سرطان استخوان چیست، چه انواعی دارد و چگونه درمان می شود؟

هرچند سرطان استخوان می‌تواند از هر استخوانی در بدن شروع شود، اما در اغلب موارد، لگن یا استخوان‌های دراز دست و پا را درگیر می‌کند. سرطان استخوان از انواع نادر سرطان است و کمتر از ۱ درصد از کل سرطان‌ها را شامل می‌شود. به طور کلی تومورهای غیرسرطانی استخوان بسیار شایع تر از تومورهای سرطانی هستند. اصطلاح “سرطان استخوان” شامل سرطان‌هایی که از جاهای دیگر بدن شروع شده و به استخوان گسترش یافته‌اند، یا به عبارتی ناشی از متاستاز باشند، نمی‌شود. این نوع سرطان‌ها با توجه به منشا خود نامگذاری می‌شوند، مانند سرطان پستان كه به استخوان متاستاز داده است.

برخی از انواع سرطان استخوان در درجه اول کودکان را درگیر می‌کند اما برخی دیگر بیشتر در بزرگسالان دیده می شوند. در حال حاضر جراحی رایج ترین روش درمانی است، اما ممکن است از شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز در کنار جراحی استفاده شود. انتخاب روش درمانی مناسب وابسته به نوع سرطان استخوان تحت درمان است.

انواع سرطان استخوان

• کندروسارکوم
• سارکوم یوینگ استخوان
• سارکوما

علائم

علائم و نشانه‌های سرطان استخوان عبارتند از:

• درد استخوان
• تورم و تندرنس در نزدیکی ناحیه آسیب دیده
• ضعیف شدن استخوان، که ممکن است منجر به شکستگی شود.
• خستگی
• لاغری ناخواسته

مراجعه به پزشک

اگر شما یا فرزندتان دچار دردهای استخوانی می‌شوید که:

• گاه به گاه هستند
• در شب بدتر می‌شوند
• مسکن‌های بدون نسخه کمک کننده نیستند

بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

علل

علت بیشتر سرطان‌های استخوان ناشناخته است. تعداد کمی از سرطان‌های استخوان با عوامل وراثتی مرتبط هستند، اما برخی موارد ناشی از سابقه قرار گیری در معرض پرتوها است.

انواع سرطان استخوان

سرطان‌های استخوان بر اساس نوع سلول شروع کننده سرطان به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. متداول ترین انواع سرطان استخوان عبارتند از:

استئوسارکوما: استئوسارکوما شایع ترین شکل سرطان استخوان است. در این نوع از تومور سلول‌های سرطانی استخوان تولید می‌کنند. استئوسارکوما اغلب در کودکان و بزرگسالان رخ می‌دهد و استخوان‌های پا یا بازو را درگیر می‌کند. در شرایط نادر استئوسارکوما می‌تواند در خارج از استخوان نیز ایجاد شود که به استئوسارکوم خارج اسکلتی معروف است.

کندروسارکوم: کندروسارکوما دومین نوع شایع سرطان استخوان است. در این تومور سلول‌های سرطانی غضروف تولید می‌کنند. کندروسارکوما معمولاً در بزرگسالان میانسال و مسن رخ داده و لگن، پاها یا بازوها را درگیر می‌کند.

سارکوم یوئینگ: تومورهای سارکوم یوئینگ معمولاً در لگن، پاها یا بازوهای کودکان و بزرگسالان ظاهر می‌شوند.

عوامل خطر

هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث سرطان استخوان می‌شود، اما پزشکان متوجه عوامل خاصی شده‌اند که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شوند، از جمله:

سندرم‌های ژنتیکی ارثی. سندرم‌های ژنتیکی نادر خاصی که از طریق خانواده ها منتقل می‌شوند، خطر ابتلا به سرطان استخوان را افزایش می‌دهند، از جمله سندرم Li-Fraumeni و رتینوبلاستوما ارثی.

بیماری پاژه استخوان. بیماری پاژه در استخوان که معمولاً در بزرگسالان و افراد مسن رخ می‌دهد، خطر ابتلا به سرطان استخوان را در مراحل بعدی افزایش می‌دهد.

پرتودرمانی برای سرطان. قرار گرفتن در معرض پرتوهای شدید، مانند مواردی که در طی پرتودرمانی برای سرطان تابانده می‌شود، خطر ابتلا به سرطان استخوان را در آینده افزایش می دهند.

