مقدمه
بی اختیاری مدفوع ، ناتوانی در کنترل حرکات روده است که منجر به نشت غیر منتظره مدفوع از رکتوم (راست روده) به خارج می‌شود. به این مشکل، بی اختیاری روده نیز گفته می‌شود و می‌تواند شامل خروج گاه به گاه مدفوع در حین خروج گاز روده، یا از دست دادن کامل کنترل حرکات روده باشد.
دستگاه گوارش تحتانی شامل روده بزرگ، راست روده (رکتوم) و مقعد است. راست روده یا رکتوم به عنوان یک محل ذخیره موقت مدفوع عمل می‌کند و به مقعد که پایان دستگاه گوارش است وصل می‌شود.
علل شایع بی اختیاری مدفوع شامل اسهال، یبوست و یا آسیب عصبی-عضلانی است. آسیب عضله یا عصب می‌تواند به خاطر افزایش سن یا زایمان کردن باشد.
فارغ از علت ایجاد چنین مشکلی، بی اختیاری مدفوع برای افراد بسیار شرم آور و ناراحت کننده است. نباید از مطرح کردن این مشکل با پزشک خجالت کشید، زیرا درمان‌هایی برای بهبود بی اختیاری و افزایش کیفیت زندگی فرد وجود دارد.
علائم بی اختیاری مدفوع
بی اختیاری مدفوع ممکن است به طور موقت در دوره‌های گذرای اسهال رخ دهد، اما در برخی افراد این بی اختیاری مزمن و تکرار شونده است. در این حالت ممکن است افراد نتوانند مانع از نیاز شدید به دفع شوند، به گونه‌ای که آن قدر احساس دفع ناگهانی شروع می‌شود که فرصت کافی برای رفتن به سرویس بهداشتی وجود ندارد. به این شرایط بی اختیاری فوریتی گفته می‌شود.
نوع دیگر بی اختیاری مدفوع در افرادی اتفاق می‌افتد که حس دفع ندارند. به این حالت بی اختیاری غیر فعال گفته می‌شود.
ممکن است بی اختیاری روده با دیگر مشکلات روده همراهی داشته باشد. به عنوان مثال:
- اسهال
- یبوست
- گاز و نفخ روده
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که شما یا کودک شما دچار بی اختیاری مدفوع شده است، به خصوص اگر این مشکل متناوب یا شدید است، یا اگر باعث پریشانی و اضطراب شده است، به پزشک مراجعه کنید. معمولاً افراد تمایلی به مطرح کردن این مشکل با پزشک خود ندارند، اما باید بدانند این مسئله خجالت‌آور نیست و درمان‌هایی برای بهبود آن موجود است و هر چه زودتر مورد معاینه قرار گیرد، زودتر از روش‌هایی برای رفع این علائم کمک می‌گیرد.
علل بی اختیاری مدفوع
در بسیاری از افراد، ضعف کنترل روده بیش از یک علت دارد. به طور کلی این علل شامل:
- آسیب عضلانی: آسیب عضلات حلقوی انتهای رکتوم (دریچه مقعد) باعث می‌شود فرد نتواند مدفوع را به خوبی عقب نگه دارد و مانع از نشت آن به بیرون شود. این نوع آسیب می‌تواند در حین زایمان طبیعی (به خصوص اگر زایمان با کمک اپیزیوتومی انجام شود یا با فورسپس صورت گیرد) رخ دهد.
- آسیب عصبی: آسیب عصب‌هایی که باعث حس حضور مدفوع در رکتوم می‌شوند یا اعصابی که دریچه مقعد را کنترل می‌کنند می‌تواند منجر به بی اختیاری مدفوع شود. آسیب عصبی ممکن است به دلیل زایمان، زور زدن مداوم در حین دفع، آسیب طناب نخاعی یا سکته مغزی اتفاق بیافتد. برخی از بیماری‌ها مانند دیابت یا MS هم می‌توانند روی این اعصاب اثر بگذارند و باعث آسیب شوند و بی اختیاری مدفوع به وجود آورند.
