اضطراب جدایی یک مرحله عادی در رشد کودک است، زیرا به کودکان کمک می‌کند تا روابط را درک کنند و بر محیط خود تسلط داشته باشند. این اضطراب معمولاً حدود ۲ سالگی به پایان میرسد، هنگامی که کودکان نوپا شروع به درک این موضوع می‌کنند که والدین گرچه در حال حاضر از نظر دور باشند اما بعداً برمی‌گردند. با این حال، مشکل اصلی اختلال اضطراب جدایی زمانی است که اضطراب از آنچه که انتظار می‌رود متناسب و طبیعی با سطح رشد فردی باشد، فراتر می‌رود.
نگاه کلی
اضطراب جدایی یک مرحله عادی از رشد برای نوزادان و کودکان نوپا است. کودکان خردسال اغلب دوره اضطراب جدایی را تجربه می‌کنند، اما بیشتر کودکان در حدود ۳ سالگی از اضطراب جدایی عبور می‌کنند.
در بعضی از کودکان اضطراب جدایی نشانه‌ای از بیماری جدی‌تر است که به عنوان اختلال اضطراب جدایی شناخته می‌شود و از همان سنین پیشاز مدرسه شروع می‌شود.
اگر اضطراب جدایی فرزند شما به نظر میرسد شدید یا طولانی است -به ویژه اگر در مدرسه یا فعالیت‌های روزانه تداخل داشته باشد یا شامل حملات ترس و هراس یا مشکلات دیگر باشد- ممکن است دچار اختلال اضطراب جدایی شود. بیشتر اوقات این اضطراب کودک در مورد والدینش رخ می‌دهد، اما می‌تواند مربوط به یک فرد نزدیک دیگر که از اومراقبت می‌کند نیز باشد.
با شیوع کمتر، اختلال اضطراب جدایی در نوجوانان و بزرگسالان نیز رخ می‌دهد و باعث می‌شود مشکلات چشمگیری در خانه یا رفتن به محل کار ایجاد شود. اما درمان می‌تواند کمک کند.
علائم اختلال اضطراب جدایی در کودکان
اختلال اضطراب جدایی وقتی تشخیص داده می‌شود که علائم به نسبت سن فرد بیش از حد باشد و باعث پریشانی قابل توجهی در عملکرد روزانه شود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ناراحتی مکرر و بیش از حد در مورد انتظار یا دوری از خانه یا عزیزان
- تداوم نگرانی بیش از حد در مورد از دست دادن پدر و مادر یا دوست عزیز دیگر در برابر یک بیماری یا یک فاجعه
- نگرانی مداوم از اینکه اتفاق بدی رخ دهد، از جمله گم شدن یا آدم ربایی باعث جدایی والدین یا سایر عزیزان شود
- به دلیل ترس از جدایی، از دوری از خانه خودداری کند
- عدم تمایل به تنهایی در خانه بودن و بدون پدر و مادر یا عزیز دیگر در خانه ماندن
- عدم تمایل یا امتناع از خوابیدن به دور از خانه، بدون پدر و مادر یا شخص عزیز دیگری در نزدیکی فرد
- تکرار کابوس های مکرر راجع به جدایی
- شکایت های مکرر از سردرد، سوزش معده یا سایر علائم هنگام انتظار جدایی از والدین یا سایر عزیزان
اختلال اضطراب جدایی ممکن است با اختلال هراس و حملات هراس (تجربه مکرر احساس ناگهانی اضطراب شدید و ترس یا ترسی که طی چند دقیقه به اوج میرسد) همراه باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
اختلال اضطراب جدایی معمولاً بدون درمان از بین نمی‌رود و می‌تواند منجر به اختلال هراس و سایر اختلالات اضطرابی در بزرگسالی شود.
اگر در مورد اضطراب جدایی فرزندتان نگران هستید، با پزشک متخصص کودک خود یا سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید.
علل اختلال اضطراب جدایی
بعضی اوقات، اختلال اضطراب جدایی می‌تواند ناشی از استرس زندگی باشد که منجر به جدایی از یک فرد محبوب می‌شود. همچنین ممکن است ژنتیک در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
عوامل خطر اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی اغلب در کودکی آغاز می‌شود، اما ممکن است در سال‌های نوجوانی و گاه تا بزرگسالی ادامه یابد.
