شکلات درترکیب بسیاری از دسرهای محبوب و حتی در برخی از غذاها استفاده می‌شود. اگرچه شکلات در میان مردم به عنوان یک خوراکی شیرین از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است، اما برخی از افراد نسبت به شکلات یا سایز موادی تشکیل یافته از آن حساسیت نشان می‌دهند.
به نظرتان امکان دارد شما نیز نسبت به شکلات حساسیت داشته باشید؟ در این مقاله چگونگی تشخیص پاسخ این سوال را خواهید فهمید.
علائم
حساسیت به شکلات و آلرژی به شکلات دو مفهوم متفاوت از هم هستند. اگر فردی با وجود داشتن حساسیت به شکلات، آن را مصرف کند، سیستم ایمنی بدن وی در پاسخ به آن، مواد شیمیایی مانند هیستامین را به جریان خون آزاد خواهد کرد. این مواد شیمیایی می‌توانند بر روی قسمت‌های زیر در بدن تأثیر بگذارد:
- چشم‌ها
- بینی
- گلو
- ریه‌ها
- پوست
- دستگاه گوارش
افراد در صورت داشتن حساسیت نسبت به شکلات، ممکن است بعد از مصرف آن، یا حتی فقط با تماس مستقیم با آن، برخی از این علائم زیر را تجربه کنند:
- کهیر
- تنگی نفس
- دل‌درد
- تورم لب‌ها، زبان یا گلو
- استفراغ
- خس خس
این علائم بخشی از یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی هستند.در صورتی که این شرایط بلافاصله مورد درمان قرار نگیرد، تهدیدکننده حیات فرد خواهند بود. آلرژی‌هایی که می‌توانند منجر به آنافیلاکسی شوند با سطح بالای آنتی بادی‌های ایمونوگلوبولین ای (IgE) تشخیص داده می‌شوند. حساسیت یا عدم تحمل شکلات با آلرژی نسبت به آن متفاوت است زیرا در حساسیت آنتی بادی IgE دخیل نیست. با این حال، ممکن است سایر قسمت‌های سیستم ایمنی بدن درگیر شوند.هرچند این روند بیشتر اوقات زندگی فرد را تهدید نمی‌کند.
اگر به خود کاکائو یا سایر مواد مانند آمینو اسید تیرامین حساسیت دارید، می‌توانید بدون رخداد مشکلی مقادیر کمی از شکلات مصرف کنید. اما مصرف مقادیر بیشتر شکلات می تواند منجر به ایجاد واکنش در دستگاه گوارش یا سایر نقاط بدن شود. در افرادی که به شکلات حساس هستند، علائم زیر دیده می‌شود:
- آکنه
- نفخ
- یبوست
- سردرد یا میگرن
- بثورات پوستی یا درماتیت تماسی
- ناراحتی معده
کافئین موجود در شکلات به تنهایی می‌تواند مجموعه‌ای از علائم مخصوص را ایجاد کند که شامل موارد زیر است:
- لرزش
- مشکل خواب
- ضربان قلب سریع یا ناهموار
- فشار خون بالا
- سردرد
- سرگیجه
علت حساسیت به شکلات
اگر فرد به شکلات یا منشا آن یعنی کاکائو حساسیت داشته باشد، احتمالاً نسبت به آن واکنش نشان خواهد داد. اما سایر مواد اولیه تشکیل دهنده شکلات مانند شیر، گندم و آجیل نیز می‌توانند واکنش ایجاد کنند.
