پروتئینی که در گندم، جو و گندم سیاه یافت می شود) می‌تواند به پوشش روده کوچک شما آسیب برساند. مخاط آسیب دیده روده، مواد مغذی را به خوبی جذب نمی کند درنتیجه منجر به فقر ویتامین D و کلسیم می‌شود.
- اختلالات کلیوی یا کبدی : این اندام‌ها در فعال سازی ویتامین D در بدن شما نقش دارند. مشکلات مربوط به کلیه یا کبد می توانند بر توانایی بدن در ساخت ویتامین D فعال تاثیر بگذارند.
- داروها : برخی از داروهایی که برای درمان تشنج استفاده می شوند از جمله فنی توئین (دیلانتین، فنیتک) و فنوباربیتال می‌توانند باعث کمبود شدید ویتامین D و نرمی استخوان شوند.
عوامل خطر استئومالاسی
خطر ابتلا به استئومالاسی در افرادی که ویتامین D کافی در رژیم غذایی دریافت نمی‌کنند و به میزان لازم در معرض آفتاب قرار نمی‌گیرند، مانند افراد مسن تر و کسانی که در خانه یا بستری هستند، بیشترین از سایر افراد است.
عوارض نرمی استخوان
اگر مبتلا به نرمی استخوان هستید، احتمال شکستن استخوان‌ها، به ویژه استخوان‌هایی که در دنده ها، ستون فقرات و پاها هستند، بیشتر است.
پیشگیری از نرمی استخوان
از آنجایی که استئومالاسی ناشی از فقر ویتامین D در رژیم غذایی و دریافت ناکافی تابش خورشید می‌باشد، اغلب می توان با دریافت ویتامین D به اندازه کافی از بروز آن جلوگیری کرد.
- خوردن غذاهای غنی از ویتامین D : غذاهایی که به طور طبیعی حاوی منابع غنی از ویتامین D هستند شامل ماهی‌های چرب (ماهی قزل آلا، ماهی خال خالی، ساردین) و زرده تخم مرغ بسیار مفید می‌باشند. همچنین غذاهای غنی شده با ویتامین D، مانند غلات، نان، شیر و ماست می‌توانند منبع خوبی برای کلسیم باشند.
- مصرف مکمل (در صورت نیاز) : اگر ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی در رژیم غذایی شما وجود ندارد یا در صورتی که به بیماری مبتلا هستید که جذب روده‌ای شما را دچار مشکل کرده است، از پزشک خود جویا شوید که آیا می‌توانید مکمل های ویتامین D و کلسیم مصرف کنید یا خیر.
قرار گرفتن در معرض آفتاب به صورت محافظت نشده می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. کارشناسان در مورد اینکه چه مقدار از نور خورشید می‌تواند امن باشد و برای جلوگیری و یا درمان استئومالاسی کافی باشد، به توافق نرسیده‌اند.
تشخيص استئومالاسی
تشخیص استئومالاسی می تواند دشوار باشد. برای تایین یک علت مشخص و رد کردن سایر اختلالات استخوانی ، مانند پوکی استخوان، ممکن است لازم باشد یک یا چند آزمایش زیر را انجام دهید:
- آزمايش خون و ادرار : این آزمایش به تشخیص سطح پایین ویتامین D و مشکلات مربوط به کلسیم و فسفر کمک می‌کند.
- X_ray : تغییرات ساختاری استخوان‌ها و ترک‌های ظریفی که بر روی استخوان‌های شما در تصویر اشعه ایکس قابل مشاهده هستند، از ویژگی‌های بیماری استئومالاسی به شمار می‌روند.
- نمونه برداري استخوان : پس از انجام بیهوشی عمومی، جراح یک سوزن باریک را از طریق پوست به استخوان لگن در بالای ران وارد می‌کند تا نمونه‌ای کوچکی از استخوان جدا کند. اگر چه نتایج بیوپسی استخوان منجر به تشخیص دقیق استئومالاسی می‌شود، اما پزشکان به ندرت آن را تجویز می‌کنند.
درمان نرمی استخوان
خوشبختانه دریافت مقادیر مکفی ویتامین D از طریق مکمل‌های خوراکی به مدت چند هفته الی چند ماه می‌تواند در درمان استئومالاسی مؤثر باشد. برای حفظ سطح طبیعی ویتامینD در خون ، به احتمال زیاد مجبور به ادامه مصرف مکمل خواهید بود.
پزشک شما احتمالا افزایش مصرف کلسیم یا فسفر را ، چه از طریق مکمل ها و چه از طریق رژیم غذایی، توصیه خواهد کرد. درمان مشکل زمینه‌ای که بر سوخت و ساز ویتامین D تأثیر می‌گذارد، مانند بیماری‌های کلیه و کبد یا سطح پایین فسفات ، اغلب به بهبود علائم و نشانه‌های استئومالاسی کمک می‌کند.
آزمایش‌های بالینی
می‌توان امیدوار بود که در بسیار از مراکز تحقیقاتی، از جمله منبع ذکر شده در همین مقاله، کاوش پیرامون روش‌های تشخیص زودهنگام، پیشگیری، درمان و برطرف نمودن علل زمینه‌ای نرمی استخوان ادامه دارد.
آمادگی‌های لازم برای مراجعه به پزشک
در وحله اول شما به یک پزشک عمومی یا مراقب سلامت مراجعه خواهید کرد. ممکن است نیاز باشد به یک پزشک متخصص در زمینه بیماری‌های مفصلی و عضلانی (روماتولوژیست) و یا یک متخصص اختلالات متابولیک استخوان (متخصص غدد درون‌ریز) ارجاع داده شوید.
پیش از مراجعه به پزشک، فهرستی از مطالب زیر تهیه کنید:
- علائم شما با جزئیات، حتی آن‌هایی که به نظر می‌رسد ربطی به بیماریتان نداشته باشند ، و اینکه از چه زمانی علائمتان شروع شده‌اند
- اطلاعات پزشکی خودتان، از جمله سایر بیماری‌ها و سابقه پزشکی خانوادتان
- تمام داروها، ویتامین ها و مکمل‌های دیگری که مصرف می کنید، از جمله داروها و دوزهای هرکدام
- سوالاتی که از پزشک خواهید پرسید
پرسش‌های اساسی در مورد استئومالاسی شامل موارد زیر می‌باشند:
- محتمل ترین علت علائم من چه چیزی است؟
- به چه آزمايشي احتياج دارم؟
- چه درمانی را توصیه می کنید؟
- آیا نیاز می‌بینید تغییری در رژیم غذایی و یا شیوه زندگی خود ایجاد کنم؟
- آیا من در معرض خطر عوارض طولانی مدت این بیماری هستم؟
- چه بروشور‌ها و وب سایت‌هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می‌کنید؟
از پرسیدن دیگر سوالاتی که به ذهنتان ختور می‌کنند ، دریغ نکنید.
اقدامات پزشک
دکتر شما به احتمال زیاد از شما تعدادی سوال خواهد پرسید مانند:
- در کدام ناحیه احساس درد دارید؟
- دردتان از کي شروع شده و به چه قسمت‌هایی پيشرفت کرده؟
- آیا ناحیه‌ای از بدنتان به لمس حساس است؟
- آیا درد شما دائمی است یا گاه به گاه اتفاق می‌افتد؟
- آیا چیزی علائم شما را بهتر یا بدتر می کند؟
- آیا جراحی بای پس معده یا جراحی روده دیگر داشته‌اید؟
- (در صورت وجود) تا کنون چه درمان هایی را امتحان کرده‌اید؟ آیا مؤثر بوده‌است؟