- یبوست: یبوست مزمن می‌تواند منجر به شکل گیری توده خشک و سفت مدفوع (مدفوع متراکم) در رکتوم شود. توده مدفوع به خاطر بزرگ بودن عبور نمی‌کند و دفع نمی‌شود. به دلیل فشاری که این توده به عضلات رکتوم و روده وارد می‌کند این عضلات کشیده و در نهایت ضعیف می‌شوند. این ضعف عضلانی به مدفوع آبکی نواحی فوقانی روده اجازه می‌دهد از کنار این مدفوع متراکم و حجیم به بیرون نشت پیدا کند. علاوه بر این، ممکن است یبوست مزمن باعث آسیب عصبی شود و از این طریق بی اختیاری مدفوع ایجاد کند.
- اسهال: مدفوع جامد نسبت به مدفوع آبکی راحت تر در رکتوم باقی می‌ماند، به همین دلیل مدفوع آبکی می‌تواند سبب به وجود آمدن یا شدیدتر شدن بی اختیاری مدفوع شود.
- بواسیر: وقتی عروق رکتوم متورم می‌شود، بواسیر یا هموروئید رخ می‌دهد. این حالت باعث می‌شود سوراخ مقعد به طور کامل بسته نشود. بسته نشدن مقعد به طور کامل می‌تواند باعث نشت مدفوع به خارج شود.
- کاهش ظرفیت ذخیره سازی مدفوع در رکتوم: به طور طبیعی رکتوم متناسب با حجم مدفوع کشیده و گشاد می‌شود تا مدفوع را در خود ذخیره کند. در صورتی که رکتوم زخم شده باشد یا دیواره‌ی آن به دلیل عمل جراحی، رادیوتراپی یا بیماری التهابی روده انعطاف کمی پیدا کرده باشد، نمی‌تواند برای انطباق با حجم مدفوع، به قدر کافی گشاد شود و در نتیجه مدفوع اضافی به بیرون راه می‌یابد.
- جراحی: انجام عمل جراحی برای درمان گشادی عروق رکتوم یا مقعد (هموروئید) و نیز جراحی‌های سخت‌تر رکتوم و مقعد، ممکن است سبب آسیب عضله و عصب و در نتیجه بی اختیاری مدفوع شود.
- پرولاپس رکتوم (بیرون‌زدگی انتهای روده): در این حالت بی اختیاری مدفوع به دلیل افتادگی رکتوم به درون مقعد رخ می‌دهد.
- رکتوسل: در زنان، اگر دیواره بافتی که انتهای روده را از واژن جدا می‌کند، ضعیف شود و رکتوم به درون واژن بیرون زدگی پیدا کند، رکتوسل رخ می‌دهد. رکتوسل می‌تواند موجب بی اختیاری مدفوع شود.
عوامل خطر ابتلا به بی اختیاری مدفوع
چند عامل مهم وجود دارد که ممکن است خطر پیشرفت بی اختیاری مدفوع را افزایش دهد. این عوامل شامل:
- سن: اگرچه ضعف کنترل روده می‌تواند در هر سنی اتفاق بیافتد، اما در افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر است.
- جنسیت زن: بی اختیاری مدفوع ممکن است در نتیجه زایمان رخ دهد. تحقیقات اخیر هم نشان می‌دهد زنانی که در یائسگی تحت درمان جایگزینی هورمون هستند احتمالاً بیشتر در معرض بی اختیاری مدفوع قرار دارند.
- آسیب عصبی: افرادی که مدت طولانی به دیابت یا MS مبتلا هستند، به دلیل آسیب عصبی این بیماری‌ها ممکن است بیشتر در معرض خطر بی اختیاری ادرار قرار گیرند.
- زوال عقل: بی اختیاری ادرار معمولاً در مراحل نهایی آلزایمر و زوال عقل دیده می‌شود.
- ناتوانی جسمی: افرادی که از نظر جسمی دچار ناتوانی هستند به سختی می‌توانند به موقع به دستشویی مراجعه کنند. علاوه بر این، ضربه‌ای که منجر به این ناتوانی جسمی شده است، ممکن است باعث آسیب اعصاب رکتوم و در نتیجه، بی اختیاری مدفوع شده باشد.
مشکلات بی اختیاری مدفوع
این مشکلات شامل:
- اضطراب روانی: کسر شأن ناشی از ناتوانی در کنترل اعمال بدن، برای افراد خجالت‌آور و ناامید کننده است و سبب افسردگی و ناراحتی آن‌ها می‌شود. در افرادی که دچار این مشکل هستند، پنهان کردن این مسئله و اجتناب از حضور در فعالیت‌های اجتماعی امری شایع است.
