گردن شامل عضلات، تاندون‌ها، رباط ها و استخوان‌ها است. همه‌ی اینها باهم کار می‌کنند تا از سر حمایت کنند و اجازه می‌دهند تا در جهات مختلف حرکت کند. در صورت استفاده بیش از حد یا آسیب دیدگی، گردن ممکن است سفت یا دردناک شود.
سفتی گردن اغلب هنگام کشیدگی یا فشار به یکی از عضلات همچنین در صورت آسیب دیدن یک یا چند مهره ایجاد می‌شود.
سفتی گردن ممکن است هنگامی دردناک شود که فردی سعی در حرکت دادن گردن یا سر خود داشته باشد.
معمولاً سفتی گردن در اثر جراحت یا حادثه رخ می‌دهد. افراد اغلب می‌توانند سفتی را در خانه برطرف کنند. با این حال، در موارد نادر، می‌تواند نشانه یک بیماری جدی باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد.
دلایل سفتی گردن
سفتی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات گردن بیش از حد استفاده شوند یا بیش از حد کشیده شوند. این حالت می‌تواند باعث ایجاد دردی از خفیف تا شدید شود که حرکت سر یا استفاده از عضلات گردن را دشوار کند.
شایعترین دلایل سفتی گردن عبارتند از:
پیچ خوردگی و کشیدگی جزئی
این حالت اغلب ناشی از آسیب جزئی یا کشیدگی است، احتمالاً به دلیل:
طرز خوابیدن نامناسب
نشستن یا خم شدن برای مدت طولانی، مانند پشت میز کار
به طور مکرر به یک شی (مانند تلفن همراه) نگاه کردن
آسیب دیدگی ورزشی
تجربه‌ی افتادن
عضلات متشنج به دلیل استرس
واخوردگی گردن
آسیب دیدگی شدید گردن می‌تواند باعث واخوردگی شود. افراد غالباً هنگام تصادفات رانندگی دچارواخوردگی گردن می‌شوند که سر ناگهان به جلو و عقب حرکت می‌کند.
واخوردگی گردن آسیب عضلات، استخوان‌ها، رباط ها، اعصاب گردن یا همه این موارد است که باعث درد و سفتی در گردن می‌شود.
علائم دیگر واخوردگی عبارتند از:
سردرد
سرگیجه
درد کمر یا شانه
احساس خارش یا سوزش در ناحیه گردن
از دست دادن حافظه یا مشکل در تمرکز
آرتروز
اسپوندیلوز گردنی یا آرتروز گردن نیز می‌تواند باعث درد گردن و سفتی شود که ممکن است هنگام خوابیدن بهبود یابد.
درد ممکن است وقتی شخص برای مدت طولانی در همان وضعیت باقی بماند، مانند هنگام رانندگی یا نشستن جلوی کامپیوتر، بدتر شود. علائم دیگر اسپوندیلوز گردنی عبارتند از:
سردرد
بی حسی در بازوها یا دست‌ها
مشکل در راه رفتن، مشکلات تعادل یا هر دو
ضعف در بازوها یا پاها
یک پزشک ممکن است اسپوندیلوز گردنی را با کمک آزمایش‌های خاصی مانند اشعه ایکس، ام آر آی و آزمایش خون تشخیص دهد.
مننژیت
گاهی اوقات سفتی گردن یکی از علائم مننژیت است که می‌تواند جدی باشد. مننژیت التهاب مننژ است که پوششی روی مغز و نخاع است.
ویروس، باکتری یا قارچ ممکن است باعث مننژیت شود. مننژیت ویروسی به خودی خود بهبود می‌یابد اما مننژیت باکتریایی و قارچی می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. برخی از علائم مننژیت عبارتند از:
تب ناگهانی، معمولاً همراه با سردرد، سفتی گردن یا هر دو
حالت تهوع
استفراغ
حساسیت به نور
سرگیجی، تحریک پذیری یا هر دو
ناتوانی در بیدار شدن از خواب
در صورت بروز این علائم، فرد باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشد.
