آیا تا کنون متوجه دیده شدن بخش درونی پلک به خصوص در افراد مسن شده‌اید؟ آیا علت برگشت پلک به خارج را می‌دانید؟ اکتروپیون عارضه‌ایست که در آن پلک چشم به سمت بیرون برمی‌گردد و درنتیجه سطح داخلی پلک در معرض هوا و محرک‌های بیرونی قرار می‌گیرد. برگشتگی پلک به خارج در افراد مسن شایع‌تر است و به طور کلی تنها پلک تحتانی دچار برگشتگی میشود. در برگشتگی شدید پلک به خارج، تمام طول پلک معلوم و در اکتروپیون خفیف تنها بخشی از پلک دچار بیرون زدگی میشود. استفاده از اشک مصنوعی و پمادهای روان کننده می‌تواند در تسکین علائم اکتروپیون موثر باشد. اما معمولاً برای بهبود کامل انجام عمل جراحی نیاز است.در این مقاله به بررسی بیشتر علائم، عات و درمان اکتروپیون می‌پردازیم.
علائم اکتروپیون
در هر بار پلک زدن، اشک چشم به طور مساوی در سراسر سطح چشمان فرد پخش میشود و آن را مرطوب نگه می‌دارد. این اشک‌ها در قسمت داخلی پلک به دهانه‌های کوچکی تخلیه می‌شوند.
در برگشت پلک به خارج پلک پایین در حالت طبیعی خود قرار نگرفته و اشک به طور مناسبی داخل سوراخ چشمی تخلیه نمی‌شود. نشانه‌ها و علائم اکتروپیون شامل موارد زیر است:
- آبکی شدن چشم‌ها (نمناک بودن چشم‌ها). در صورت عدم تخلیه مناسب، ممکن است اشک در چشمان فرد جمع شده و به طور مدام از روی پلک‌ها جاری شود.
- خشکی چشم. اکتروپیون می‌تواند باعث احساس خشکی، وجود ریزه‌های شن‌ها و ماسه‌های ریز در چشم شود.
- تحریک چشم. نمناک بود یا خشکی چشم می‌تواند با تحریک چشم فرد، باعث سوزش، قرمزی بخش سفید چشم شود.
- حساسیت به نور. اشکی بودن یا خشکی چشم می‌تواند سطح قرنیه را تحریک کرده و باعص حساسیت به نور شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر چشمان شما مدام نمناک یا تحریک شده است، یا به نظر می‌رسد که دچار افتادگی پلک شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر پزشک عارضه اکتروپیون را تشخیص داد و شما یکی از علائم زیر را نیز تجربه می‌کنید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی چشم به سرعت افزایش یابد
- حساسیت به نور
- کاهش بینایی
این موارد از علائم و نشانه‌هایی آسیب و زخم قرنیه است که می‌تواند به بینایی فرد آسیب برساند.
علت اکتروپیون
اکتروپیون در اثر عوامل زیر ممکن است رخ دهد:
- ضعف عضلانی. با افزایش سن، عضلات زیر چشم فرد ضعیف شده و تاندون‌ها بیشترکشیده می‌شوند. این ماهیچه‌ها و رباط‌ها پلک را در سر جای خود، در مقابل چشم محکم نگه می‌دارند. با تضعیف این عضلات و تاندون‌ها، پلک کم کم افتاده میشود.
- فلج صورت. در شرایط خاصی مانند فلج بل و انواع خاصی از تومورها که می‌توانند اعصاب و ماهیچه‌های صورت را فلج کنند، پلک‌ها نیز تحت تاثیر قرار گرفته و ممکن است برگشتن لبه پلک به بیرون اتفاق بیفتد.
- زخم یا جراحی‌های قبلی. پوستی که در اثر سوختگی یا تروماهای دیگر آسیب دیده است، ممکن است نحوه قرار گیری پلک در مقابل چشم را تغییر دهد. عمل جراحی پلک (بلفاروپلاستی) نیز می‌تواند باعث بیرون زدگی پلک شود، به خصوص اگر مقدار قابل توجهی از پوست پلک در زمان عمل جراحی جدا شود.
- رشد سلول‌های پلک. رشد خوش خیم یا سرطانی سلول‌های پلک می‌تواند باعث برگشتگی پلک به خارج شود.
