حساسیت به تخم مرغ چیست؛ آشنایی با علائم، علت و درمان

تخم مرغ یکی از رایج‌ترین مواد غذایی حساسیت‌زا برای کودکان است. علائم حساسیت به تخم مرغ معمولاً چند دقیقه تا چند ساعت پس از خوردن تخم مرغ یا غذاهایی که حاوی تخم مرغ هستند ظاهر می‌شود. شدت علائم از خفیف تا شدید متغییر است و می‌تواند شامل بثورات پوستی، کهیر، احتقان بینی و استفراغ یا سایر مشکلات گوارشی باشد. همچنین آلرژی به تخم مرغ به ندرت می‌تواند باعث آنافیلاکسی که نوعی واکنش تهدیدکننده حیات است، شود.

حساسیت به تخم مرغ اغلب خود را در مراحل ابتدایی کودکی نشان میدهد. درواقع در بیشتر کودکان، اما نه همه، آلرژی به تخم مرغ قبل از بزرگسالی رخ می‌دهد.

علائم حساسیت به تخم مرغ

واکنش‌های حساسیت به تخم مرغ در افراد مختلف متفاوت است و معمولاً اندکی بعد از مصرف تخم مرغ بروز پیدا می‌کنند. علائم آلرژی به تخم مرغ می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• التهاب پوست یا کهیر، که شایع‌ترین واکنش آلرژی به تخم مرغ است.
• احتقان بینی، آبریزش بینی و عطسه (رینیت آلرژیک)
• علائم گوارشی مانند گرفتگی، تهوع و استفراغ
• علائم تنفسی مانند سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس

آنافیلاکسی

واکنش‌های آلرژیک شدید می‌توانند منجر به آنافیلاکسی در فرد شوند. آنافیلاکسی یک مورد اورژانسی تهدید کننده حیات است که نیاز به تزریق فوری آدرنالین و مراجعه به اورژانس دارد.
علائم آنافیلاکسی شامل موارد زیر است:

• انسداد راه‌های هوایی از جمله گلو در نتیجه‌ی تورم یا حضور توده‌ای در گلو که تنفس را دشوار می‌کند.
• درد شکم و گرفتگی شکم
• نبض سریع
• شوک، افت شدید فشار خون، احساس سرگیجه، سبکی سر و از بین رفتن هوشیاری

در مورد هرگونه واکنشی در خود یا کودکتان به تخم مرغ، حتی اگر خفیف باشد، با پزشک صحبت کنید.‌
شدت واکنش‌های حساسیت به تخم مرغ در هر بار بروز می‌تواند متفاوت باشد، بنابراین حتی اگر واکنش گذشته خفیف باشد، واکنش بعدی می‌تواند جدی‌تر و خطرناک‌تر باشد.

اگر پزشک تشخیص دهد که شما یا فرزندتان در معرض یک واکنش شدید قرار دارید، می‌تواند در صورت بروز آنافیلاکسی یک دوز اپی نفرین اورژانسی تجویز کند تا در صورت بروز آنافیلاکسی استفاده کنید.
اپی‌نفرین به همراه دستگاهی به نام اتواینجکتور ارائه می‌شود که تزریق را آسان‌تر میکند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما یا فرزندتان کمی بعد از خوردن تخم مرغ یا محصول حاوی تخم مرغ علائم آلرژی پیدا می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید. در صورت امکان، حین بروز واکنش آلرژیک به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص آسان‌تر شود. اگر شما یا فرزندتان علائم آنافیلاکسی داشتید، فورا به اورژانس مراجعه کنید. در صورتی که پزشکتان قبلا اتواینجکتور تجویز کرده است، می‌توانید از آن استفاده کنید.

علت حساسیت به تخم مرغ

واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد غذایی باعث آلرژی می‌شود. سیستم ایمنی فرد مبتلا به آلرژی به تخم مرغ، اشتباهاً برخی از پروتئین‌های تخم مرغ را مضر تلقی می‌کند. درصورت ورود پروتئین تخم مرغ به بدن، توسط سلول‌های سیستم ایمنی بدن (آنتی بادی‌ها) شناسایی شده و سیگنال‌هایی به بدن فرستاده می‌شود تا هیستامین و سایر مواد شیمیایی که باعث علائم آلرژیک می‌شوند را آزاد کنند.
هم زرده تخم مرغ و هم سفیده تخم مرغ حاوی پروتئین‌هایی هستند که می‌توانند باعث آلرژی شوند، اما حساسیت به سفیده تخم مرغ رایج است. در صورت مصرف تخم مرغ توسط مادر، شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند نیز می‌توانند نسبت به پروتئین تخم مرغ وارد شده به شیر مادر، واکنش آلرژیک نشان دهند.