تشخیص سرطان استخوان

آزمایش‌های تصویربرداری می‌توانند در تعیین محل و اندازه تومورهای استخوانی و گسترش تومورها به سایر قسمت‌های بدن راهگشا باشند. نوع آزمایشات تصویربرداری توصیه شده برای بیمار به علائم و نشانه‌های فردی وی بستگی دارد. انواع آزمایشات ممکن شامل موارد زیر است:

• اسکن استخوان
• توموگرافی رایانه ای (CT)
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
• توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
• اشعه ایکس

بیوپسی با سوزن یا جراحی

پزشک گاها برای تشخیص، درخواست نمونه برداری از بافت یا بیوپسی از تومور می‌کند. آزمایشات بعدی روی نمونه می‌تواند سرطانی بودن یا نبودن بافت و نوع آن را نشان دهد. همچنین می‌تواند سرعت رشد سلولهای تومور را نیز مشخص کند. انواع روش‌های بیوپسی که برای تشخیص سرطان استخوان استفاده می‌شود، شامل؛

وارد کردن سوزن از طریق پوست به داخل تومور:
در طی نمونه برداری با سوزن، پزشک یک سوزن نازک را از طریق پوست به بدن وارد کرده و آن را به داخل تومور هدایت می‌کند و سپس قطعات کوچکی از بافت را از تومور خارج می‌کند.


جراحی برای برداشتن نمونه بافت:
در طی جراحی برای بیوپسی، پزشک برشی در پوست ایجاد کرده و کل تومور یا بخشی از آن را خارج می‌کند. تعیین نوع بیوپسی و جزئیات نحوه انجام آن نیاز به برنامه ریزی دقیق توسط تیم پزشکی دارد. پزشکان باید نمونه برداری را به روشی انجام دهند که با جراحی‌های احتمالی در آینده برای برداشتن سرطان استخوان تداخل نداشته باشد. به همین دلیل، قبل از نمونه برداری از پزشک خود بخواهید که شما را به تیمی از پزشکان مجرب در درمان تومورهای استخوان ارجاع دهند.

مراحل سرطان استخوان

پس از تایید تشخیص سرطان استخوان، پزشکان سعی خواهند کرد تا مرحله سرطان را نیز تعیین کند زیرا مرحله بیماری تعیین کننده‌ی گزینه‌های درمانی خواهد بود. عوامل تاثیرگذار عبارتند از:

• اندازه تومور
• سرعت رشد تومور
• تعداد استخوان‌های آسیب دیده، مانند مهره‌های ستون فقرات
• گسترش‌ ‌یا عدم گسترش سرطان به قسمت‌های دیگر بدن

مراحل سرطان استخوان با اعداد رومی نشان داده می‌شود که از ۰ تا IV متغیر است. پایین ترین مرحله نشان می‌دهد که تومور کوچک بوده و تهاجم کمتری دارد. در مرحله چهارم، سرطان قدرت گسترش به سایر قسمت های بدن را خواهد داشت.

درمان سرطان استخوان

گزینه های درمانی برای سرطان استخوان براساس نوع سرطان، مرحله سرطان، سلامت کلی و ترجیحات بیمار تعیین می‌شود. انواع مختلف سرطان‌ استخوان به شکل متفاوتی به درمان‌ پاسخ می‌دهند. به عنوان مثال، برخی از سرطان‌های استخوان فقط با جراحی درمان می‌شوند اما برخی با جراحی و شیمی درمانی ولی در برخی هم جراحی و هم شیمی درمانی و پرتودرمانی لازم خواهد بود.

عمل جراحی

هدف از جراحی برداشتن کل تومور سرطانی است. در این تکنیک اغلب یک قطعه از تومور، همراه با بخش کوچکی از بافت سالم که آن را احاطه کرده است برداشته می‌شود. جراح استخوان از دست رفته را با مقداری از استخوان نواحی دیگر بدن، مواد موجود در یک بانک استخوان و یا یا فلز و پلاستیک سخت جایگزین می‌کند. در سرطان‌های استخوان بسیار بزرگ یا سرطان‌هایی که نقاط حساس و پیچیده‌ای از استخوان را درگیر می‌کنند، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از اندام (قطع عضو) باشد. اگر به قطع عضو نیاز باشد، به احتمال زیاد اندام مصنوعی جایگزین شده و بیمار آموزش می‌بینید تا کارهای روزمره را با استفاده از اندام جدید خود انجام دهد.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروهای ضد سرطان قوی استفاده می‌شود که معمولاً از طریق ورید (به صورت داخل وریدی) تزریق می‌شود. این نوع درمان در برخی از انواع سرطان استخوان بهتر پاسخ می‌دهد. به عنوان مثال شیمی درمانی برای کندروسارکوما چندان موثر نیست، اما یک روند حیاتی در درمان استئوسارکوم و سارکوم اوینگ محسوب می‌شود.

پرتو درمانی

در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در طول پرتودرمانی، بیمار روی تخت دراز می‌کشد در حالی که ماشین مخصوصی به دور او حرکت می‌کند و پرتوهای انرژی را در نقاط دقیق بدن هدف قرار می‌دهد. پرتودرمانی اغلب قبل از عمل جراحی استفاده می‌شود زیرا می‌تواند سایز تومور را کوچک کرده و برداشت آن را آسان تر کند. این به نوبه خود می‌تواند به کاهش احتمال لزوم قطع عضو کمک کند.