- سوزش پوست: پوست اطراف مقعد ظریف و حساس است. تماس مکرر مدفوع می‌تواند باعث سوزش و خارش پوست شود. در نهایت ممکن است این ناحیه مستعد زخم پوستی شود و نیازمند درمان دارویی باشد.
پیشگیری از بی اختیاری مدفوع
بسته به علت ایجاد این مشکل، راه‌هایی برای پیشگیری از بی اختیاری مدفوع وجود دارد. از جمله:
- درمان و کاهش یبوست: بیشتر ورزش کنید و غذاهای دارای فیبر بالا مصرف کنید و به مقدار کافی آب بنوشید.
- کنترل اسهال: درمان یا برطرف کردن علل اسهال، مانند درمان عفونت روده، می‌تواند از بی اختیاری مدفوع جلوگیری کند.
- پرهیز از زور زدن حین دفع: زور زدن بیش از حد برای دفع مدفوع، می‌تواند در نهایت باعث ضعف عضلات دریچه مقعد یا آسیب اعصاب شود و احتمالاً بی اختیاری مدفوع ایجاد کند.
به خاطر داشته باشید که از هر نوع غذا یا فعالیتی که علائم شما را تشدید می‌کند اجتناب کنید. این موارد می‌تواند شامل کافئین، غذاهای چرب، محصولات لبنی، غذاهای تند یا هر چیز دیگری که بی اختیاری را بیشتر می‌کند، باشد.
تشخیص بی اختیاری مدفوع
پزشک ابتدا سؤالاتی درباره وضعیت شما می‌پرسد و سپس به معاینه فیزیکی که معمولاً شامل معاینه ظاهر مقعد است، می‌پردازد. ممکن است پزشک از یک پروب برای معاینه آسیب عصبی در این ناحیه استفاده کند. به طور طبیعی و در یک فرد سالم، این تماس موجب انقباض عضلات دریچه مقعد و جمع شدن مقعد می‌شود.
آزمایشات تشخیصی
آزمایش‌های زیر برای پیدا کردن علت بی اختیاری مدفوع در دسترس است:
- معاینه انگشتی راست‌روده: در این حالت پزشک دستکش می‌پوشد و یکی از انگشتان خود را به ماده لوبریکانت آغشته می‌کند و سپس انگشت را به آرامی وارد مقعد و رکتوم می‌نماید تا قدرت عضلات اسفنکتر مقعد و هرگونه علائم غیر طبیعی در این ناحیه را مورد بررسی قرار دهد. در حین این معاینه ممکن است پزشک برای معاینه پرولاپس رکتوم، از بیمار بخواهد روی پا بنشیند.
- تست دفع بالون (Balloon Expulsion Test): در این روش پزشک یک بالون کوچک خالی را وارد رکتوم می‌کند. سپس بالون تعبیه شده را با آب پر می‌کند و از بیمار می‌خواهد به دستشویی برود و بالون را دفع کند. اگر عمل دفع بیمار بیش از یک الی سه دقیقه طول بکشد، به نظر می‌رسد دچار اختلالات دفعی باشد.
- مانومتری مقعد: در این آزمایش یک لوله انعطاف‌پذیر و کوچک به آرامی وارد مقعد و راست روده می‌شود. سر این لوله به یک بالون کوچک متصل است. پزشک با باد کردن این بالون، فشاری بر عضلات و اعصاب اسفنکتر مقعد و رکتوم وارد می‌کند و از این طریق قدرت عضلات دریچه مقعدی، حساسیت و عملکرد راست روده را اندازه‌گیری می‌کند.
- سونوگرافی آنورکتال: پزشک یک وسیله مستقیم و باریک را وارد مقعد و رکتوم می‌کند. این وسیله از فضای داخلی تصویر ویدیویی تولید می‌کند و به پزشک کمک می‌کند ساختار دریچه مقعد را ارزیابی کند.