عوامل خطر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فشارهای روانی یا گم کردن و از دست دادن کسی که منجر به جدایی می‌شود مانند بیماری یا فوت یک دوست عزیز، از دست دادن حیوان خانگی مورد علاقه، طلاق والدین یا اسباب کشی و یا رفتن به مدرسه
- خلق و خوی خاص، که فرد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به اختلالات اضطرابی هست
- سابقه خانوادگی، از جمله خویشاوندان خونی که با اضطراب یا اختلال اضطراب مشکلی دارند، نشان می‌دهد که این صفات می توانند به ارث برده شوند
- مسائل زیست محیطی، مانند تجربه نوعی فاجعه که باعث جدایی می‌شود
عوارض اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی موجب پریشانی عمده و مشکلات عملکردی در موقعیت های اجتماعی یا محل کار یا مدرسه می‌شود.
اختلالات همراه با اختلال اضطراب جدایی شامل موارد زیر است:
- سایر اختلالات اضطرابی، مانند اختلال اضطراب عمومی، حملات هراس، ترس، اختلال اضطراب اجتماعی یا آگورافوبیا
- اختلال وسواس فکری عملی
- افسردگی
پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از اختلال اضطراب جدایی در وجود ندارد، اما این توصیه‌ها ممکن است کمک کند.
- اگر نگرانی دارید که اضطراب فرزند شما از یک مرحله رشد عادی شدیدتر است، در اسرع وقت به دنبال مشاوره حرفه‌ای باشید. تشخیص زودرس و درمان می‌تواند به کاهش علائم و جلوگیری از بدتر شدن اختلال کمک کند.
- با کمک برنامه درمانی برای جلوگیری از عود یا بدتر شدن علائم کمک کنید.
- در صورت اضطراب، افسردگی یا سایر نگرانی‌های بهداشت روانی، به دنبال مراقبت‌های حرفه‌ای باشید تا بتوانید از مهارت‌های مقابله سالم برای فرزند خود الگوبرداری کنید.
تشخیص اختلال اضطراب جدایی
تشخیص اختلال اضطراب جدایی شامل تعیین این موضوع می‌باشد که کودک شما در یک مرحله عادی از مراحل رشد قرار دارد یا مسئله یک اختلال است. پس از رد احتمال هرگونه بیماری، پزشک، کودک را به روانشناس کودک یا روانپزشک کودک با تخصص در زمینه اختلالات اضطرابی ارجاع دهد.
برای کمک به تشخیص اختلال اضطراب جدایی، متخصص روانپزشک احتمالاً یک ارزیابی روانشناختی به کودک شما خواهد داد، از جمله مصاحبه ساختاری که شامل بحث در مورد افکار و احساسات و همچنین مشاهده رفتار است. اختلال اضطراب جدایی ممکن است با سایر مشکلات سلامت روان همراه باشد.
درمان اختلال اضطراب جدایی در کودکان
اختلال اضطراب جدایی معمولاً با روان درمانی انجام می‌شود وگاهی اوقات همراه با دارو. روان درمانی، که بعضاً گفتگوی درمانی یا مشاوره روانشناسی نامیده می‌شود، شامل کار با یک پزشک درمانی برای کاهش علائم اضطراب جدایی است.
درمان شناختی رفتاری (CBT) یک شکل مؤثر از روان درمانی برای اختلال اضطراب جدایی است. در طول درمان، کودک شما می‌تواند نحوه برخورد و مدیریت ترس از جدایی و عدم اطمینان را بیاموزد. علاوه بر این، والدین می‌توانند یاد بگیرند که چگونه به طور مؤثر حمایت عاطفی ارائه دهند و کودک را برای استقلال مناسب سنش تشویق کنند.
در موارد شدید، ممکن است ترکیب دارو با CBT مفید باشد. داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده‌های بازگشت مجدد سروتونین (SSRIs) می‌تواند گزینه‌ای برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان باشد.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
در حالی که اختلال اضطراب جدایی با درمان حرفه‌ای معالجه می‌شود، می‌توانید این اقدامات را نیز برای سهولت اضطراب جدایی فرزندتان انجام دهید:
- در مورد اختلال اضطراب جدایی فرزندتان اطلاعاتی کسب نمایید. برای آشنایی با این اختلال، با پزشک متخصص بهداشت روان فرزند خود صحبت کنید و به کودک خود در درک آن کمک کنید.
- به برنامه درمانی بپیوندید. حتماً قرارهای درمانی را برای فرزند خود در نظر بگیرید. تداوم باعث ایجاد تفاوت اساسی و محسوس می‌شود.
- وارد عمل شوید. بیاموزید چه چیزی باعث اضطراب فرزند شما می‌شود. استراتژی‌های تدوین شده را با متخصص سلامت روان تمرین کنید که در حین جدایی آماده باشید تا با احساس اضطراب فرزندتان مقابله کنید.
