اگرچه کابوس دیدن برای هیچ کس خوشایند نیست، تکرار کابوس در کودکان می تواند بسیار ترسناک‌تر باشد. نیمه‌های شب است و فرزندتان به آرامی خوابیده است؛ ناگهان شروع به جیغ‌زدن و گریه می‌کند. آرام کردن کودکتان در این حالت ممکن است دشوار باشد و زمانی طول بکشد تا دوباره به خواب برود.
چرا فرزندم کابوس می‌بیند؟ کابوس چیست؟ آیا این مسئله نشان دهنده یک مشکل و مسئله جدی در کودک من است؟
این ها سوالاتی است که اکثر والدین از من میپرسند.
اگر ما به عنوان والدین بتوانیم علل بروز کابوس ها در کودکان را شناسایی کنیم، مشکل تقریبا حل شده است.
کابوس چیست؟
کابوس‌های شبانه مثل خواب، شامل فعالیت‌های تصویری واضح همراه با یک تجربه احساسی شدید هستند که هنگام یادآوری موقع بیداری، آزاردهنده و دلخراش می‌باشند. کابوس‌ها از دوران کودکی شروع می‌شوند و تصور می‌شود بخشی از سیستم دفاعی ما برای پاسخ به ترس در برابر تهدیدات دنیای واقعی هستند.
کابوس ها معمولا توسط شخصی که آنها را تجربه می‌کند قابل یادآوری هستند و فرد حداقل چیزهایی از کابوسی که دیده را بخاطر می‌آورد (برخلاف هراس شبانه). این امر در مورد كودكان نیز صادق است. آنها غالبا می توانند جزئیات کابوسی که دیده‌اند را توصیف كنند. اگر كودك در حین جیغ و گریه بعد از براستن از خواب به سؤالات پاسخ ندهد و صبح روز بعد چیزی از داد و گریه‌های شب به یاد نداشته باشد، به احتمال زیاد دچار هراس شبانه شده است.
شیوع
کابوس در کودکان، به ویژه در سنین ۱۰ تا ۶ سالگی بسیار متداول است. بیشتر کابوس ها در نیمه دوم شب، در مرحله حرکات سریع چشم (REM) خواب، اتفاق می‌افتد که اغلب با دیدن تصاویر واضح رویایی همراه است. در مقابل، هراس شبانه معمولا در یک سوم ابتدایی شب اتفاق می‌افتد و ناشی از مرحله امواج آرام (slow-wave)خواب است. احتمالا خود شما نیز چند کابوس به یاد دارید. کابوس به قدری متداول است که تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد یک فرد بزرگسال، حداقل در یک مقطع از زندگی، تجربه کابوس را نداشته باشد!
علل
کابوس ها توسط بخش هایی از مغز که مسئول خواب REM هستند تولید می‌شود. این مناطق مغز در حافظه و پردازش تجربیات عاطفی نقش دارند و رویاهایی که تولید می‌کنند بسیار واقعی و زنده به نظر می‌رسند؛ به همین دلیل ممکن است به خصوص برای کودکانی که فرق رویا و واقعیت را نمی‌فهمند بسیار نگران‌کننده و ترسناک باشند.
اگرچه بیشتر کابوس های کودکان یک بخش عادی از روند رشد و تکامل است، اما گاهی اوقات علل احتمالی دیگری وجود دارد. این علل شامل:
- داروها
- تشنج
- آپنه خواب
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
احتمالا آپنه خواب مهمترین علت بالقوه است. كودكان مبتلا به آپنه خواب اغلب دچار خروپف، خیس کردن رختخواب و دندان‌قروچه می‌شوند. آنها ممکن است خوابی ناآرام با تعریق فراوان و تنفس با دهان باز در طول خواب داشته باشند. در طول روز، کودکان مبتلا به آپنه خواب ممکن است اختلالات توجه، رفتار و رشد داشته باشند. درمان آپنه به برطرف شدن این علائم، از جمله کابوس ها کمک می‌کند.
درنهایت، اگر کابوس‌های مکرر خواب کودکتان را مختل کرده و برای او تبدیل به یک عادت آزاردهنده شده طوریکه حتی از خوابیدن می‌ترسد یا در طول روز اضطراب دارد، باید با پزشک متخصص اطفال در مورد لزوم ارزیابی بیشترِ علت و معالجه احتمالی صحبت کنید.
درمان کابوس
به طور کلی، معمولا برای کابوس ها درمانی لازم نیست. بیشتر آنها به تدریج و بدون مداخله برطرف می‌شوند. اما اگر کابوس دیدن به اضطراب و تنش در کودکتان منجر شده، شاید کمک گرفتن از یک روانشناس مفید باشد. در موارد شدید ممکن است از داروهایی مانند پرازوسین به ندرت استفاده شود. اگر یک علت زمینه‌ای مانند آپنه خواب برای کابوس مشخص شود، باید درمان آن علت زمینه‌ای را انجام داد.
