هنوز برای محققان روشن نیست که چه چیزی باعث فوبیا می شود. مطالعات اخیر نشان میدهد که احتمالا تعامل پیچیده‌ای بین عوامل که شامل ژنتیک، شیمی مغز، رهاسازهای محیطی، و رفتارهای یادگرفته می باشد، وجود دارد. درنتیجه، معمولا موفق‌آمیزترین درمان شامل بیش از یکی از این عوامل است. بر اساس باورهای مختلف در خصوص طبیعت بیماری روانی، درحال حاضر، دو نظریه عمده در خصوص بهترین معالجه فوبیا —پزشکی و درمان روانشناختی — وجود دارد.
دارو
مدل پزشکی معالجه فوبیا بر مولفه‌های ژنتیکی و شیمی مغز تاکید دارد. داروها برای تعدیل مواد شیمیایی مغز تجویز میشوند. با این حال مطالعات در این خصوص در مقایسه با تحقیق در خصوص درمان رفتاری- شناختی فوبیا خیلی محدود می باشد. داروهای زیر در درمان فوبیا مورد استفاده قرار گرفته اند:
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین(SSRIs)
مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) شامل سلکسا ( سیتالوپرام)، زولفت (سرترالین)، پروزاک ( فلوکستین)، و پاکسیل ( پاروکستین) هستند و اغلب برای درمان فوبیای اجتماعی و فوبیا از مکان های شلوغ (بازارهراسی) استفاده می شوند. این داروها میزان سروتونین در مغز را افزایش میدهند که باعث بهتر شدن خلق و خوی و کاهش اضطراب می شود.
عوارض جانبی متعارف این داروها عبارتند از:
- سردرد
- خشکی دهان
- خواب آلودگی
- اختلالات جنسی
- کاهش تمایالات جنسی
- افزایش وزن
مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
مهار کننده های مونوآمین اکسیدازMAOIs) شامل ناردیل (فنلزاین)، مانریکس (موکلوبماید) و پارنات (ترانیل سیپرومین) می باشند و اغلب برای افراد با هراس اجتماعی تجویز می شوند.
عوارض جانبی متعارف این داروها عبارتند از:
- تحریک پذیری
- گیجی
- مشکلات گوارشی
بنزودیازپین‌ها (Benzodiazepines)
بنزودیازپین‌ها (Benzodiazepines) شامل والیوم (دیازپام)، خاناکس ( آلپرازولام)، کلونوپین (کلونازپام)، و آتیوان (لورازپام) برای دوره‌های کوتاهی از زمان جهت تامین آرامش عضلانی و کاهش اضطراب استفاده می شوند.
عوارض جانبی متعارف شامل موارد زیر است:
- خواب آلودگی
- اشکال درهماهنگی
- کندی در پردازش ذهنی
- دست پاچگی و گیجی
- معیوبیت حافظه
- خستگی
بتابلاکرها (Beta Blockers)
بتابلاکرها (Beta Blockers) شامل سکترال (آسبوتولول)، تنورمین (آتنولول)، و ایندرال ال ای (پروپرانولول) اغلب برای دروه کوتاهی جهت کمک به کنترل لرز، عرق کردن، و دیگر علائم جسمی اضطراب استفاده می شوند.
عوارض جانبی متعارف این داروها شامل موراد زیر است:
- افزایش وزن
- خستگی
- سردی دست و پا
بعضی از افراد از احساس بدست آمده از مصرف بعضی از داروهای خاص برای درمان فوبیا رضایت ندارند. اگر شما عوارض جانبی را تجربه می‌نمایید، همیشه بهتر است قبل از توقف مصرف هر دارویی با پزشک‌تان مشورت نمایید.
در بسیاری از ایالت‌های آمریکا روانشناسان اجازه تجویز دارو را ندارند، اگرچه این روند در حال تغییراست. با این حال، هیچ متخصص سلامت روان با مدرک کمتر از دکتری اجازه تجویز دارو در هیچ ایالتی را ندارد.
افرادی که برای درمان فوبیای خود از دارو استفاده می کنند بایستی به روانپرشک یا پزشک دیگری مراجعه نمایند تا مصرف دارو خود را، حتی اگر پیش درمانگر نیز می روند، مدیریت نمایند.