عوامل خطر

برخی از عوامل خطر احتمال ابتلا به آلرژی تخم مرغ را افزایش می دهد:

• درماتیت آتوپیک: کودکانی که دچار این نوع واکنش پوستی هستند بسیار بیشتر از کودکانی که مشکل پوستی ندارند دچار آلرژی غذایی می‌شوند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی یا هر دو والدین کودک آسم، آلرژی غذایی یا انواع دیگری از آلرژی، مانند تب یونجه، کهیر یا اگزما داشته باشند، در معرض خطر بیشتری برای آلرژی غذایی قرار دارد.
• سن: آلرژی تخم مرغ در کودکان شایع است. با افزایش سن، دستگاه گوارش بالغ می شود و واکنش‌های غذایی آلرژیک کمتر رخ می‌دهد.

عوارض

مهمترین عارضه آلرژی تخم مرغ، بروز یک واکنش آلرژیک شدید است که نیاز به تزریق اپی نفرین و درمان اورژانسی دارد. همان واکنش سیستم ایمنی بدن که باعث حساسیت به تخم مرغ می‌شود، میتواند نسبت به مواد دیگر نیز حساسیت ایجاد کند. اگر شما یا فرزندتان مبتلا به آلرژی به تخم مرغ هستید، در معرض خطر حساسیت به مواد زیر نیز قرار دارید:

• آلرژی به غذاهای دیگر، مانند شیر، سویا یا بادام زمینی
• آلرژی به حیوانات خانگی، کنه گردوغبار یا گرده چمن
• واکنش‌های آلرژیک پوستی مانند درماتیت آتوپیک
• آسم که به نوبه خود خطر بروز واکنش آلرژیک شدید به تخم مرغ یا سایر مواد غذایی را افزایش می‌دهد.

پیشگیری

نکاتی که در اینجا گفته میشود، کمک می‌کند تا از بروز واکنش‌های آلرژیک و تشدید آن جلوگیری کنید.

• برچسب‌های مواد غذایی را با دقت بخوانید. برخی از افراد نسبت به غذاهایی که فقط مقدار کمی تخم دارند نیز واکنش نشان می‌دهند.
• هنگامی که بیرون از خانه غذا می‌خورید، محتاط باشید. ممکن است گارسون و حتی آشپز در مورد اینکه آیا غذا حاوی پروتئین تخم مرغ است یا خیر کاملاً مطمئن نباشند.
• دستبند یا گردنبند آلرژی بپوشید. این وسیله در مواردی که شما یا فرزندتان دچار واكنش شدید شدید و قادر به گفتن این مساله به اطرافیان نبودید، بسیار کمک کننده خواهد بود.
• اجاز دهید تا افرادی که از فرزندتان مراقبت می‌کنند، از حساسیت وی به تخم مرغ مطلع شوند. در مورد حساسیت تخم مرغ با پرستار، معلمان، بستگان یا سایر مراقبان کودک صحبت کنید تا از دادن مواد حاوی تخم مرغ به کودکتان خودداری کنند. همچنین از اگاهی آنها نسبت به اقداماتی که در مواقع ضروری باید انجام دهند، اطمینان حاصل کنید.
• اگر در حال شیردهی هستید، از مصرف تخم مرغ خودداری کنید. در صورتی که نوزادتان نسبت به تخم مرغ حساسیت دارد، ممکن است نسبت به پروتئین‌های منتقل شده از شیر نیز واکنش نشان دهد.

محصولات حاوی منابع تخم مرغ پنهان

متأسفانه برخی از مواد غذایی حتی اگر بدون علامت تخم مرغ باشند، حاوی برخی از پروتئین‌های تخم مرغ هستند. در صورت شک، با کارخانه تولید کننده محصول تماس بگیرید.
مواد غذایی حاوی تخم مرغ می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• مارشميلو
• مایونز
• مرینگ
• محصولات پخته شده
• شیرینی
• گوشت فرآوری شده، گوشت چرخ کرده و سوسیس
• پودینگ و کاستارد
• سس سالاد
• بسیاری از پاستاها
• کف روی الکل و قهوه
• بیسکوییت نمکی و چوب شور

چندین اصطلاح وجود دارد که نشان دهنده استفاده از محصولات تخم مرغ در ساخت غذاهای فرآوری شده می‌باشد، از جمله:

• آلبومین
• گلوبولین
• لسیتین
• لایتین
• لیزوزیم
• ویتلین
• کلماتی که با “آوو” یا “آوآ” شروع می‌شوند، مانند؛ اووالبومین یا اووگلوبولین
• یکی دیگر از منابع احتمالی آلودگی، ظروف یا غذاهای خانگی است، به خصوص هنگامی که در خانه فرد دیگری غذا می‌خورید و از خطرات موجود آگاه نیستید.