- پروکتوگرافی: در این روش بیمار روی توالت مخصوصی می‌نشیند و سعی می‌کند عمل دفع را انجام دهد. در همین حین تصویر ویدیویی با اشعه X از بیمار گرفته می‌شود. این آزمایش نشان می‌دهد راست روده چه مقدار مدفوع را می‌تواند در خود نگه دارد و آیا عمل دفع به درستی انجام می‌شود یا خیر.
- کولونوسکپی: یک لوله انعطاف‌پذیر را وارد رکتوم می‌کنند تا تمام بخش‌های روده بزرگ را نشان دهد.
- MRI: این روش تصاویر واضحی از اسفنکتر مقعد تولید می‌کند که با آن می‌توان سلامت عضلات این ناحیه را مورد بررسی قرار داد. علاوه بر این، با روش MRI می‌توان از عمل دفع کردن هم تصاویری تهیه کرد. به این کار دفکوگرافی (defecography) گفته می‌شود.
درمان بی اختیاری مدفوع
درمان دارویی
بسته به علت بی اختیاری مدفوع، داروهای زیر می‌تواند مؤثر باشد:
- داروهای ضد اسهال مانند لوپراماید هیدروکلراید (با نام تجاری ImodiumA-D) و دیفنوکسیلات و آتروپین سولفات (با نام تجاری Lomotil).
- ملین‌های حجم دهنده مانند متیل سلولز (با نام تجاری سیتروسل) و پسیلیوم (با نام تجاری متاموسیل) در افرادی که بی اختیاری مدفوع، ناشی از یبوست مزمن است.
تغییر رژیم غذایی
هر آن چه که می‌خورید و می‌نوشید، بر قوام مدفوع اثرگذار است. اگر یبوست عامل بی اختیاری مدفوع است، نوشیدن مایعات فراوان و خوردن غذاهای پر از فیبر پیشنهاد می‌شود. در صورتی که اسهال باعث بی اختیاری مدفوع شده است، خوردن غذاهای پر از فیبر به مدفوع حجم می‌دهد و از آبکی بودن آن می‌کاهد.
ورزش کردن و درمان‌های مشابه
اگر بی اختیاری مدفوع به دلیل آسیب عضلانی ایجاد شده باشد، پزشک برنامه ورزشی و درمان‌های مشابهی برای بازیابی قدرت عضلات مقعد به بیمار توصیه می‌کند. این نوع درمان‌ها باعث افزایش کنترل فرد بر عضلات دریچه مقعد و افزایش آگاهی او از زمان مورد نیاز برای دفع می‌شود. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
- بیوفیدبک: فیزیوتراپیست به بیمار ورزش‌های ساده‌ای را برای تقویت عضلات مقعد، آموزش می‌دهد. فرد از طریق این ورزش‌ها یاد می‌گیرد چگونه عضلات کف لگنی را قوی کند، و نیز به درستی زمان مورد نیاز برای انجام عمل دفع را احساس کند و اگر شرایط لازم برای دفع وجود ندارد، چگونه بتواند این عضلات را منقبض کند و مانع از خروج مدفوع شود. گاهی بیوفیدبک برای بی اختیاری مدفوع با کمک دستگاه مانومتری مقعد و بالون رکتال انجام می‌شود.
- تمرین زمان دفع: پزشک به بیمار توصیه می‌کند به طور آگاهانه در زمان‌های خاصی از روز تلاش کند تا عمل دفع را انجام دهد. به عنوان مثال پس از خوردن غذا این کار را بکند. مقرر کردن یک زمان مشخص برای عمل دفع مدفوع، به فرد کمک می‌کند کنترل بهتری روی این مشکل داشته باشد.
- عوامل حجم دهنده به مدفوع: تزریق مواد غیر قابل جذب و حجم دهنده، باعث افزایش ضخامت دیواره مقعد می‌شود و از نشت مدفوع به خارج جلوگیری می‌کند.
- تحریک عصب ساکرال (SNS): اعصاب ساکرال از طناب نخاعی به عضلات لگن کشیده می‌شوند و حس و قدرت عضلات رکتوم و دریچه مقعدی را تنظیم می‌کنند. کاشتن یک دستگاه در بدن که پیام‌های الکتریکی کوچکی را به طور مداوم به اعصاب ساکرال می‌فرستد، می‌تواند عضلات انتهای روده را تقویت کند. این درمان تنها در صورتی که روش‌های دیگر جواب ندهد انجام می‌شود و در حال حاضر مطالعات بیشتری لازم است تا مشخص شود مؤثر است یا خیر.
