تصور می‌شود مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی، التهابی است که بر سیستم عصبی مرکزی و اعصاب محیطی تاثیر می‌گذارد.
علت این بیماری ناشناخته است اما برخی مطالعات معتبر ارتباطی را با ویروس Epstein Barr و برخی مطالعات معتبر دیگر عوامل محیطی، کمبود ویتامین D یا انگل، به عنوان محرک مداوم پاسخ ایمنی در سیستم عصبی مرکزی، را اظهار داشتند. این بیماری می‌تواند غیر قابل پیشبینی و در بعضی موارد ناتوان کننده باشد. اما همه اشکال MS مانند یکدیگر نیستند.
انواع ام اس: ۴ نوع
برای توضیح دقیق انواع ام اس، در سال ۱۹۹۶ میلادی، NMSS گروهی از دانشمندانی که در حوضه بیماران و تحقیقات MS تخصص داشتند را مورد بررسی قرار داد. پس از تجزیه و تحلیل پاسخ‌های دانشمندان، سازمان این شرایط را به چهار نوع اصلی تقسیم کرد.
این تعاریف در سال ۲۰۱۳ به روزرسانی شدند تا پیشرفت‌های پژوهشگران را نشان دهند. تعاریف عبارت‌اند از:
سندروم بالینی جدا شده (CIS)
ام اس عود کننده و فروکش یابنده (RRMS)
ام اس نوع پیشرونده اولیه (PPMS)
ام اس نوع پیشرونده ثانویه (SPMS)
دسته بندی معمول
۴ دسته تعریف شده توسط NMSS، اکنون به طور کلی توسط جامعه پزشکی مورد اطمینان است و زبان مشترکی را برای تشخیص و درمان MS ایجاد می‌کند. این طبقه بندی دسته‌ها بر اساس پیشرفت بیماری در هر بیمار می‌باشد.
سندروم بالینی جدا شده
CIS یک بخش از علائم عصبی است که ۲۴ ساعت یا بیشتر طول می‌کشد. علائم شما نمی‌توانند به تب، عفونت یا بیماری‌های دیگر مرتبط باشند. آن‌ها نتیجه التهاب یا از بین رفتن میلین در سیستم عصبی مرکزی میباشند.
شما ممکن است فقط یک نشانه (عود تک کانونی) یا چندین نشانه (عود چند کانونی) داشته باشید.
اگر شما مبتلا یه CIS می‌باشید، ممکن است هیچگاه عود را تجربه نکنید. یا این عود می‌تواند اولین حمله MS شما باشد.
اگر MRI ضایعات مغزی مشابه مواردی که در بیماران مبتلا به MS را شناسایی کند، ۶۰ تا ۸۰ درصد احتمال دارد در چند سال آینده عود دیگر یا تشخیص MS را داشته باشید.
در حال حاضر اگر MRI در بخش‌های مختلف سیستم عصبی مرکزی شما ضایعات قدیمی را تشخیص دهد، ممکن است دچار MS شوید. این مورد به این معناست که شما حمله‌ای در گذشته داشتید، حتی اگر متوجه آن نشده باشید.
اگر مایع مغزی نخاعی شما حاوی نوارهای الیگوکلونال باشد، دکترتان ممکن است تشخیص دهد کا شما مبتلا به MS هستید.
ام اس عود کننده و فروکش یابنده
شایع‌ترین شکل MS این نوع است. طبق گزارشات NMSS، تقریبا ۸۵ درصد از افراد مبتلا هنگام تشخیص دارای این نوع از MS میباشند.
هنگامی که شما مبتلا به این نوع از MS باشید ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- عود‌ها و برافروختگی‌های مشخص که منجر به بدتر شدن شدید عملکرد عصبی شما می‌شوند.
- بهبودی جزئی یا کامل، یا دوره‌های بهبودی پس از عود و میان حملات هنگامی که روند بیماری متوقف شده است.
- علائم خفیف تا شدید همانند عود‌ها و بهبودی‌ها که برای روز‌ها یا ماه‌ها به طول می‌انجامند.
انواع MS پیشرونده
در حالی که اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به MS دارای فرم RRMS هستند، برخی از آن‌ها با یک فرم پیشرونده از بیماری تشخیص داده می‌شوند: ام اس پیشرونده اولیه (PPMS) یا ام اس پیشرونده ثانویه (SPMS).
هر یک از این اشکال مشخص می کنند که این بیماری بدون هیچ بهبودی، همچنان رو به وخامت است.
ام اس پیشرونده اولیه
این شکل از MS از زمان شروع آن به آهستگی و به طور پیوسته پیشرفت می‌کند. علائم در همان سطح از شدت و بدون کاهش باقی می‌مانند و هیچ دوره بهبودی وجود ندارد. در حقیقت بیماران مبتلا به PPMS شرایطشان وخیم و مداوم می‌باشد.
با این وجود، در میزان پیشرفت، در دوره بیماری، تفاوت‌هایی می‌توانند وجود داشته باشند. همچنین احتمال پیشرفت‌های جزئی (معمولا موقتی) و وضعیت‌های ثابت گاه به گاه در پیشرفت علائم، وجود دارند.
NMSS تخمین می‌زند که تقریباً ۱۵ درصد از مبتلایان MS در ابتدای بیماری مبتلا به PPMS هستند.
ام اس پیشرونده ثانویه
SPMS بیشتر یک مورد مخلوط است. در ابتدا ممکن است شامل دوره‌ای از فعالیت مجدد عود کننده همراه با علائم برافروختگی آن به دنبال دوره بهبودی، باشد.
با این حال ناتوانی ناشی از MS در این چرخه‌ها از بین نمی‌رود.
در عوض این دوره از نوسانات به دنبال وضعیتی که به طور ثابت بدتر می‌شود، ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به SPMS ممکن است بهبودی‌های جزئی یا شرایط ثابتی را در علائمشان مشاهده کنند اما همیشه اینگونه نیست.
بدون درمان، تقریبا نیمی از افراد مبتلا به RRMS طی یک دهه بیماریشان به SPMS تبدیل می‌شود.
تیپ سازی
تشخیص MS زودرس ممکن است برای پزشکان چالش برانگیز باشد. به همین ترتیب می‌تواند در درک ویژگی‌ها و علائم این بیماری هنگام تشخیص اولیه مفید باشد. به ویژه اکثر مردم مبتلا به این بیماری ویژگی‌های نوع MS مجدد عود کننده را از خود بروز می‌دهند.
گرچه در حال حاضر MS درمانی ندارد، اما به طور معمول کشنده نیست. در حقیقت طبق گفته NMSS، اکثر افراد مبتلا به MS هیچگاه ناتوانی شدید را تجربه نخواهند کرد.
شناسایی بیماری MS در اوایل مرحله مجدد عود کننده می‌تواند به درمان سریع برای جلوگیری از بروز اشکال پیشرفته‌تر بیماری، کمک کند.
