شکستگی مچ دست معمولا از چند محل اتفاق می افتد و منحصر به یک استخوان مچ نیست. این شکستگی به هنگام کشیدگی بیش از حد مچ و یا زمین خوردن رخ میدهد. در ورزش هایی نظیر اسکی، هاکی و بیماری استئوپروز نیز شکستگی مچ شایع است.
برای ترمیم و درمان شکستگی مچ دست هر چه زودتر باید اقدام شود. در غیر این صورت، استخوان ها به طور نامنظم جوش میخورند و در کارایی مچ دست به هنگام کارهای روزانه نظیر باز و بسته کردن دگمه ها اختلال ایجاد میشود. درمان به موقع از شدن درد و سفتی نیز میکاهد.
علائم شکستگی مچ دست
- درد شدید مچ دست که به هنگام تکان دادن یا فشار دادن دست، تشدید می یابد.
- تورم
- تندرنس شدید
- کبودی
- بدشکلی واضح، مثل مچ خم شده
در صورت بروز بی حسی، تورم و اختلال در حرکت انگشتان دست، حتما باید به پزشک مراجعه شود. تاخیر در این امر دامنه ی حرکتی و قدرت مچ دست را تا حد زیادی پایین می آورد.
علل شکستگی مچ دست
- زمین خوردن و سقوط از ارتفاع: به هنگام زمین خوردن، افراد ناخودآگاه دستشان را تکیه گاه قرار میدهند که فشار زیادی به مچ وارد کرده و شکستگی ایجاد میکند.
- آسیب ورزشی: در ورزش هایی مثل اسکیت سواری، اسکی و هاکی احتمال کشیدگی مچ دست زیاد است.
- تصادف با موتور سیکلت: بدترین شکتگی مچ دست در تصادف با موتور سیکلت رخ میدهد که استخوان ها خرد شده و نیاز به جراحی دارد.
ریسک فاکتور شکستگی استخوان
داشتن فعالیت های ورزشی خاص، ابتلا به بیماری های مخل استخوانی مثل استئوپروز، احتمال این شکستگی را بالا میبرد.
فعالیت های ورزشی
- فوتبال و فوتسال
- راگبی
- اسب سواری
- هاکی
- اسکی
- اسکیت بوردینگ
- ترامپولین یا پرش
عوارض شکستگی مچ دست
- سفتی، درد و کاهش کارایی مفصل: این علائم به تدریج بعد از جراحی بهبود می یابند اما ممکن است در برخی افراد تا آخر عمر باقی بماند.
- استئوآرتریت: شکستگی هایی که در مفصل رخ میدهد، سالها بعد باعث استئوآرتریت میگردد. اگر مچ دست بعد از بی حرکتی طولانی، دچار تورم و درد بشود، باید به پزشک مراجعه کرد.
- آسیب عصب یا رگ خونی: آسیب وارده به مچ دست، اعصاب و عروق خونی آن ناحیه را تحت تاثیر قرار میدهد و ممکن است باعث گزگز شدن، بی حسی و گردش خون مچ شود.
پیشگیری از شکستگی مچ دست
پیشگیری از حوادث ناگهانی غیرممکن است اما با رعایت چند نکته ی ایمنی میتوان از بروز شکستگی مچ جلوگیری کرد.
تقویت استحکام استخوان
برای داشتن استخوان هایی محکم و سالم، داشتن رژیم غذایی دارای کلسیم و ویتامین D ضروری است. داشتن وزن مناسب، ورزش سالم و ترک دخانیات نیز در این مورد تاثیر دارد.
پیشگیری از زمین خوردن
بیشترین شکستگی مچ دست موقع تکیه قرار دادن مچ دست اتفاق می افتد. به همین دلیل رعایت چند مورد میتواند از بروز آن جلوگیری کند.
- پوشیدن کفش مناسب به هنگام ورزش
- برداشتن فرش ها و وسایلی که به پا گیر میکنند
- تابیدن نور کافی به خانه یا محل کار
- چک کردن وضعیت بینایی
- اتصال نرده به راه پله ها
- خشک نگه داشتن کف پوش ها به منظور جلوگیری از لیز خوردن
تشخیص شکستگی استخوان
تشخیص شکستگی مچ دست با معاینه و عکسبرداری امکان پذیر است.
- CT اسکن: آسیب های وارده به بافت نرم و عروق خونی در این اسکن نمایش داده میشوند.
- MRI: تصویری واضح تر از استخوان و بافت اطراف را ارائه کرده و آسیب های ظریف تاندونی و استخوانی را نشان میدهد.
درمان شکستگی مچ دست
اگر انتهای استخوان های شکسته به طور نامنظم قرار بگیرد، فاصله ای بین آنها ایجاد میشود و یا استخوان ها روی هم قرار میگیرند. پزشک استخوان ها را به جای خود برمیگرداند و بسته به میزان درد، از بیهوشی عمومی یا ناحیه ای استفاده میکند. در طول پروسه ی درمان، لازم است حرکت انگشتان دست کنترل شود.
فیکس کردن مفصل
محدودیت حرکت استخوان شکسته در مچ در بهبود آن موثر است. برای اینکار از گچ گیری یا ابزار فیکساتور استخوان استفاده میشود. همچنین، مچ دست باید بالاتر از سطح بدم قرار گیرد تا مفصل ورم نکند.
درمان دارویی
برای کاهش درد، از مسکن های معمولی و برای تسکین درد شدید، پزشک کدئین تجویز میکند. NSAIDs در کاهش درد موثر است، اما در صورت مصرف طولانی مدت، روند درمان را کند میکند.
اگر شکستگی مچ دست از نوع باز بوده یا پوست هم آسیب دیده باشد، آنتی بیوتیک نیز برای مقابله با عفونت تجویز میشود.
تراپی ها
بعد از باز کردن فیکساتور یا گچ گیری، فیزیوتراپی برای برگرداندن دامنه ی حرکت مچ دست و انگشتان و از بین بردن سفتی عضلات، لازم است. فیزیوتراپی مچ ممکن است ماه ها طول بکشد.
جراحی و سایر روش های درمان
فیکس کردن استخوان ها بعد از ترمیم شکستگی
جراحی در مواقع گذاشتن میخ های فیکساتور، صفحات پلاتینی و یا بافت استخوان انجام میشود. این موارد در صورت شرایط زیر ضروری است:
- شکستگی باز
- جابه جایی استخوان ها در اثر شکستگی
- قطعه ی استخوانی کوچک که ممکن است مفصل را سوراخ کند
- آسیب به لیگامان ها، عروق خونی و اعصاب اطراف مچ دست
- شکستگی هایی که تا مفصل گسترش یافته اند
حتی پس از محدودیت حرکت یا فیکساتور ، استخوانها می توانند تغییر کنند. بنابراین پزشک باید روند بهبودی را با اشعه X کنترل کند. اگر استخوانها حرکت کنند، ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشند.
در برخی از موارد، جراح محل شکستگی را با ابزار خارجی فیکس میکند تا مفصل حرکت نکند. این ابزار شامل قالب فلزی است که مانند میخ، از روی پوست وارد استخوان شده و آن را ثابت نگه میدارد.