واکسیناسیون و حساسیت به تخم مرغ

برخی از واکسن‌هایی که برای جلوگیری از بیماری‌ها استفاده می‌شوند، حاوی پروتئین تخم مرغ است. در برخی افراد، این واکسن‌ها واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌کنند.

واکسن سرخک-اوریون-سرخچه (MMR): این واکسن برای کودکان مبتلا به آلرژی به تخم مرغ ایمن است، حتی اگر از تخم مرغ برای تولید آنها استفاده شود.

واکسن های آنفولانزا (آنفلوانزا): این واکسن به ندرت حاوی مقادیر کمی پروتئین تخم مرغ است. با این وجود نوعی واکسن آنفولانزا عاری از این پروتئین‌ها وجود دارد که برای بزرگسالان بالای ۱۸ سال استفاده شود. البته واکسن‌هایی که حاوی پروتئین تخم مرغ هستند نیز می‌توانند بدون ایجاد مشکل به مبتلایان به آلرژی تخم مرغ داده شوند. بنابراین اگر خود یا فرزندتان در گذشته نسبت به تخم مرغ واکنش نشان‌داده‌اید، قبل از واکسیناسیون آنفولانزا با پزشک خود مشورت کنید.

واکسن تب زرد: این واکسن می‌تواند در برخی از افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، یک واکنش آلرژیک ایجاد کند. این واکسن به مسافرانی که به کشورهایی با خطر انتقال تب زرد سفر می‌کنند، داده می‌شود. به طور کلی واکسن تب زرد برای افرادی که دچار حساسیت به تخم مرغ هستند توصیه نمی شود، اما در برخی موارد پس از آزمایش، تحت نظارت پزشکی تجویز انجام می‌شود.

سایر واکسن‌ها برای افرادی که حساسیت به تخم مرغ دارند، خطرناک نیست. اگر پزشک نگران آثار تجویز واکسن باشد، میتواند در ابتدا شما یا فرزندتان را آزمایش کند تا احتمالا بروز واکنش آلرژیک را بسنجد.

تشخیص

برای تشخیص حساسیت به تخم مرغ، پزشکان از چندین روش استفاده می‌کنند یکی از این روش‌ها رد سایر شرایطی است که می‌تواند باعث علائم شود. در بسیاری از موارد، آنچه به نظر می‌رسد آلرژی به تخم مرغ است، در واقع نوعی عدم تحمل مواد غذایی است، که جدیّت کمتری از حساسیت غذایی دارد و سیستم ایمنی بدن را درگیر نمی‌کند.

پزشک سوابق پزشکی شما را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. وی گاها یک یا چند آزمایش زیر را نیز درخواست می‌کند:

تست پوستی: در این آزمایش، پوست خراش داده می‌شود و در معرض مقادیر کمی از پروتئین‌های موجود در تخم مرغ قرار می‌گیرد. اگر فرد به آلرژی به تخم مرغ مبتلا بود، ممکن است دچار یک تاول و برآمدگی در محل آزمایش شود.

آزمایش خون: با کمک آزمایش خون می‌توان با سنجش میزان آنتی بادی‌های خاص در جریان خون، شدت پاسخ سیستم ایمنی بدن به تخم مرغ را اندازه گیری کرده و نتیجه گرفت که آیا واکنش آلرژیک رخ داده است یا خیر.

چالش غذایی: این آزمایش شامل دادن مقدار کمی تخم مرغ به بیمار است تا بررسی شود که آیا این امر باعث ایجاد واکنشی می‌شود یا خیر. اگر اتفاقی نیفتد، تخم مرغ بیشتری داده می‌شود، تا زمانی که پزشک بتواند علائم حساسیت را مشاهده کند. از آنجا که این آزمایش ممکن است یک واکنش شدید ایجاد کند، صرفا توسط متخصصین آلرژی انجام می‌گیرد.

رژیم ردیابی یا حذف مواد غذایی: گاها پزشک یک لیست مفصل از مواد غذایی مصرفیتان را تهیه می‌کند و از شما می‌خواهد تا تخم مرغ یا سایر مواد غذایی را کاملا از رژیم غذایی حذف کنید تا از این راه علائم بهبودی را بررسی کند.

درمان حساسیت به تخم مرغ

تنها راه جلوگیری از علائم آلرژی تخم مرغ، اجتناب از مصرف تخم مرغ یا محصولات حاوی تخم مرغ است. البته برخی از افراد مبتلا به حساسیت به تخم مرغ، می‌توانند غذاهایی را که حاوی تخم مرغ پخته شده اند را تحمل کنند.

