بریدگی و خراش
بریدگی و خراش دو سر طیف آسیب به بدن می‌باشند به طوری که خراش نوعی بریدگی بسیار سطحی است. رسیدگی به بریدگی‌های عمیق متفاوت از خراش و بریدگی‌های سطحی است.
بریدگی سطحی و خراش
بریدگی سطحی و خراش جزوی از آسیب‌های شایع روزمره هستند که آن‌ها را می‌توان به راحتی مدیریت کرد، اقدامات لازم برای مدیریت آسیب در ذیل ذکر می‌گردد.
اقدامات لازم
- شستن دست‌ها: این کار باعث زدودن آلودگی و کاهش احتمال عفونت در حین رسیدگی به مصدوم می‌شود. درصورت امکان، بهتر است از دستکش استفاده کنید.
- مدیریت خونریزی: خونریزی ناشی از بریدگی سطحی و خراش معمولاً به صورت خود به خودی قطع می‌شود. درصورت لزوم می‌توانید با استفاده از گاز استریل و باند تمیز روی زخم کمی فشار آورید و محل زخم را کمی بالاتر ببرید تا بند آمدن خون را مدیریت کنید. درصورت ابتلای مصدوم به بیماری‌های خونریزی دهنده مانند هموفیلی باید حتی به زخم‌های سطحی مصدوم نیز رسیدگی اورژانسی انجام گیرد.
- تمیز کردن زخم: محل بریدگی و خراش را با آب بشویید (سالین نرمال بهتر است). با انجام این کار، خطر عفونی شدن محل آسیب کاهش می‌یابد. اطراف زخم را با آب و صابون بشویید. از ورود صابون به داخل زخم جلوگیری کنید. از استفاده از آب اکسیژنه، بتادین و الکل اجتناب کنید چرا که ممکن است محل آسیب دیده را آزرده کنند. با استفاده از یک انبرک که توسط الکل تمیز شده باشد، هرگونه بافت مرده و آسیب دیده اضافی را جدا کنید. درصورتی که نمی‌توانید تمامی بافت زائد را جدا کنید، به مراکز درمانی مراجعه کنید.
- استفاده از آنتی‌بیوتیک یا وازلین: برای مرطوب نگه داشتن سطح زخم و کاهش احتمال ایجاد اسکار، می‌توانید از پمادهای آنتی‌بیوتیک یا وازلین روی محل بریدگی و خراش بمالید.
- پوشاندن زخم: بعد از بند آمدن خون، روی محل آسیب را با گاز استریل پوشانده و با یک باند تمیز یا چسب کاغذی آن را در جای خود محکم کنید. استفاده از بانداژهای ضد آب گزینه مناسب‌تری می‌باشد. این کار باعث تمیز ماندن سطح آسیب دیده می‌شود. درصورتی که آسیب بسیار جزئی باشد، می‌توانید آن را باندپیچی نکنید اما باید مراقب باشید محل زخم تمیز باقی بماند.
- تعویض بانداژ: حداقل هر روز باید بانداژ را تعویض کنید. همچنین هر زمان که بانداژ زخم کثیف یا مرطوب شود، باید در اسرع وقت به تعویض آن اقدام کنید.
- تزریق واکسن: درصورتی که در ۵ الی ۱۰ سال گذشته تزریق واکسن کزاز را انجام نداده‌اید و در مواقعی که زخم عمیق یا کثیف باشد، باید اقدام به دریافت واکسن کزاز کنید.
- توجه به علائم: به محل آسیب دقت کنید و درصورت مشاهده علائم عفونت مانند قرمزی، درد تشدید یابنده، وجود ترشحات، گرمی یا تورم در محل زخم یا اطراف آن، وجود رگه‌های قرمز در اطراف زخم و تب، به پزشک مراجعه کنید. تنگی نفس و ضربان قلب بالا یا گیجی و منگی نیز می‌توانند از علائم عفونت شدیدتر باشند.
- ضد درد: می‌توانید درصورت نیاز از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه مانند استامینوفن استفاده کنید.
توجه: برای بهتر تمیز کردن زخم می‌توانید با فشار دادن اطراف آن، اجازه دهید کمی خون خارج شود. این کار به شسته شدن میکروب‌های وارد شده به محل آسیب کمک می‌کند واحتمال عفونت را کاهش می‌دهد. دقت کنید که درصورت وجود خونریزی از انجام این کار اجتناب کنید.
بیشتر بخوانید: آشنایی با نحوه کشیدن بخیه در منزل
بریدگی عمقی
این نوع بریدگی شیوع بسیار کمتری دارد اما نکته مهم این است که این نوع آسیب را به راحتی نمی‌توان در خانه مدیریت کردم و حتماً باید به مراکز درمانی مراجعه کنید.
اقدامات لازم
- سریعاً با مراکز اورژانس یا شماره تلفن ۱۱۵ تماس گرفته و مراتب را اطلاع دهید.
- روی زخم فشار وارد کنید. درصورت خونریزی شدید، باید فشار زیادی وارد کنید. گاز استریل یا پارچه‌ی تمیزی روی زخم گذاشته و سپس روی آن فشار مستقیم وارد کنید و از برداشتن آن‌ها از روی محل زخم بپرهیزید. درصورتی که خونریزی پوشش را خون آلود کند، آن‌ها را برندارید و روی آن‌ها پارچه تمیز یا گاز استریل جدیدی اضافه کرده و مجدداً فشار وارد کنید.
- محل آسیب دیده را بالاتر آورید تا خونریزی کاهش یابد.
- تا جایی که می‌توانید مصدوم را حرکت ندهید.
موارد اورژانسی
مواردی از بریدگی و خراش که نیاز به مراجعه به مراکز درمانی دارد عبارتند از:
- زخم روی صورت (به علت وجود خونرسانی غنی در صورت)
- بریدگی عمیق (بیش از ۰.۵ سانتی‌متر)، لبه‌های زخم مضرس یا با فاصله از هم هستند، دیده شدن بافت چربی یا عضلات (نشانه عمیق بودن بریدگی) و…
- زخم باز و یا نفوذی (زخم پانکچر)
- ناتوانی در خارج کردن موارد خارجی و نیز بافت‌های مرده و زائد از محل آسیب دیده
- زخمی شدن توسط جسمی آلوده
- ایجاد بریدگی و خراش و عدم دریافت واکسن کزاز در حداقل ۵ سال گذشته
- زخم ناشی از گاز گرفتگی توسط حیوانات و حتی انسان
- بی‌حسی و کرختی ناحیه آسیب دیده
اقدامات اجتنابی
- از برداشتن پانسمان از روی زخم تا زمان قطع کامل خونریزی خودداری کنید.
- در صورت شدید بودن آسیب، مصدوم را حرکت ندهید.
- زخمی که تمیز نباشد و نیز محل گاز گرفتگی را با پانسمان نبندید چرا که این کار باعث رشد و ورود باکتری به جریان خون خواهد شد. ابتدا این زخم‌ها را ضدعفونی کنید و سپس اقدام به بستن زخم کنید.
- از دست زدن به زخم خودداری کنید چرا که علاوه بر ایجاد آسیب و تشدید خونریزی احتمال ایجاد عفونت نیز وجود دارد.
- محل پانسمان شده را بیش از ۲۴ ساعت بسته نگه ندارید و پانسمان را هر روز تعویض کنید. درصورت بسته ماندن زخم به مدت طولانی، به علت رشد باکتری‌های بی‌هوازی محل آسیب دیده ممکن است دچار عفونت گردد.