- تحریک عصب تیبیال خلفی (PTNS/TENS): این روش نسبتاً تهاجمی، با تحریک عصب تیبیال خلفی در سطح مچ پا انجام می‌شود. اگر این تحریک تا چند ماه هر هفته صورت بگیرد، ممکن است در درمان بی اختیاری مدفوع در برخی افراد مؤثر باشد.
- بالن واژینال (Eclipse System): این وسیله به صورت یک پمپ است و وارد واژن می‌شود. با باد شدن بالن در واژن، فشار به ناحیه راست روده وارد می‌شود و از این طریق می‌تواند تعداد دفعات بی اختیاری مدفوع را کاهش دهد.
جراحی
ممکن است درمان بی اختیاری مدفوع نیازمند جراحی برای اصلاح علت زمینه‌ای این مشکل باشد، مانند جراحی پرولاپس راست روده یا آسیب عضلات اسفنکتر مقعد در حین زایمان. از جمله جراحی‌های در دسترس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسفنکتروپلاستی: در این جراحی، دریچه آسیب دیده و ضعیف شده‌ی مقعد در حین زایمان، ترمیم می‌شود. این روش بدین صورت است که جراح ابتدا ناحیه‌ی آسیب دیده عضله را پیدا می‌کند و آن را از بافت عضلانی اطراف خود جدا می‌نماید. سپس دو سر عضله را در محل برش به هم نزدیک می‌کند و بخیه می‌زند. این کار باعث تقویت عضله و سفت شدن دریچه مقعد می‌شود.
- جراحی پرولاپس راست روده، رکتوسل یا بواسیر: اصلاح این مشکلات با عمل جراحی، به کاهش بی اختیاری روده کمک می‌کند.
- جایگزینی دریچه مقعد: اسفنکتر آسیب دیده مقعد می‌تواند با یک دریچه مصنوعی جایگزین شود. این دریچه به صورت یک کاف قابل باد شدن است که در اطراف کانال مقعدی تعبیه می‌شود.
وقتی این وسیله باد می‌شود، دریچه مقعد را کاملاً بسته نگه می‌دارد تا زمانی که فرد به دستشویی برود و آمادگی دفع داشته باشد. برای دفع مدفوع، از یک پمپ خارجی کوچک برای خالی کردن باد دستگاه استفاده می‌شود و بدین شکل، مدفوع می‌تواند خارج شود. پس از اتمام دفع، دستگاه خود به خود مجدداً باد می‌شود.
- ترمیم دریچه (گراسیلوپلاستی دینامیک): در این عمل جراحی، پزشک مقداری از عضله‌ی بخش داخلی کشاله ران را جدا می‌کند و آن را دور دریچه مقعد می‌پیچد تا قدرت عضلانی اسفنکتر بیشتر شود و مدفوع به بیرون نشت پیدا نکند.
- کولوستومی (تغییر مسیر روده): در کولوستومی روده به سطح پوست شکم راه پیدا می‌کند و مدفوع از دهانه‌ای در سطح شکم خارج می‌شود. پزشک کیسه مخصوصی برای جمع آوری مدفوع به این دهانه متصل می‌کند. این روش تنها در مواقعی که راهکارهای دیگر مؤثر نباشد انجام می‌شود.
درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی
تمرینات کیگِل (Kegel)
این تمرینات عضلات کف لگن را تقویت می‌کند. قوی شدن این عضلات از مثانه، روده و در زنان از رحم، محافظت می‌کند و ممکن است به رفع بی اختیاری مدفوع کمک کند. برای انجام این تمرینات ورزشی، باید عضلاتی را که به طور طبیعی برای متوقف کردن جریان ادرار به کار برده می‌شوند، منقبض کنید.
این انقباض را تا سه ثانیه نگه دارید و سپس سه ثانیه این عضلات را شل کنید. این کار را ده مرتبه تکرار کنید. هر چه عضلات شما قوی‌تر شود، می‌توانید انقباض را تا مدت طولانی‌تر از سه ثانیه نگه دارید و به مرور این تمرینات را تا سه ست ده تایی در روز افزایش دهید.