درمان‌های سفتی گردن
بهترین راه برای رفع سفتی گردن به علت آن بستگی دارد. هنگامی که سفتی جزئی باشد، برخی از درمان‌های خانگی زیر ممکن است کمک کنند:
استفاده از یخ
استفاده از کیسه یخ می‌تواند به التهاب و تورم پس از فشار جزئی کمک کند. یخ می‌تواند اثر بی حسی داشته باشد و به طور موقت هر دردی را تسکین دهد.
این روش درمانی معمولاً در ۴۸ ساعت اول آسیب دیدگی، زمانی که به سمت ایجاد تورم می‌رود، بسیار موثر است.
برای جلوگیری از سرمازدگی از یخِ بسته کمک‌های اولیه استفاده کنید یا یک کیسه یخ را با پارچه بپوشانید. بسته‌ی یخ را به مدت ۲۰ دقیقه نگهدارید و ۲۰ تا ۳۰ دقیقه استراحت دهید.
اعمال گرما
برخی از افراد با استفاده از یخ و گرما روی عضله‌ی کشیده شده به تناوب عمل می‌کنند. استفاده از پدهای گرم کننده یا حمام گرم می‌تواند باعث شل شدن عضلات متشنج شده و موجب تسکین شود.
مصرف داروهای بدون نسخه
اگر استفاده از یخ، گرما یا هر دو درد سفتی گردن را تسکین نمی‌دهد، مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) می‌تواند کمک کند.
برخی از نمونه‌ها شامل ایبوبروفن و ناپروکسن است که می‌تواند تورم را کاهش داده و درد را تسکین دهد. اگر فردی بیماری دارد و داروهای دیگری مصرف می‌کند، باید قبل از استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی از پزشک سوال کند.
کشش
با حرکت آرام سر از یک طرف به طرف دیگر، عضلات گردن را بکشید. شانه‌ها را به جلو و عقب بچرخانید. اگر کشش‌ها باعث درد می‌شوند، متوقف کنید.
بررسی محیط خواب
بعضی اوقات تشکی که خیلی سفت باشد یا به اندازه کافی حمایت نکند، می‌تواند باعث درد گردن شود. بالشی که اندازه یا استحکام آن نادرست باشد نیز ممکن است باعث سفتی گردن شود.
سر، گردن و پشت باید در حالت خوابیده قرار بگیرند. بالشهایی که فرد استفاده می کند باید با وضعیت خواب آنها متناسب باشد.
بالش محکم و بزرگتر ممکن است برای خواب به روی یک طرف به خوبی کار کند. خواب به طرف پشت ممکن است به بالش صاف‌تری که سر و گردن را پشتیبانی می‌کند نیاز داشته باشند.
توجه به حالت بدنی
خم شدن می‌تواند به تدریج عضلات گردن را بکشد و باعث سفتی و درد شود. فرد باید تمرکز خود را بر روی راست نگه داشتن شانه‌ها، گردن و پشت در طول روز بگذارد. پوشیدن وسیله‌ی اصلاح کننده وضعیت می‌تواند کمک کند، همچنین تنظیم هشدار روی تلفن همراه یا رایانه برای یادآوری می‌تواند کمک کند.
به دندانپزشک مراجعه کنید
سفتی مداوم در گردن همراه با سردرد یا درد فک هنگام بیدار شدن از خواب می‌تواند نشانه‌ای از دندان قروچه شبانه باشد. دندانپزشک می‌تواند دندان‌ها را از نظر ساییدگی بررسی کند.
برخی از افراد شب محافظ سفارشی دندان می‌پوشند تا دندان‌ها را از آسیب بیشتر محافظت کند. همچنین ممکن است فشار وارد بر عضلات فک و گردن کاهش یابد.