مثلا افرادی که به عدم تحمل گلوتن یا بیماری سلیاک مبتلا هستند، گاهی نسبت به شکلات، به ویژه شکلات شیری واکنش نشان می‌دهند. یک فرضیه مطرح در این باره بیان می‌کند که احتملا این واکنش ناشی از واکنش متقابل است. در افراد مبتلا به بیماری سلیاک، بدن به گلوتن واکنش نشان می‌دهد. گلوتن همان پروتئینی است که در گندم، چاودار و جو وجود دارد. همچنین شکلات نیز حاوی پروتئینی است که ساختاری مشابه گلوتن دارد، بنابراین سیستم ایمنی بدن برخی اوقات آن را با گلوتن اشتباه گرفته و در پاسخ به آن آنتی بادی تولید می‌کند. این آنتی بادی‌ها علائم زیر را ایجاد می‌کنند:
- نفخ شکم
- درد شکم
- اسهال
- استفراغ
عوامل خطر
همانطور که گفتیم برخی افراد به خود شکلات واکنش نشان می‌دهند. علاوه بر این شکلات حاوی کافئین است که محرکی است که به عنوان دارو نیز استفاده می‌شود. مصرف ان در افرادی که به آن حساسیت دارند، می‌تواند باعث لرزش، سردرد و سایر علائم شود. برخی افراد نیز به سایر مواد تشکیل دهنده مواد غذایی حاوی شکلات، آلرژی یا حساسیت دارند، مانند: گندم، شیر، قند، آجیل از جمله فندق، بادام زمینی یا بادام
هرچند تعجب آور است، اما شکلات می‌تواند در افرادی که به نیکل حساسیت دارند نیز مشکل ساز شود. حدود ۱۵ درصد مردم به نیکل حساسیت دارند. شکلات تلخ و شیری، پودر کاکائو و بسیاری از مغزهای موجود در شکلات‌ها سرشار از این فلز هستند. شکلات همچنین اغلب به فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم هم آلوده می‌شود.
موادی که باید از آنها دوری کنید
اگر به شکلات یا سایر مواد تشکیل دهنده محصولات شکلاتی مانند آجیل یا شیرحساسیت دارید، نسبت به مواد موجود در غذایتان آگاهی کسب کنید. در رستوران‌ها بخواهید تا غذا و دسر شما را بدون شکلات تهیه کنند. هنگامی که برای خرید می روید، برچسب روی بسته‌ها را بخوانید تا مطمئن شوید محصولات خریداری شده حاوی شکلات یا کاکائو نیستند.
در کنار آب نبات و سایر دسرها، شکلات می‌تواند در موادی پنهان باشد که انتظار ندارید. به طور مثال از کاکائو برای تهیه برخی نوشیدنی‌های غیرالکلی، قهوه‌های طعم دار و نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌شود. همچنین می‌توانید کاکائو را در بعضی مرباها و مارمالادها، سس مکزیکی و حتی برخی از داروها، از جمله ملین‌ها پیدا کنید.
جایگزین‌های غذایی
افرادی که به شکلات حساس هستند می‌توانند خرنوب را امتحان کنند که نوعی از حبوبات است که از نظر رنگ و طعم مانند شکلات است. خرنوب می تواند تقریباً در هر نوع محصولی، از شکلات گرفته تا کلوچه، جای شکلات را بگیرد. خرنوب همچنین دارای فیبر زیاد، چربی کم و فاقد قند و کافئین است، بنابراین یک گزینه مناسب برای دسرها است. اگر به شیر موجود در شکلات حساس هستید، شکلات تلخ مصرف کنید. شکلات تلخ معمولاً حاوی شیر نیست. البته در برخی از این افراد بعد از مصرف شکلات تلخ دچار واکنش شدند. طبق مطلاعات که FDA روی شکلات تلخ انجام داد، متوجه شدند که ۵۱ مورد از ۱۰۰ مورد آزمایش شده با وجود داشتن شیر، روی برچسب درج نشده است.
اگر به آجیل یا شیر حساسیت شدید دارید، بهتر است از مصرف هر نوع محصول شکلاتی که حاوی آجیل و مواد لبنی است، خودداری کنید.
درمان
اگر مشکوک به حساسیت یا آلرژی به شکلات هستید، به متخصص آلرژی مراجعه کنید. آزمایش خراش پوست، آزمایش خون یا رژیم‌های غذایی فاقد شکلات می‌تواند مشخص کند که آیا شکلات باعث واکنش شما شده است یا خیر. بسته به شدت پاسخ شما به شکلات، پزشک شما را از مصرف آن منع خواهد کرد. اگر حساسیت شدید دارید، بهتر است دائما یک دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین همراه داشته باشید. مصرف ان در صورت لزوم علائمی مانند تنگی نفس و تورم صورت را تسکین می‌دهد.
چشم انداز
آلرژی به شکلات نادر است. اگر هنگام خوردن شکلات واکنش نشان می‌دهید، احتمالا نسبت به چیز دیگری واکنش نشان داده‌اید. همچنین ممکن است به جای آلرژی، حساسیت به شکلات داشته باشید. در مورد علائم خود با پزشک خود صحبت کنید. بسیاری از کودکان با افزایش سن نسبت به غذاهای مانند شیر و تخم مرغ حساسیت بیشتری پیدا می‌کنند اما بروز حساسیت در بزرگسالی بعید است.