تغییر رژیم غذایی
نکات زیر به شما در کنترل حرکات روده کمک می‌کند:
- حساب مواد غذایی مصرفی خود را داشته باشید. یک لیست از مواد غذایی که طی چند روز مصرف کرده‌اید، تهیه نمایید. ممکن است ارتباطی میان مصرف برخی از این مواد غذایی و دوره‌های بی اختیاری مدفوع پیدا کنید. زمانی که این مواد غذایی را پیدا کردید، مصرف آن‌ها را متوقف کنید تا ببینید بی اختیاری مدفوع کمتر می‌شود یا خیر.
غذاهایی که باعث اسهال، تولید گاز یا بدتر شدن بی اختیاری می‌شوند شامل غذاهای تند، چرب و روغنی و لبنیات (در افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند) است. مایعات حاوی کافئین و الکل و نیز محصولاتی مانند آدامس بدون قند و نوشابه رژیمی که حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی هستند، مثل ملین عمل می‌کنند و اسهال ایجاد می‌نمایند.
- به مقدار کافی فیبر مصرف کنید. فیبر بافت مدفوع را نرم می‌کند و به کنترل دفع آن کمک می‌نماید. فیبرها به طور طبیعی در میوه‌ها، سبزیجات و غلات و نان‌های سبوس‌دار وجود دارد.
سعی کنید روزانه حداقل ۲۵ گرم فیبر مصرف کنید. البته باید توجه داشت که فیبر را نباید به یکباره به رژیم غذایی اضافه کرد. مصرف یکباره‌ی مقدار زیادی فیبر می‌تواند باعث تولید گاز و احساس نفخ در افرد شود.
- بیشتر آب بنوشید. برای آن که مدفوع نرم باشد و راحت دفع شود، روزانه حداقل هشت لیوان مایعات (ترجیحاً آب) مصرف کنید.
مراقبت پوستی
برای آن که دچار ناراحتی‌های پوستی ناشی از بی اختیاری مدفوع نشوید، تا جای ممکن پوست اطراف مقعد را خشک و تمیز نگه دارید. برای کاهش و رفع احساس ناراحتی پوستی در اطراف مقعد، می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:
- شستشو با آب. بعد از هر بار انجام عمل دفع، ناحیه مقعد را به آرامی با آب بشویید. استحمام روزانه هم می‌تواند کمک کننده باشد.
صابون‌ها و دستمال توالت می‌توانند باعث خشکی و سوزش پوست شوند. دستمال و حوله‌های مرطوبِ بدون الکل و بدون بو جایگزین مناسبی برای تمیز کردن این ناحیه هستند.
- محل شستشو را کاملاً خشک کنید. اگر ممکن است، اجازه دهید محل شستشو با هوا خشک شود. اما در صورتی که زمان کافی ندارید، می‌توانید به آرامی با دستمال توالت یا پارچه تمیز محل مقعد را خشک کنید.
- از پماد یا پودر استفاده کنید. کرم‌های مرطوب کننده لایه‌ای روی پوست ایجاد می‌کنند که مانع از تماس مستقیم پوست با مدفوع می‌شود. پیش از استفاده از این پمادها، توجه داشته باشید این محل تمیز و خشک باشد. پودر تالک و نشاسته ذرت هم می‌تواند احساس ناراحتی در ناحیه مقعد را کاهش دهد.
- لباس زیر نخی و گشاد بپوشید. زیرا لباس تنگ جریان هوا به پوست مقعد را محدود می‌کند و ناراحتی‌های پوستی را بیشتر می‌نماید. در صورتی که لباس زیر شما کثیف شد، به سرعت آن را تعویض کنید.
در صورتی که درمان‌های گفته شده جواب نمی‌دهند، محصولاتی مثل پدهای بهداشتی جاذب و لباس زیرهای یک بار مصرف می‌تواند به مدیریت این مشکل کمک کند. اگر از پد و پوشک بزرگسالان استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که این محصولات دارای لایه‌ی جاذب باشند و رطوبت را روی پوست نگه ندارند.
حمایت‌ها و نکات
برای برخی افراد و نیز کودکان، بی اختیاری مدفوع یک مشکل محدود و گذرا است، اما در صورتی که کنترل کامل مدفوع از دست برود بسیار برای فرد ناراحت کننده است.