آنتی هیستامین‌ها ‌برای کاهش علائم

داروهایی مانند آنتی هیستامین‌ها می‌توانند علائم حساسیت خفیف به تخم مرغ را کاهش دهند. این داروها را می‌توان بعد از مصرف تخم مرغ نیز مصرف کرد. هرچند این دسته دارویی برای جلوگیری از واکنش آلرژیک تخم مرغ یا برای درمان واکنش‌های شدید مؤثر نیستند.

شات اضطراری اپی نفرین

در برخی افراد به همراه داشتن دائمی یک اینجکتور اپی نفرین اضطراری الزامی است. کنترل آنافیلاکسی نیاز به تزریق اپی نفرین و رجوع به اورژانس دارد. بهتر است استفاده از اتواینجکتور را یاد بگیرید. اگر برای فرزندتان تجویز شده است، نحوه استفاده از آن را به مراقبین او نیز آموزش دهید. اگر فرزندتان به اندازه کافی بالغ است، می‌توانید نحوه استفاده را به خود او نیز آموزش دهید. قبل از اتمام تاریخ انقضا اتواینجکتور خود را جایگزین کنید.
در نهایت اکثر کودکان آلرژی تخم مرغ را شکست می‌دهند. گاها لازم است که وجود یا عدم وجود آلرژی بعد از مدتی نیز بررسی شود. البته ازمایش ان در خانه می‌تواند خطرناک باشد و بهتر است توسط پزشک صورت بگیرد.

آمادگی‌های لازم قبل از ویزیت پزشک

به احتمال زیاد پیگیری درمان را با مراجعه به پزشک خانواده یا متخصص اطفال شروع خواهید کرد. گاهی آن‌ها شما را به پزشک متخصص در زمینه اختلالات آلرژیک (متخصص آلرژی-ایمونولوژیست) ارجاع می‌دهند. در اینجا برخی از نکات لازم برای آماده شدن برای ملاقات با پزشک آورده شده است.

آنچه که شما می‌توانید انجام دهید

درباره محدودیت‌های قبل از قرار ملاقات آگاهی پیدا کنید: حین تعیین وقت ملاقات، درباره اقداماتی که لازم انجام دهید، سوال کنید. برای مثال، اگر لازم به انجام تست آلرژی است، پزشک از شما خواهد خواست تا مدتی قبل از آزمایش از مصرف آنتی هیستامین ها خودداری کنید.

علائمتان را بنویسید، حتی علائمی که به نظر می‌رسد با علت مراجعه شما به پزشک ارتباطی ندارد.
لیستی از داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که خودتان یا فرزندتان مصرف می‌کنید تهیه کنید.
سوالاتی که می‌خواهید از پزشک بپرسید را بنویسید.

برخی از سوالات اساسی که درصورت تایید ابتلا به آلرژی باید از پزشکتان بپرسید شامل موارد زیر است:

• چه آزمایشاتی لازم است؟
• آیا انجام آزمایشات به آمادگی‌های خاصی نیاز دارند؟
• آیا این واکنش‌ها قطعا ناشی از آلرژی به تخم مرغ است؟
• چه شرایط دیگری ممکن است باعث بروز این علائم شود؟
• آیا من یا فرزندم باید از مصرق تخم مرغ اجتناب کنیم یا برخی محصولات تخم مرغی مشکلی ایجاد نمی‌کنند؟
• از کجا می‌توانم اطلاعاتی درباره غذاهایی که احتمالاً حاوی تخم مرغ هستند پیدا کنم؟
• چه چیزهایی را باید به مدرسه فرزندم درباره بیماری‌اش بگویم؟
• من یا فرزندم فلان مشکل دیگر در سلامتی را نیز داریم. چگونه می توانم این شرایط را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
• آیا من یا فرزندم نیاز به حمل اتواینجکتور داریم؟
• آیا بروشور یا منابع دیگری برای کسب اطلاعات وجود دارد؟
• چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید؟

• پزشک در قدم اول احتمالاً از شما سوالاتی خواهد پرسید، از جمله؛
• اولین واکنش شما نسبت به مصرف تخم مرغ چه زمانی بود؟
• آیا می‌توانید نحوه واکنش‌ها را توصیف کنید؟
• آیا هر بار که تخم مرغ یا غذای محتوی تخم مرغ می‌خورید این اتفاق می افتد؟
• علائم چه مدت پس از مصرف تخم مرغ یا محصولات حاوی آن شروع می‌شود؟
• شدت علائم چقدر است؟
• آیا مواردی مانند داروهای آلرژی یا پرهیز از مصرف برخی مواد غذایی باعث بهبود علائم می شود؟
• چه چیزی علائم را بدتر می کند؟
• آیا فرد دیگری در خانواده به تخم مرغ یا غذاهای دیگر حساسیت دارد؟
• آیا شما یا فرزندتان اختلالات آلرژیک دیگری مانند اگزما یا تب یونجه یا آسم دارید؟