خون‌دماغ (Nosebleed/Epitaxes) اصطلاحی است که به خون‌ریزی از داخل بینی اطلاق می‌گردد. خون‌ریزی‌های گاه به گاه، بیشتر در کودکان و بالغین مسن دیده می‌شود.
درست است که خون‌دماغ می‌تواند نشانه‌ای نگران‌کننده باشد، اما عمدتاً خطری در پی ندارد. خون‌دماغ‌های مکرر به مواردی اطلاق می‌گردد که بیش از یک‌بار در هفته اتفاق می‌افتند.
علل
پوشش بینی از عروق آسیب‌پذیر و نزدیک به سطح فراوانی تشکیل شده‌است. خون‌دماغ دو علت عمده دارد:
- هوای خشک: خشکی غشاهای بینی آسیب‌پذیری آن‌ها نسبت به خون‌ریزی و عفونت را بیشتر می‌کند.
- تمیز کردن بینی
از سایر علل خون‌دماغ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سینوزیت حاد
- آلرژی
- استفاده از آسپرین
- هموفیلی (و سایر اختلالات انعقاد خون)
- رقیق کننده های خون (ضد انعقادها)، مثل وارفارین و هپارین
- محرک‌های شیمیایی، مانند آمونیاک
- سینوزیت مزمن
- استفاده از کوکائین
- سرماخوردگی
- انحراف تیغه بینی
- وجود جسم خارجی در بینی
- اسپری‌های بینی (مانند مواردی که در مقابله با آلرژی‌ها استفاده می‌شوند)، در صورت مصرف مداوم و مکرر
- عفونت غیرآلرژیک غشای مخاطی بینی
- ضربه به بینی
علل کمتر متداول خون‌دماغ عبارتند از:
- مصرف الکل
- تلانژکتازی هموراژیک ارثی
- پورپورای کاهش پلاکت ایدیوپاتیک (با علت ناشناس)
- لوسمی (سرطان خون)
- پولیپ بینی
- جراحی بینی
- تومور بینی
- سه ماهه دوم بارداری
در کل، خون‌دماغ نشانه یا نتیجۀ فشار خون بالا نیست؛ هرچند که در موارد نادر فشار خون بالا می‌تواند وخامت یا طولانی‌تر شدن خون‌دماغ شود.
مراجعه به پزشک
در خون‌دماغ در موارد زیر به اورژانس پزشکی مراجعه کنید:
- آسیب‌دیدگی و جراحت، مثلاً در تصادف
- دفع خون زیاد
- تداخل با تنفس
- طول کشیدن خون‌دماغ بیش از ۳۰ دقیقه؛ با وجود فشردن
- خون‌دماغ شدن کودکان زیر ۲ سال
اگر خون‌دماغ شدیدی را تجربه می‌کنید از رانندگی –حتی در مسیر اورژانس – خودداری کرده و از همراه خود یا سرویس اورژانس کمک بخواهید.