ماساژ کردن
یک ماساژ درمانی می‌تواند به تسکین عضلات متشنج و دردناک کمک کند. اگرچه هنوز تحقیقات اثبات نکرده‌اند که ماساژ موثر است اما مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که ماساژ باعث بهبود درد در افراد مبتلا به آرتروز گردن می‌شود.
سایر تحقیقات منتشر شده در مجله Complementary Therapies in Clinical Practice نشان داد که یک ماساژ حرفه‌ای می‌تواند به کاهش استرس کمک کند که ممکن است به طور غیر مستقیم به سفتی گردن کمک کند.
مدیریت استرس
راهی برای جلوگیری کامل از استرس وجود ندارد. با این حال یادگیری کنترل آن می‌تواند تنش در گردن را کاهش دهد.
افرادی که دارای استرس مزمن هستند ممکن است مایل باشند با یک متخصص بهداشت در مورد راه‌های سالم برای کنترل استرس صحبت کنند.
پیشگیری
برخی از اقدامات زیر می‌تواند از سفتی گردن جلوگیری کند:
برای مکالمه تلفنی از هدفون بی سیم استفاده کنید. از نگه داشتن تلفن بین شانه و گوش خودداری کنید.
سعی کنید مدت طولانی به تلفن همراه یا تبلت نگاه نکنید. هر بار ممکن است دستگاه را در مقابل چشم نگه دارید و مرتباً به خودتان استراحت دهید.
در کار از اصول ارگونومی مناسب استفاده کنید. این موارد ممکن است شامل نگه داشتن صفحه در مقابل سطح چشم، صاف نگه داشتن پاها روی زمین و اطمینان از این که بازوها حمایت می‌شوند. همچنین تمرکز خود را بر این بگذارید که سر را مستقیماً بالای گردن قرار دهید بدون اینکه آن را به جلو خم کنید.
هنگام حمل کیف مواظب باشید. حمل کیف سنگین می‌تواند به شانه فشار وارد کند و عضلات گردن را تحت فشار قرار دهد. در صورت امکان از کیسه‌های نورد یا کوله پشتی استفاده کنید.
استراحت کنید. نشستن یا رانندگی به مدت طولانی می‌تواند گردن را خسته کند. حداقل یک بار در ساعت بلند شوید، راه بروید و به بدنتان کشش دهید.
از یک تشک و بالش با کیفیت بالا استفاده کنید که میزان صحیح پشتیبانی را فراهم کند.
به طور مرتب فعالیت‌های تسکین دهنده‌ی استرس را انجام دهید. گوش دادن به موسیقی آرامش بخش، حمام کردن، تمرین مدیتیشن یا تنفس عمیق و لذت بردن از کلاس یا فعالیت مورد علاقه برخی از این مثال‌ها است.
طبق توصیه به یک درمانگاه مراجعه کنید. با آنها در مورد درد، سطح استرس، کیفیت خواب و رفاه کلی صحبت کنید.
به طور منظم تمرین کنید. حرکت بدن می‌تواند به کاهش تنش و سفتی عضلات کمک کند. ورزش همچنین مسکن طبیعی استرس است. فعالیت‌هایی مانند پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری یا یوگا ممکن است مفید باشد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
سفتی گردن به طور کلی دلیلی برای نگرانی جدی ندارد. با این حال در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
سفتی با علائم دیگری مانند تب، سردرد یا تحریک پذیری همراه است.
سفتی طی چند روز و پس از انجام درمان‌های خانگی مانند NSAID و کشش ملایم از بین نمی‌رود.
درد شدید باشد..
سفتی گردن یک مشکل شایع است که فرد معمولاً می‌تواند با درمان‌های خانگی و راهکارهای پیشگیری از آن برطرف شود. این معمولاً در اثر صدمات ناشی از ضربه شلاق، خواب نامناسب، حالت نامناسب یا استرس ایجاد می‌شود.
گردن درد به طور معمول مسئله جدی نیست. اگر ناگهان بروز کرد و با علائم دیگر همراه بود، آن را نادیده نگیرید.