درمان
بسیاری از متخصصان باور دارند که مهمترین دلایل فوبیاها محرک‌های محیطی و رفتارهای یادگرفته شده هستند. آنها استدلال میکنند که فوبیا نهایتا یک پاسخ یادگرفته شده به یک محرک است. با “فراموش کردن” عکس العمل یا پاسخ یادگرفته شده و جایگزنی آن با واکنش‌های منطقی می توان فوبیا را معالجه کرد. این مدل از معالجه بعنوان درمان ارجح شناخته می شود.
اغلب افرادی که دارای فوبیا هستند را می توان با ترکیب دارودرمانی و درمان غیر دارویی (تراپی) به بهترین وجه معالجه کرد. درمان غیر دارویی (تراپی) ممکن است شامل درمان شناختی رفتاری (CBT)، مواجهه درمانی (تراپی)، درمان فردی ودرمان گروهی باشد.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری(CBT) اغلب اولین خط درمان برای فوبیا است. این درمان میتواند در غلبه اتوماتیک بر افکار منفی که منجر به عکس العمل فوبیک می شود، یادگیری برای تغییر تدریجی روش تفکر، و غلبه بر ترس کمک کننده باشد.
مواجه درمانی
همانطور که از اسمش پیداست، مواجه درمانی (تراپی) با هدف حساسیت‌زدایی و کاهش اضطراب فرد را به تدریج درموقعیت‌هایی که ترس بر او مستولی شود قرار میدهد. مواجه درمانی اغلب بخشی از برنامه درمان شناختی رفتاری است، اما میتواند در زندگی روزمره فرد نیز گنجانده شود.
قبل از شروع فرآیند مواجهه، افراد مبتلا تکنیک‌ها و روش‌های ریلکسیشن که شامل تنفس عمیق، آرام‌سازی فزاینده عضلانی، تجسم و تصویرسازی هدایت شده است را برای آرام ماندن در زمان مواجهه با ترس‌شان یاد میگیرند. قدم بعدی، تمرین استفاده از راهبردهای آرام‌سازی تدریجی و فزاینده در مواجه با موقعیت یا شی ترس‌آور است.
برای مثال، اگر فرد دارای فوبیای سخنرانی در مقابل عموم هستید، درمانگر ممکن است به او کمک کند تا بتدریج با سناریوهای سخنرانی برای عموم برای غلبه بر ترس مواجه شود. این سناریوها می توانند با خواندن بلند متنی برای یک دوست آغاز شود و با دادن یک سخنرانی عمومی پایان یابد.
درمان‌های جایگزین
متخصصان سلامت روان و بیماران بطور فزاینده به درمان‌های جایگزین برای تقویت روش‌های سنتی درمان فوبیاها روی می‌آورند، اما این روش‌ها بعنوان درمان خط اول در نظر گرفته نمی‌شوند و اغلب دارای مجموعه‌ای از عوارض جانبی می‌باشند. برخی از درمان‌های جایگزین شامل موارد زیر است:
- هیپنوتیزم درمانی (hypnotherapy)، که از تکنیک‌های متنوع آرام‌سازی هدایت شده برای بازگشت به گذشته استفاده می کند که در آن درمانگر به بیمار کمک می کند تا با خاطرهای که باعث بوجود آمدن فوبیا شده روبرو شود.
- همئوپاتی (Homeopathy) ، که مقادیر خیلی کمی از مواد سمی را برای درمان بیماری استفاده می کند و در جامعه پزشکی بطور گسترده مورد قبول واقع نمی‌شود.
- درمان‌های گیاهی شامل سمبل الطیب، جینسنگ، بابونه و ریشه والرین
بیاد داشته باشید که هرگونه درمان جایگزین فقط بایستی با راهنمایی متخصص سلامت روان انجام گیرد.
کلام آخر
دریافت کمک برای فوبیا ممکن است ناراحت کننده و اضطرابآور باشد، اما شما میتوانید آرامش پیشه کنید چرا که در حقیقت شما بهترین و اولین قدم برای تعدیل اضطراب‌تان، کنترل فوبیاتان و آغاز به لذت بردن از زندگی‌تان را برمیدارید.
