فتوفوبیا، نورهراسی و حساسیت به نور است. فتوفوبیا، میتواند باعث درد و ناراحتی چشم شود. این بیماری دراثر علائم بسیاری از بیماری ها از جمله میگرن، آسیب های چشمی و آب مروارید ایجاد می‌شود.
اگر دچار فتوفوبیا شده‌اید، لازم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت آن بررسی و درمان شود. بررسی علت حساسیت چشم نسبت به نور مهم است و باید اقدامات لازم جهت کاهش مشکلات فتوفوبیا را جدی بگیرید.
علائم فتوفوبیا یا حساسیت به نور
فتوفوبیا می تواند در هر سنی رخ دهد. این اغلب یک تجربه رایج و بی خطر است، اما ممکن است بخاطر وجود مشکلاتی در سلامتی نیز ایجاد شود.
اگر برای اولین بار دچار فوتوفوبیا شده‌اید، باید تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید؛ زیرا نیاز به درمان دارید.
فوتوفوبیا، معمولاً بر دو چشم به یک اندازه تأثیر می گذارد. با این حال، گاهی ممکن است فقط در یک چشم هم دیده شود.
علائم فوتوفوبیا شامل :
- حساسیت به نور
- دوری از نور
- احساسی که نور عادی بیش از حد روشن به نظر برسد
- دیدن نقاط رنگی روشن حتی در صورت تاریکی یا بسته بودن چشم
- مشکل در دیدن یا خواندن تصویر یا متن
- احساس درد و ناراحتی هنگام نگاه کردن به نور
- انحراف چشم در یک یا هر دو چشم
- درد در ناحیه پیشانی
- اشک آمدن از چشم
- احساس خشکی در چشم
- تمایل به بستن چشم
اغلب، فوتوفوبیا با علائم دیگری از جمله خستگی، حالت تهوع و سردرد نیز همراه است.
علت حساسیت چشم نسبت به نور
دلایل و بیماری هایی وجود دارد که می تواند علت فوتوفوبیا شود:
حساسیت شدید نسبت به درد (آتوپی)
میگرن، شایع‌ترین علت فوتوفوبیا مکرر است. فوتوفوبیا میتواند در مراحل مختلف میگرن و حتی قبل از شدیدترین حالت رخ بدهد. با این حال، می تواند در شدیدترین مرحله و یا یک الی دو روز بعد از برطرف شدن میگرن نیز رخ بدهد.
خستگی، نورالژی تریژمینال، نوروپاتی عصب فاشیال، ضربه مغزی و فیبرومالیژی همگی می توانند با افزایش حساسیت به درد و ناراحتی همراه با فوتوفوبیا ارتباط داشته باشند .
درد در ناحیه صورت و سر
سردردهای تنشی، مشکلات دندانپزشکی، مننژیت یا بیماری عصب بینایی (مانند التهاب عصب بینایی ناشی از بیماری ام اس) می توانند چشم را تحریک کنند و باعث فتوفوبیا شوند.
فتوفوبیا میتواند اولین نشانه از این بیماری ها باشد:
مشکلات بینایی
فوتوفوبیا ناشی از بیماری های چشم می تواند بسیار شدید باشد. در شرایطی که چشم نمی‌تواند از شما در مقابل نور محافظت کند، نور متوسط نیز غیرقابل تحمل به نظرمی آید.
اگر مشکلات چشم علت نورهراسی باشد، احتمال دارد که با درد شدید، قرمزی چشم و تغییرات بینایی نیز همراه گردد.
مشکلات شایع در چشم که باعث ایجاد فوتوفوبیا می شوند عبارتند از:
- چشم رنگی
- زالی
- خشکی چشم
- گشاد شدن مردمک چشم
- سایش قرنیه
- یووئیت (عفونت یا التهاب چشم)
- آب مروارید
- گلوکوما (آب سیاه)
- جداشدگی پرده شبکیه
داروها
بسیاری از داروها می توانند به طور موقت باعث فوتوفوبیا شوند. مثل تتراسایکلین که معمولاً با فتوفوبیا همراه است.