پرتودرمانی همچنین در بیمارانی استفاده می‌شود که با جراحی درمان نمی‌شوند. بعد از جراحی نیز پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی که ممکن است باقی مانده باشند، استفاده می‌شود. در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته استخوان، پرتودرمانی به کنترل علائم و نشانه‌ها مانند درد نیز کمک کند.

حمایت و پشتیبانی

تشخیص سرطان در فرد می‌تواند آزار دهنده باشد اما با گذشت زمان بیمار راه‌های مقابله با پریشانی و اضطراب ناشی از سرطان را پیدا خواهد کرد. تا آن زمان، موارد زیر کمک کننده خواهند بود :


درباره سرطان استخوان اطلاعات کافی کسب کنید تا تصمیم گیری درستی داشته باشید. در مورد سرطان استخوان، گزینه‌های درمانی و پیش آگهی خود از پزشک خود بپرسید. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان استخوان، در تصمیم گیری برای درمان اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت.

ارتباط خود را با دوستان و خانواده‌ حفظ کنید. حفظ روابط به شما کمک می‌کند تا با سرطان استخوان خود کنار بیایید. دوستان و خانواده می‌توانند حمایت لازم را از قبیل کمک به مراقبت از خانه در صورت بستری بودن در بیمارستان فراهم کنند و هنگامی که احساس غرق شدن در سرطان میکنید با حمایت عاطفی خود امیدبخش باشند.

کسی را پیدا کنید که با او صحبت کنید. شنونده خوبی پیدا کنید که حاضر باشد به صحبت‌های شما درباره امیدها و ترس‌های شما گوش دهد. دوستان و خانواده، مشاور، مددکار اجتماعی پزشکی، روحانی یا گروه پشتیبانی سرطان می‌توانند کمک کننده باشند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

اگر علائم و نشانه های نگران کننده‌ای دارید، ابتدا به پزشک خانواده خود مراجعه کنید. اگر پزشک احتمال ابتلا به سرطان استخوان را داد، می توانید به یک متخصص ارجاع شوید. سرطان استخوان اغلب توسط تیمی از متخصصان درمان می شود که شامل موارد زیر اند:

• جراحان و متخصصان ارتوپدی
• پزشکان متخصص در درمان سرطان با شیمی درمانی و… (متخصصان آنکولوژی)
• پزشکانی که از پرتودرمانی برای درمان سرطان استفاده می کنند (انکولوژیست‌های پرتوی)
• پزشکانی که بافت را برای تشخیص نوع خاص سرطان تجزیه و تحلیل می کنند (پاتولوژیست)
• متخصصان توانبخشی برای کمک به بهبودی بعد از جراحی

از آنجا که ملاقات‌ها ممکن است کوتاه باشند، بهتر است که از پیش آماده باشید. سعی کنید:

• از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت، حتما در این باره که آیا باید کاری از قبل انجام دهید یا خیر، مثلاً رژیم خود را محدود کنید و.. سوال کنید.
• علائمی را که تجربه می کنید بنویسید. حتی علائمی که به نظر می‌رسد با دلیل تعیین قرار ملاقات ارتباط نداشته باشد.
• اطلاعات شخصی اصلی، از جمله استرس‌های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
• لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
• یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را مطلع کنید.
• اسکن ها یا رادیوگرافی‌های قبلی خود (هم تصاویر و هم گزارش‌ها) و سایر پرونده‌های پزشکی مهم را نزد خود داشته باشید.

سوالات شما از پزشک

تهیه لیستی از سوالات می‌تواند به شما کمک کند تا از وقت ملاقات خود نهایت استفاده را ببرید. سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین لیست کنید. در مورد سرطان استخوان، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:

• چه نوع سرطان استخوان دارم؟
• در کدام مرحله از سرطان استخوان هستم؟
• درجه سرطان استخوان من چقدر است؟
• آیا به آزمایشات اضافی نیاز دارم؟
• گزینه‌های درمانی برای سرطان استخوان من چیست؟
• احتمال اینکه سرطان من درمان شود چقدر است؟
• عوارض جانبی و خطرات هر گزینه درمانی چیست؟
• آیا درمان ممکن است باعث شود که من بچه دار نشوم؟
• من بیماری دیگری دارم، درمان‌های سرطان چه تاثیری بر سایر شرایط من دارد؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
• هزینه درمانی من چقدر است و آیا بیمه من آن را پوشش می‌دهد؟
• اگر بخواهم با پزشک دیگری هم مشورت کنم، فرد متخصص دیگری را توصیه می‌کنید؟
• آیا بروشور یا سایر مواد چاپی وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟
• چه وب سایت هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

سوالات پزشک از شما

پزشک نیز احتمالاً تعدادی سوال از شما می‌پرسد که بهتر است از قبل برای پاسخدهی آماده باشید.

• اولین بار چه زمانی علائم را تجربه کردید؟
• آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
• علائم شما چقدر شدید است؟
• چه مواردی، علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
• چه چیزی علائم شما را بدتر می‌کند؟