اگر بی اختیاری مدفوع دارید و به خاطر ترس از پیدا نکردن به موقع سرویس بهداشتی در مکان‌های عمومی، از خانه خارج نمی‌شوید، نکات زیر می‌تواند به شما کمک کند با این ترس کنار بیایید:
- قبل از خروج از منزل به دستشویی بروید.
- اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار بی اختیاری شوید، پد بهداشتی یا لباس زیر یکبار مصرف بپوشید.
- لوازم مورد نیاز برای پاک کردن، شستشو و تعویض لباس را با خود به همراه داشته باشید.
- پیش از آن که خانه را ترک کنید، موقعیت مکانی سرویس‌های بهداشتی محل مورد نظر را بدانید تا در مواقع اضطراری بتوانید به سرعت آن‌ها را پیدا کنید.
- از قرص‌هایی که بو و گاز مدفوع را کم می‌کنند (دئودورانت مدفوع) و بدون نسخه در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند، استفاده کنید.
از آن جایی که بی اختیاری مسئله اضطراب آوری است، باید قدم به قدم با آن کنار بیایید. درمان‌های گفته شده تا حد زیادی کیفیت زندگی را بالا می‌برند و اعتماد به نفس شما را برای حضور در اجتماع افزایش می‌دهند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
پیش از مراجعه به پزشک فوق تخصص گوارش، اطمینان حاصل کنید که آیا به اقداماتی مثل ناشتا بودن لازم است یا خیر. همچنین رعایت نکات زیر کیفیت این ملاقات را بیشتر می‌کند:
- یک لیست از علائم خود تهیه کنید. این لیست باید شامل تمامی علائم مرتبط یا غیر مرتبط با مشکل اصلی شما باشد.
- لیستی از اطلاعات شخصی کلیدی خود تهیه کنید. این اطلاعات شامل شرایط بسیار استرس‌زا یا تغییرات مهم اخیر در زندگی و سابقه بیماری‌های خانوادگی است.
- تمامی داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید به همراه دوز مصرفی، یادداشت کنید.
- همراه با یکی از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک خود به پزشک مراجعه کنید. این کار باعث می‌شود اگر اطلاعاتی را فراموش کرده‌اید، به شما کمک کنند به خاطر بیاورید.
- سؤالاتی که درباره این مشکل در ذهن دارید، یادداشت کنید.
می‌توانید سؤالات اساسی زیر را از پزشک خود بپرسید:
- چه عاملی باعث ایجاد این علامت شده است؟
- به جز علل شایع، چه علل دیگری ممکن است چنین مشکلی را ایجاد کنند؟
- جه آزمایشاتی در این زمینه باید انجام دهم؟
- این مشکل گذرا است یا مزمن و طولانی می‌شود؟
- بهترین تصمیم برای درمان چیست؟
- چه روش‌های درمانی جایگزینی وجود دارد؟
- من بیماری‌های دیگری هم دارم. آیا درمان بی اختیاری مدفوع، این بیماری‌ها را تشدید نمی‌کند؟
- آیا باید محدودیت‌های خاصی را رعایت کنم؟
- آیا بروشور یا وبسایت خاصی برای آگاهی بیشتر از این مشکل در دسترس است تا از آن‌ها استفاده کنم؟
سؤالات متداول پزشک از بیمار
- چه زمانی علائم شما آغاز شده است؟
- این مشکل به صورت مداوم وجود دارد یا گذرا است؟
- شدت علائمی که احساس می‌کنید چقدر است؟
- آیا چیزی هست که این مشکل را کاهش دهد و برطرف کند؟
- آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
- آیا به دلیل این مشکل، دچار محدودیت در انجام فعالیت‌های زندگی شده‌اید؟
- آیا بیماری دیگری مثل دیابت، MS یا یبوست مزمن دارید؟
- آیا اسهال دارید؟
- آیا تا به حال بیماری کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون در شما تشخیص داده شده است؟
- آیا تا به حال رادیوتراپی ناحیه لگن داشته‌اید؟
- آیا در حین زایمان، برای شما از فورسپس یا اپیزیوتومی استفاده شده است؟
- آیا بی اختیاری ادرار هم دارید؟