داروهای دیگری که می توانند این عارضه را ایجاد کنند عبارتند از:
- متوترکسات
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- هالوپریدول
- کلروکین
- متیل فنیدات
مشکلات رفتاری
اضطراب، افسردگی، روان پریشی، مصرف یا ترک مواد مخدر همگی می توانند علت فوتوفوبیا باشند.
کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم که نسبت به محرکهای اطراف حساس هستند اغلب با نور چراغ، صدا یا احساسات ناگهانی دچار ناراحتی می شوند.
فیزیولوژی حساسیت به نور
برخی از عوامل ایجاد فتوفوبیا مربوط به ساختار خود چشم است. برخی هم بر نحوه تشخیص درد تأثیر دارد.
شرایطی مانند مردمک چشم گشاد شده یا چشم های رنگی، باعث ورود نور بیش از حد به چشم و درنتیجه اذیت چشم می‌شود.
میگرن و نورالژی تریژمینال باعث حساسیت بالای چشم و سر می‌شوند. مثلا احساساتی مانند لمس، صدا، بو و نورعادی که به طور غیر‌طبیعی آزاردهنده می‌شوند.
بیماری‌هایی مانند مننژیت، یووئیت و جداشدگی پرده شبکیه، به خاطر التهاب و آسیب در ساختار های داخلی یا اطراف چشم باعث ایجاد درد می‌شوند. همین امر می تواند محرک های طبیعی مانند نور را غیرقابل تحمل کند.
عصب تریژمینال، احساس صورت و چشم را کنترل می کند و احتمالا علت برخی از ناراحتی های مربوط به حساسیت به نور است.
این باور وجود دارد که بیماری شبکیه چشم یا هرگونه تغییر در عملکرد آن، نقش اساسی در حساسیت به نور دارد.
تشخیص حساسیت به نور
پزشک با در نظر گرفتن سابقه بیماری، معاینه جسم و چشم و انجام برخی تست های تشخیصی تخصصی، علت فوتوفوبیا را تشخیص می‌دهد.
اولین سوال پزشک میتواند این باشد که، آیا علائم دائما هستند یا در زمان های معینی رخ می دهد. همچنین ممکن است در رابطه با سایر علائم نیز سوال کند.
معاینه فیزیکی عملکرد عصبی، از جمله قدرت، عکس العمل، هماهنگی و احساس را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
همچنین پزشک به احتمال قوی حرکات چشم، بینایی و انقباض مردمک چشم در پاسخ به نور را بررسی می کند.
پزشک با استفاده از افتالموسکوپ، شبکیه، اعصاب و رگ های خونی پشت چشم را بدون درد و به صورت غیر تهاجمی معاینه می کند. افتالموسکوپ می تواند آب مروارید، مشکلات شبکیه ،بیماری‌های عصبی و عروق خونی یا گلوکوم را تشخیص بدهد. ممکن است لازم باشد که مردمک چشمتان را با قطره های چشم دارویی گشادتر کنید تا معاینه این قسمت از چشم راحت تر شود.
بعد از معاینه فیزیکی بدن، براساس شکایات و یافته های مربوط به معاینه بدنی در صورت نیاز، آزمایشات دیگری نیز در نظر گرفته می‌شود.
آزمایشات مدنظر عبارتند از:
- تونومتری چشمی: فشار مایع درون چشم اندازه گیری می شود و اغلب برای تشخیص گلوکوم مورد استفاده قرار می گیرد . ممکن است فشار جزئی هوا را حس کنید؛ زیرا این دستگاه فشار چشم را اندازه می گیرد. با اینکه این کار دردناک یا خطرناک نیست، اما ممکن است قبل از آزمایش، با قطره چشمی بی حسی احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
- مقطع‌نگاری همدوسی اپتیکی (OCT): از OCT برای تشخیص شرایطی مانند دژنراسیون ماکولا و رتینوپاتی دیابتی استفاده می شود. این فرآیند، یک آزمایش بدون درد و غیر تهاجمی است که با استفاده از اشعه ایکس، تصویری از شبکیه بوجود می آید. برای اینکه تصاویر به دست آمده از این آزمایش کاربردی تر باشد، مردمک چشم را باید گشاد تر کنید
- آنژیوگرافی فلورسانسین: این آزمایش شامل تزریق رنگ به رگ خونی (معمولاً عروق بازوی) است. این رنگ باعث می شود تا رگ های خونی موجود در چشم قابل مشاهده تر شود. پزشک با تهیه عکس هایی می تواند نشت یا سایر مشکلات عروق خونی چشم را تشخیص دهد.
