باتوجه به اینکه فضای ورزشی یکی از خطرآفرینترین مکانهای اکثر مدارس به حساب میآید، ایمن سازی آن از جمله مهمترین اقدامات به منظور حفظ سلامت جسمانی دانش آموزان به شمار میرود. ایمن سازی فضای ورزشی به معنای آماده سازی کامل فضای آموزشی برای انجام هرگونه تحرک و حرکت تعیین شده در مدارس بدون بروز خطرات متداول است. به این ترتیب ورزشکاران و دانش آموزان میتوانند با استفاده از روشهای ایمن سازی فضای ورزشی و خرید کفپوش گرانولی و سایر تجهیزات ایمنی به انجام اکثر فعالیتهای ورزشی و تمرینی بپردازند. البته تمامی این تجهیزات به کمک با مدیریت کامل وزارت آموزش پرورش انجام میشود. همچنین لازم به ذکر است که به روزرسانی اطلاعات در این حوزه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ تا بتوان با روشهای نوین و جدید به ایمن سازی فضای ورزشی مدارس پرداخت.
علت اهمیت ایمن سازی فضای ورزشی مدارس
همانطور که پیشتر ذکر شد انجام اقدامات مختلف برای تضمین ایمنی ورزشکاران در سالنها و محیطهای ورزشی مدارس از اهمیت بسیار بالایی برخودار است. در وهله اول انجام این امر به معنای تضمین سلامت ورزشکاران یا دانش آموزان از نظر روحی و جسمی است. ایجاد زیرساختهای لازم و استفاده از ابزارهای مناسب برای تامین سلامت دانش آموزان توسط وزارت آموزش و پرورش علاوه بر ایجاد شادی و نشاط بین دانش آموزان، به نحوی باعث کاهش هزینههای درمانی نیز میشود.
همچنین باتوجه به اینکه انجام بازی و فعالیتهای ورزشی نقش بسیار موثری در میزان موفقیت دانش آموزان دارد، ایمن سازی فضای ورزشی مدارس بایستی تا حد بسیار زیادی مورد توجه قرار بگیرد. اهمیت زنگهای ورزش و فعالیتهای ورزشی تنها مربوط به بزرگسالی نیست؛ بلکه دانش آموزان بایستی حتی در سنین 6 یا 7 سالگی در فضایی سالم با امکانات فراوان به بازی و انجام فعالیتهای مختلف ورزشی بپردازند. بنابراین ایمن سازی و ایجاد فضای استاندارد و جذاب میتواند انگیزه بسیار زیادی برای این افراد ایجاد کند. علاوهبر موارد ذکر شده، ایمن سازی چنین فضاهایی علاوه بر بهبود کیفیت مدت زمان درس ورزش، باعث میشود از مشکلات متعددی همچون بروز مسائل پزشکی، شکایتها، مسائل حقوقی و… پیشگیری شود.
نکاتی که در هنگام ایمن سازی فضای ورزشی مورد توجه قرار بگیرند
نکات و مسائل بسیار زیادی هستند که بایستی در هنگام ایجاد فضایی ایمن و سالم برای انجام فعالیتهای ورزشی مورد توجه قرار بگیرند. به عنوان مثال، در این فضاها بایستی به جای استفاده از آسفالت و بتن که در صورت زمین خودن دانش آموزان ممکن است آسیبهای جدی ایجاد کند، ازکفپوشهای لاستیکی استاندارد و مخصوص فضاهای باز استفاده شود. نوع کفپوش نیز باتوجه به مقطع تحصیلی دانش آموزان انتخاب میشود؛ به طوریکه کف پوش دانشآموزان ابتدایی و پیش دبستانی بسیار نرم و انعطاف پذیر خواهد بود.
در سالنها و حیاط مدارس که برای ورزش طراحی شدهاند، بهتر است زمین از شیبی استاندارد برخوردار باشد و کانالهایی برای هدایت جهت آبهای تجمع یافته، قرار گرفته باشند. همچنین وجود محافظ در اطراف پنجره و درهای نزدیک سالن ورزش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ زیرا عدم توجه به این موارد ممکن است باعث برخورد دانش آموزان به پنجرهها و درهای خروجی شود که نتایج ناخوشایندی به همراه خواهد داشت. علاوه بر این موارد، فنس کشی روی دیوارهای اطراف سالنهای ورزشی یا حیاط نیز بسیار مهم است. البته این امر بیشتر به منظور جلوگیری از خروج توپ و وسایل ورزشی از فضای داخل مدارس صورت میگیرد. زیرا خطرات فضای خارج از مدرسه قابل پیش بینی نیست.