- اختلالات ژنتیکی. در موراد نادری، اکتروپیون به صورت مادرزادی و از هنگام تولد وجود دارد. این حالت، معمولاً با اختلالات ژنتیکی دیگر مانند سندرم داون همراه است.
عوامل خطر اکتروپیون
عواملی که خطر مشکل برگشتن لبه پلک به بیرون را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سن. شایع‌ترین علت اکتروپیون، تضعیف بافت ماهیچه‌ای است که با افزایش سن رخ می‌دهد.
- جراحی‌های قبلی چشم. افرادی که جراحی پلک انجام داده‌اند در معرض خطر برگشتگی پلک به خارج هستند.
- سابقه سرطان، سوختگی یا تروما قبلی. در صورت وجود توده‌هیا سرطاننی بر روی صورت، سوختگی یا آسیب دیدگی صورت، خطر اکتروپیون افزایش می‌یابد.
عوارض برگشتگی پلک به خارج
اکتروپیون باعث تحریک قرنیه، در معرض قرار گرفتن آن و در نتیجه خشکی قرنیه میشود. در این حالت بروز ساییدگی و زخم روی قرنیه محتمل است که می‌تواند بینایی فرد را به خطر بیندازد.
تشخیص
برگشتگی پلک به خارج معمولاً با معاینه فیزیکی و معمول چشم قابل تشخیص است. ممکن است پزشک در طول معاینه پلک‌های فرد را بکشد یا در حین انجام این کار از بیمار بخواهد که سعی کند چشم‌های خود را ببندد. با این کار تون و سفتی عضلات پلک ارزیابی میشود.
اگر علت اکتروپیون به بروز زخم، وجود تومور، جراحی قبلی یا پرتودرمانی مربوط باشد، پزشک بافت اطراف را نیز معاینه خواهد کرد. درک علت زمینه‌ای می‌تواند در انتخاب روش مناسب درمانی یا جراحی اکتروپیون کمک کند.
مطالعه این مطلب نیز توصیه میشود: معاینه چشم چگونه انجام میشود و از چه زمانی باید آغاز شود؟
درمان اکتروپیون
اگر برگشت پلک به خارج خفیف باشد، ممکن است پزشک تنها استفاده از اشک مصنوعی و پماد را به منظور کاهش علائم تجویز کند. اما به طور کلی برای بهبود کامل جراحی اکتروپیون انجام میشود.
جراحی اکتروپیون
نوع جراحی بسته به وضعیت بافت اطراف پلک و علت اکتروپیون تعیین میشود:
- اکتروپیون ناشی از شل شدن عضلات و رباط‌ها اطراف شچم به دلیل پیری. جراح به احتمال بسیار زیاد قسمت کوچکی از لبه بیرونی پلک تحتانی بیمار را حین عمل جدا خواهد کرد. هنگامی که پلک‌ها بار دیگر به هم برسند، تاندون‌ها و ماهیچه ها پلک محکم‌تر شده و باعث می‌شوند که پلک‌های به درستی در کنار هم قرار گیرند. این روش نسبتاً ساده است.
- اکتروپیون ناشی از بافت اسکار به علت آسیب یا جراحی قبلی. در این شرایط، جراح با برداشتن یک گرافت پوستی از پلک بالایی یا پشت گوش، پلک پایین را ترمیم خواهد کرد. اگر مشکل فلج صورت یا زخم نسبتاً شدید باشد، ممکن است به جراحی اکتروپیون دوم نیز نیاز باشد تا برگشتن لبه پلک به بیرون به درستی درمان شود.
پیش از انجام جراحی، با بی حسی موضعی پلک و ناحیه اطراف آن بی حس خواهد شد. بسته به نوع عمل، و این که آیا در یک کلینیک و به صورت جراحی سرپایی انجام میشود یا خیر، ممکن است از داروهای خوراکی یا داخل وریدی استفاده شود.
بعد از عمل انجام کارهای زیر لازم است:
- پوشیدن چشم بند به مدت ۲۴ ساعت
- استفاده از پماد آنتی بیوتیک و استروئید چند بار در روز به مدت یک هفته
- استفاده از کمپرس سرد به منظور کاهش کبودی و تورم به صورت دوره‌ای
بعد از عمل احتمالاً تورم موقتی و کبودی روی چشم و اطراف چشم را تجربه خواهید کرد.
