ونتیلاسیون مکانیکی می تواند با استفاده از فشار مثبت یا فشار منفی انجام شود. ونتیلاسیون با فشار مثبت مهم ترین نوع ونتیلاسیون مکانیکی است که امروزه صورت می گیرد. ونتیلاسیون مکانیکی چیست ؟ در طول ونتیلاسیون با فشار مثبت دستگاه ونتیلاتور، هوا را به مجاری تنفسی مرکزی می فرستد و گرادیان فشار حاصل شده باعث جریان هوا به مجاری تنفسی کوچک و آلوئول ها می شود.
عوارض ونتیلاسیون مکانیکی چیست ؟ عوارض ریوی ناشی از ونتیلاسیون با فشار مثبت در این مطلب مورد بحث قرار می گیرد. دو پیامد مهم ونتیلاسیون با فشار مثبت ، ترومای فشاری ریوی (باروترومای ریوی) و آسیب ریوی وابسته به ونتیلاتور است.
اثرات ریوی ونتیلاسیون مکانیکی چیست
ترومای فشاری
ترومای فشاری یا باروتروما آسیب فیزیکی به بافت های بدن است که با تفاوت در فشار بین فضای گاز درون بدن و محیط خارجی اطرافش ایجاد می شود. ترومای فشاری ریوی که از طریق تهویه مکانیکی تهاجمی ایجاد می شود، به تخریب آلوئول به علت فشار بین آلوئولی افزایش یافته اطلاق می شود. فشار بین الوئولی مساوی است با فشار آلوئولی منهای فشاری که در فضای بین سلولی مجاور است. با تخریب آلوئول، هوا به بافت خارج آلوئولی نشت می یابد و عوارضی ایجاد می کند.
باروترومای ریوی یکی از عوارض شناخته شده ونتیلاسیون با فشار مثبت است. پیامد های آن شامل پنوموتوراکس، آمیفزم زیرجلدی، پنومونی میان سینه و پنومونی پریتوئن است.
مقاله مرتبط: از پنومونی چه می دانید؟
ترومای فشاری ریوی می تواند ونتیلاسیون مکانیکی را پیچیده کند. این آسیب اغلب به علت تخریب آلوئول ها است که باعث ازاد شدن هوا در فضای خارج آلوئولی می شود. ترومای فشاری ریوی ممکن است با افزایش مرگ مرتبط باشد و در بعضی شرایط تهدید کننده حیات است. بنابراین پیشگیری، تشخیص و مدیریت فوری باروتروما بسیار مهم است.
آسیب ریوی وابسته به ونتیلاتور
آسیب ریوی وابسته به ونتیلاتور (ventilator-associated lung injury; VALI) به آسیب ریوی حادی اشاره دارد که در طول ونتیلاسیون مکانیکی ایجاد می شود،این آسیب به خاطر سایر علل به طور بالینی از آسیب ریوی حاد (ALI) یا سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) غیرقابل تمییز است.
Auto-peep (فشار مثبت انتهای بازدم خودکار)
فشار مثبت انتهای بازدم خودکار یا داخلی زمانی به وجود می آید که به علت بازدم ناقص در انتهای بازدم، فشار مثبت در مجاری هوایی وجود دارد. به عبارت دیگر، دم قبل از خروج هوای بازدمی ناشی از تنفس قبلی آغاز شده است.
Auto-peep اثرات همودینامیک ونتیلاسیون با فشار مثبت را تشدید می کند، خطر ایجاد باروترومای ریوی را افزایش می دهد و نفس کشیدن وابسته به ونتیلاتور را برای بیماران سخت تر می کند.
ونتیلاسیون غیر یکنواخت
توزیع ونتیلاسیون با فشار مثبت هرگز یکنواخت نیست. زیرا مقدار ونتیلاسیون تابعی از سه عامل است که در مناطق مختلف ریه، متفاوت است : کمپلیانس (انطباق تنفسی) آلوئولی، مقاومت مجاری هوایی و وابستگی (نواحی بالایی در مقابل نواحی پایینی ریه). نواحی داری کمپلیانس و غیر وابسته با کمترین مقاومت راه های هوایی، بهتر از همه تهویه می شوند. غیریکنواخت بودن ونتیلاسیون در بیماران مبتلا به بیماری های مجاری تنفسی و پارانشیم ریوی برجسته تر است.
عدم تناسب نسبت تهویه به خون رسانی
تهویه مکانیکی می تواند دو شکل متقابل عدم تناسب تهویه به خون رسانی (v/q mismatch) را تغییر دهد. فضای مرده (نواحی که تهویه آن نسبت به خون رسانی بیشتر است؛ V>Q) و شانت (نواحی که خون رسانی آن بیشتر از تهویه است؛ V<Q). با افزایش تهویه (V)، به کار بردن ونتیلاسیون با فشار مثبت فضای مرده را بدتر می کند اما شانت بهبود می یابد.
افزایش فضای مرده
فضای مرده به ناحیه ای از ریه اطلاق می شود که در تبادل گاز شرکت نمی کند. این فضا مجموع فضای مرده آناتومیک و آلوئولار است. فضای مرده آلوئولار ( که به عنوان فضای مرده فیزیولوژیک نیز شناخته می شود) از آلوئول هایی تشکیل شده است به علت خون رسانی ناکافی در تبادل گاز دخالت ندارد (به این معنی که تهویه در آن ها بیشتر از خون رسانی است). ونتیلاسیون با فشار مثبت به افزایش فضای مرده آلوئولی با افزایش ونتیلاسیون در آلوئول هایی که در پاسخ به آن خون رسانی افزایش پیدا نمی کند، کمک می کند. بنابراین عدم تناسب تهویه به خون رسانی (v/q mismatch)و هایپرکاپنه (سطح بالای دی اکسید کربن) بد تر می شود.
کاهش شانت
شانت بین پارانشیمی جایی وجود دارد که در میان پارانشیم ریه جریان خون برقرار است و به علت تهویه ناکافی در تبادل گاز شرکت ندارد. بیماران دارای نارسایی تنفسی به علت وجود آتلکتازی ناحیه ای در بخش هایی از ریه که خون رسانی به آن نواحی ادامه پیدا می کند، مکررا شانت بین پارانشیمی در آن ها افزایش می یابد (به این معنی که در این نواحی تهویه نسبت به خون رسانی کمتر است). درمان آتلکتازی با ونتیلاسیون مکانیکی با فشار مثبت می تواند شانت بین پارانشیم را با بهبود تهویه آلوئولی کاهش دهد. بنابراین نسبت تهویه به خون رسانی (V/Q) و اکسیژن رسانی بهبود می یابد.
دیافراگم
ونتیلاسیون مکانیکی به خودی خود باعث آتروفی عضلانی دیافراگم می شود. تهویه مکانیکی کنترل شده ممکن است باعث نوع بسیار سریع آتروفی عضلانی ناشی از عدم استفاده در فیبرهای عضلانی دیافراگم شود. این پدیده می تواند در اولین روز تهویه مکانیکی رخ دهد.
عضلات تنفسی
آتروفی عضلات تنفسی می تواند در بیمارانی که تحت ونتیلاسیون با فشار مثبت قرار می گیرند، رخ دهد.
جنبش مژه ای موکوسی
به نظر می رسد ونتیلاسیون با فشار مثبت در حرکت مژه ای موکوسی مجاری تنفسی اختلال ایجاد می کند.