یکی از مهمترین نکاتی که در هنگام ایمن سازی فضای ورزشی مدارس بایستی مورد توجه قرار بگیرد، مکان نصب کنتورهای برق و گاز است. در وهله اول بایستی از نصب چنین ابزارهایی دراطراف زمین بازی دانش آموزان پیشگیری شود زیرا در این صورت احتمال برخورد وسایل یا تماس دانش آموزان بسیار بالا خواهد بود. اما درصورتی که امکان تغییر مکان این کنتورها یا سیمهای برق امکان پذیر نبود، بایستی در اطراف آنها محافظ قرار داده شود. در اخر در نظر گرفتن جهت جغرافیایی نیز بسیار مهم است.
نحوه ایمن سازی فضای ورزشی مدارس
ضمن توجه به تمام موارد، اصول و قوانین بسیار زیادی وجود دارند که بایستی در هنگام ایمن سازی مدارس مورد توجه قرار بگیرند. در وهلهی اول زمین سالن ورزشی یا حیاط مدارس ضمن داشتن شیبی استاندارد بایستی عاری از هرگونه چاله یا پستی و بلندی باشد. درصورت وجود هرگونه اختلاف ارتفاع، نصب پوششهای نرم و منعطف با در نظر گرفتن استانداردها، لازم و ضروری است.
همچنین ایمنی در تدریس برخی رشتههای ورزشی خاص، نصب تور بستکبال، والیبال، دروازه فوتبال، هندبال و… بسیار حائز اهمیت است. در این خصوص بایستی تمامی میلهها و ستونها عاری از نقاط نوک تیز، برامدگیها و بخشهای برنده باشند. همچنین بهمنظور حفظ ایمنی بیشتر بهتر است چند روکش مخصوص که از جنس فوم یا اسفنج ساخته شده اند بر روی نقاط حساس این وسایل قرار بگیرند؛ تا درصورت برخورد هرعضوی از دانش آموزان، از بروز زخم یا جراحت جلوگیری شود. البته ثابت و مستحکم بودن پایههای تور والیبال، بسکتبال و دروازههای فوتبال و هندبال نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
علاوهبر موارد ذکر شده، به منظور حفظ امنیت دانش آموزان در فضای ورزشی، بایستی به کمک خط کشی و قرار دادن محافظ، فاصله استاندارد با دیوار، سکو و وسایل متفرقه همچون سطل زباله، باغچه، درختان، جایگاه آبخوری و… به اندازه 3 متر حفظ شود. همچنین خط کشی کردن کف سالن یا زمین برای انجام فعالیتهای مختلف ورزشی بسیار مهم و ضروری است. البته این خط کشیها بایستی براساس استانداردها با رنگ سفید یا زرد طراحی شده باشند.
طبق استانداردهای ایجاد فضای ورزشی در مدارس، ابعاد سالن ورزشی یا حیاط برای دانش آموزان مقطع ابتدایی باید به اندازه 31*19 و برای دانش آموزان مقطع متوسطه، 45*25 باشد و کلیه نکات ایمنی در آن حفظ شده باشد. تمامی وسایل ورزشی مورد نیاز بایستی به اندازه و دقیق در زمان نیاز آماده شده باشند و درصورتی که وسیلهای با فرسودگی یا خرابی مواجه شده است به سرعت تعمیر یا تعویض شود.
وجود یک اتاق مجزا از سالن ورزشی یا حیاط برای دبیر ورزش لازم و ضروری است تا در این مکان به انجام کارهای ضروری همچون تشکیل جلسات تئوری، ارائه اطلاعات کافی در خصوص نحوه استفاده از وسایل مختلف، ذکر نکات مهم به منظور داشتن ایمنی کافی و… بپردازد. در اخر بیمه کردن دانش آموزان به منظور پرداخت هزینههای درمانی درصورت بروز مشکل نیز لازم و ضروری است.
سخن پایانی
باتوجه به آنچه در ابتدای متن ذکر شد، ایجاد وسایل و شرایط مختلف در سالن ورزشی یا حیاط مدارس به منظور حفظ ایمنی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به منظور انجام این کار توجه به برخی نکاتی که در متن بالا اشاره شد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. رعایت این نکات باعث میشود خطری سلامت دانش آموزان را در هنگام انجام حرکات ورزشی و بازی تهدید نکند. البته کسب اطلاعات بیشتر و بروز بودن در این زمینه باعث میشود بتوانیم هرروزه از روشهای نوین برای بهبود این مسائل استفاده نماییم.