ممکن است پس از عمل احساس سفت بودن پلک را داشته باشید اما با گذشت زمان، احساس راحتی بیشتری خواهدی داشت. بخیه‌ها معمولاً حدود یک هفته بعد از عمل برداشته می‌شوند. ممکن است تا دو هفته تورم و کبودی به طور کامل برطرف نشود.
سبک زندگی و درمان خانگی
نکات ارائه شده مربوط به سبک زندگی می‌تواند در برطرف کردن احساس ناراحتی ناشی از اکتروپیون موثر باشد:
- استفاده از روان کننده‌های چشم. اشک مصنوعی و پمادهای چشمی می‌توانند قرنیه را روان کرده کرده و از آسیب دیدگی بیشتر جلوگیری کنند. استفاده از پماد چشمی و چشم بند به ویژه در طول شب توصیه میشود.
- پاک کردن دقیق چشم‌ها. پاک کردن مداوم چشمان نمناک باعث میشود که ماهیچه‌ها و تاندون‌های زیر چشم حتی بیشتر از پیش کشیده شوند و اکتروپیون تشدید یابد. چشمان خود را از بخش بیرونی از بالا و به سمت بینی پاک کنید.
آمادگی برای ویزیت پزشک
اگر علائم و نشانه‌های اکتروپیون را در خود مشاهده می‌کنید، احتمالاً در ابتدا به پزشک مراقبت‌های اولیه خود مراجعه خواهید کرد. پزشک در صورت لزوم شما رار به متخصص چشم پزشک ارجاع خواهد داد.
در ادامه اطلاعاتی که به شما کمک می‌کند تا برای قرار ملاقات خود با پزشک آماده شوید، آورده شده است.
آن چه که شما می‌توانید انجام دهید
پیش از قرار ملاقات خود کارهای زیر را انجام دهید:
- علائم خود و مدت زمانی که درگیر این علائم بوده‌اید را ذکر کنید.
- عکسی از خود را پیش از بروز این تغییرات همراه داشته باشید.
- تمامی داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی خود را همراه با دوز هر یک ذکر کنید.
- اطلاعات کلیدی شخصی و پزشکی، از جمله بیماری‌های دیگر، بروز تغییرات جدید در زندگی و عوامل استرس زا
- سوالاتی را که قرار است از پزشک بپرسید، یادداشت کنید.
- از یکی از بستگان یا دوستان خود بخواهید تا شما را همراهی کند. در این صورت یادآوری گفته‌های پزشک راحت‌تر خواهد بود.
برخی از سوالات مهمی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- علت احتمالی بروز این علائم در من چیست؟
- چه آزمایش‌هایی را باید انجام دهم؟ آیا انجام ایت تست‌ها به آمادگی خاصی نیاز دارند؟
- این عارضه موقتی است یا دائمی؟
- آیا برگشتگی پلک به خارج می‌تواند بینایی من را تخت تاثیر قرار دهد؟
- چه روش‌های درمانی وجود دارد و شما کدام یک را توصیه می‌کنید؟
- جراحی چه خطراتی در پی دارد؟
- آیا گزینه‌های دیگر به جز جراحی وجود دارد؟
- من بیماری دیگری نیز دارم (نام بردن بیماری). چگونه می‌توانم به بهترین شکل هر دو این مشکلات را مدیریت کنم؟
- آیا منابع اطلاعاتی دیگر برای مطالعه در اختیار دارید؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
چه انتظاری از پزشک خواهید داشت
احتمالاً پزشک سوالاتی مانند زیر را از شما خواهد پرسید:
- علائم چه زمانی آغاز شدند؟
- علائم به طور مداوم ادامه داشتند یا گاه به گاه ظاهر می‌شوند؟
- آیا عمل جراحی روی چشم یا پلک خود انجام داده‌اید؟
- آیا تجربه پرتودرمانی سر و گردن داشته‌اید؟
- آیا مشکل چشمی دیگر مانند عفونت یا آسیب چشمی داشته‌اید؟
- آیا از رقیق کننده‌های خون استفاده می‌کنید؟
- آیا آسپرین مصرف می‌کنید؟
- آیا از قطره چشم خاصی استفاده می‌کنید؟