کنار آمدن با این اختلال فرزندتان و حمایت از او
کنار آمدن با کودکی که اختلال اضطراب جدایی دارد می‌تواند ناامید کننده باشد و باعث نزاع با اعضای خانواده شود یا نگرانی زیادی را برای والدین ایجاد کند.
از پزشک فرزند خود بخواهید که در زمینه مقابله و پشتیبانی به شما مشاوره دهد. به عنوان مثال، ممکن است به شما توصیه کند:
- حمایت آرام نشان دهید. کودک یا عزیزانتان را تشویق کنید تا تجربیات جدید را امتحان کند، جدایی را تجربه کند و با حمایت شما استقلال فردی‌اش را توسعه دهد.
- خداحافظی کنید. فرزند خود را برای مدت کوتاهی با یک مراقب معتمد رها کنید تا به فرزندتان کمک کند، یاد بگیرد که می‌تواند برای بازگشت شما به شما اعتماد کند.
همچنین توسعه و حفظ روابط حمایتی در خودتان مهم است، بنابراین بهتر می‌توانید به فرزندتان کمک کنید.
آماده شدن برای ویزیت با دکتر
با دیدن پزشک متخصص کودکان فرزند خود، روند درمان را شروع کنید. او ممکن است شما را به یک متخصص بهداشت روان با تخصص در زمینه اختلالات اضطرابی ارجاع دهد.
آنچه شما می توانید انجام دهید:
قبل از قرار ملاقات، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم اضطراب فرزندتان. توجه داشته باشید که در صورت بروز این اختلال، چه چیزی باعث بهتر شدن یا بدتر شدن آنها می‌شود و چه میزان بر فعالیت‌ها و تعامل روزانه تأثیر می‌گذارد.
- چه چیزی باعث استرس فرزندتان می‌شود. شامل تغییرات اساسی در زندگی یا وقایع استرس زا که فرزند شما اخیراً با آن روبرو بوده است، و همچنین تجربه‌های آسیب زای گذشته است.
- هرگونه سابقه خانوادگی از مشکلات سلامت روان. توجه داشته باشید که آیا شما، همسرتان، والدین، مادربزرگ و خواهر و برادر یا فرزندان دیگر با هرگونه مشکل روحی روبرو بوده اند.
- مشکلات بهداشتی دیگری که فرزند شما دارد. شامل شرایط جسمی و همچنین مسائل مربوط به سلامت روان است.
- تمام داروهایی که کودکتان مصرف می‌کند. هر نوع دارو، ویتامین‌ها، گیاهان و یا مکمل‌های دیگر و دوزها را یادداشت نمایید.
- سؤالاتی که باید بپرسید تا به طور بهینه از نوبت ویزیت خود استفاده کنید.
سؤالاتی که باید بپرسید شامل موارد زیر است:
- آیا موقعیت‌های احتمالی دیگر، مسائل روانشناختی یا مشکلات سلامت جسمی وجود دارد که می‌تواند اضطراب را ایجاد یا بدتر کند؟
- آیا فرزند من به آزمایش نیاز دارد؟
- چه نوع درمانی ممکن است کمک کند؟
- آیا دارو کمک می کند؟ اگر چنین است، آیا جایگزین عمومی وجود دارد؟
- علاوه بر درمان، آیا اقدامی در خانه می‌توانم انجام دهم که بتواند به فرزندم کمک کند؟
- آیا مطالب آموزشی دارید که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
در هنگام قرار ملاقات از پرسیدن هرنوع سوال دیگر دریغ نکنید.
چه انتظاری از پزشک معالج دارید؟
احتمالاً متخصص بهداشت روان تعدادی سؤال از شما می‌پرسد. مثلا:
- علائم فرزند شما چیست و شدتش چقدر است؟ چه تاثیری در توانایی کودک شما دارند؟
- اولین بار، چه زمانی متوجه اضطراب جدایی فرزندتان شده‌اید؟
- به نظرتان چه اتفاقی اضطراب فرزندتان را کاهش می‌دهد؟
- آیا فرزند شما اخیراً یا در گذشته تجربه‌های آسیب زایی داشته است؟
- کودکتان تجربه چه نوع بیماری جسمی یا روانی داشته یا دارد؟
- آیا کودک دارویی مصرف می‌کند؟
- آیا شما یا هر یک از خویشاوندان نزدیکتان دچار اضطراب مداوم یا سایر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی هستید؟
تهیه و پیش بینی پاسخ سؤالات به شما کمک می‌کند تا بیشترین وقت بهینه را در ملاقات با یک متخصص بهداشت روان به کار بگیرید.
