ذات‌الریه یا سینه پهلو (Pneumonia) وضعیت التهابی ریه است که عمدتاً کیسه‌های میکروسکوپی هوا (آلوئول‌ها) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً در اثر عفونت ناشی از ویروس یا باکتری و گاهی نیز در اثر سایر میکروارگانیسمها، برخی داروها و شرایط دیگر مانند بیماری خودایمنی رخ می‌دهد.
علائم شایع آن عبارتند از: خلط ، درد قفسه سینه، تب، و اشکال در تنفس. ابزار تشخیصی آن شامل استفاده از اشعه ایکس و کشت خلط است. واکسن‌هایی برای جلوگیری از انواع خاصی از سینه پهلو در دسترس می‌باشد. درمان بستگی به علت زمینه‌ای دارد. سینه پهلو باکتریایی با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. اگر سینه پهلو شدید باشد، معمولاً فرد مبتلا در بیمارستان بستری می‌گردد.
سینه پهلو سالانه حدود ۴۵۰ میلیون نفر معادل هفت درصد از کل جمعیت جهان را مبتلا می‌کند و منجر به حدود ۴ میلیون مرگ می‌شود. اگرچه ویلیام اوسلر در قرن نوزدهم به سینه پهلو عنوان “کاپیتان مردان مرگ” را داده بود، ظهور آنتی‌بیوتیک‌درمانی و واکسن در قرن بیستم موجب افزایش میزان زنده ماندن در بین این بیماران شد.با این حال، سینه پهلو همچنان در کشورهای در حال توسعه، و در میان افراد بسیار پیر، بسیار کم‌سن و سال و افراد مبتلا به بیماری مزمن به‌عنوان یک علت اصلی مرگ محسوب می‌شود.
افراد مبتلا به سینه پهلو عفونی اغلب سرفه همراه با خلط، تب همراه با لرز شدید، تنگی نفس، درد قفسه سینه گزنده یا شدید در حین نفس کشیدن، و افزایش تعداد تنفس را تجربه می‌کنند در افراد مسن، ممکن است گیجی مشهودترین علامت باشد. علائم و نشانه‌های متداول در کودکان زیر پنج سال عبارتند از: تب، سرفه و تنفس سریع یا اشکال در تنفس.
تب خیلی تعیین‌کننده نیست، زیرا در بسیاری از بیماری‌های شایع دیگر نیز رخ می‌دهد، و ممکن است در کسانی که مبتلا به بیماری شدید و سوء تغذیه هستند، مشاهده نشود. علاوه بر این، سرفه اغلب در کودکان کمتر از ۲ ماه مشاهده نمی‌شود. علائم و نشانه‌های شدیدتر ممکن است شامل موارد زیر باشد: کبودی پوست، کاهش تشنگی، تشنج، استفراغ مداوم، افزایش یا کاهش شدید دمای بدن، و یا کاهش سطح آگاهی.
موارد باکتریایی و ویروسی سینه پهلو معمولاً دارای علائم مشابهی هستند. برخی از علت‌های این بیماری با ویژگی‌های بالینی کلاسیک اما غیراختصاصی همراه است. سینه پهلو ناشی از لژیونلا ممکن است با شکم‌درد، اسهال، یا گیجی همراه باشد، حال آنکه سینه پهلو ناشی از استرپتوکوک سینه پهلوه با خلط قهوه‌ای مایل به سرخ همراه است، و سینه پهلو ناشی از کلبسیلا ممکن است با خلط خونی همراه باشد که اغلب به آن عنوان “ژله ارغوانی” گفته می‌شود. خلط خونی (معروف به هموپتیزی) ممکن است همراه با سل، سینه پهلو گرم- منفی، و آبسه ریه رخ دهد و مشاهده آن با برونشیت حاد نیز خیلی رایج است. سینه پهلو مایکوپلاسما ممکن است همراه با تورم گره‌های لنفاوی در گردن، درد مفاصل یا عفونت گوش میانی رخ دهد. سینه پهلو ویروسی به‌طور معمول بیش از سینه پهلو باکتریایی با خس خس سینه همراه است.