- آزمایش خون: با آزمایش خون عفونت ، التهاب یا ناهماهنگی های هورمونی تشخیص داده می‌شود. این نتایج، به پزشک در تشخیص بیماری هایی که می توانند روی چشم، اعصاب یا مغز اثر بگذارند، کمک کننده است.
- تصویرسازی تشدید مغناطیسی از مغز (MRI): برای بررسی فشار، التهاب یا عفونت در مغز، به MRI مغزی نیاز است.
- آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی مغز (MRA) یا آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA): در حالی که از آنژیوگرافی فلورسئین برای دیدن رگ های خونی چشم استفاده می شود، MRA یا CTA مغز، تصویری از رگ های خونی مغز ایجاد می کند.
اگر هر گونه نگرانی در رابطه با وجود التهاب، خونریزی یا انسداد عروق خونی در مغز وجود دارد، ممکن است انجام یکی از این آزمایش ها لازم باشد.
درمان حساسیت چشم به نور
دو روش برای درمان حساسیت به نور وجود دارد که شامل درمان علت اصلی است.
تشخیص درست علت اصلی علائم بسیار مهم است؛ زیرا شرایط پدید آمدن فتوفوبیا با یکدیگر بسیار متفاوت می‌باشد.
به عنوان مثال، اگر به دلیل بیماری ام.اس دچار نوریت اپتیک شده‌اید، برای کنترل بیماری به مصرف دارو نیاز دارید. اگر مبتلا به آب مروارید هستید، احتمالا جراحی گزینه مناسبی برای درمان باشد. فتوفوبیا از نشانه های گلوکوم است و اگر مشخص شود که گلوکوم علت اصلی علائم است، با دارو یا جراحی، مشکل حل می‌شود. اگر فتوفوبیا ناشی از میگرن باشد، روش درمان می تواند با یا بدون نسخه صورت گیرد.
راه دیگر درمان نورهراسی ، کاهش و تسکین علائم است. اگر علت ریشه‌ای تحت درمان قرار بگیرد، ممکن است روزها یا حتی بیشتر طول بکشد تا فتوفوبیا بهبود یابد. با انجام چندین کار می‌توانید در حین درمان، راحتی خود را کسب کنید.
- استفاده از عینک آفتابی
- کاهش قرار گرفتن در معرض نور
- استفاده از عینک رنگی با رنگ روشن یا سبز؛ زیرا فتوفوبیا را به اندازه سایر رنگ های نور القاء نمی کند.
- استفاده از قطره های چشمی
- مصرف داروهای ضد درد بدون نسخه مانند استامینوفن یا ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) با مشورت پزشک
- مشورت با پزشک در مورد جوانب مثبت و منفی داروهای ضد درد
- تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) می تواند برای افراد دچار فتوفوبیا با چشم درد، تسکین دهنده باشد.
- از توکسین بوتولینومA برای افراد مبتلا به فتوفوبیا که با دارو بهبود نمی‌یابند، استفاده شده‌است و نتایج خوبی نشان داده‌است.
اگر به صورت مکرر دچار میگرن می‌شوید، هر از گاهی خودتان را برای فتوفوبیا آماده کنید.
حتماً استفاده از عینک آفتابی، کلاه و نور ملایم را در اولویت قرار دهید تا بتوانید درد فتوفوبیا را به حداقل ممکن برسانید.
کلام آخر
فتوفوبیا یا نورهراسی، یک عارضه مشکل‌ساز است. معمولاً با تنظیم سبک زندگی مثل استفاده از عینک آفتابی و کاهش نور چراغ ها قابل کنترل است. با‌این حال، میتواند نشانه یک مشکل جدی در بدن و چشم نیز باشد. اگر تشخیصی برای علت فتوفوبیا وجود ندارد، ضمن رعایت توصیه های پزشکی، در مورد علائم خود با پزشک صحبت کنید.
