هایپوکالمی (هیپوکالمی) اشاره به سطح پائین بودن سطح پتاسیم خون دارد. پتاسیم یک مادۀ شیمیایی (الکترولیت) است که نقش مهمی در عملکرد صحیح سلول‌های عصبی، سلول‌های ماهیچه‌ای و به‌طور خاص، سلول‌های قلبی دارد.
سطح پتاسیم خون به‌طور معمول در حدود ۳.۶ تا ۵.۲ میلی‌مول در لیتر (mmol/L) است. کاهش شدید سطح پتاسیم خون (به کم‌تر از ۲.۵ میلی‌مول بر لیتر) می‌تواند کشنده و نیازمند اقدام پزشکی فوری باشد.
دلایل
هایپوکالمی علل مختلفی دارد. شایع‌ترین دلیل آن را می‌توان افزایش دفع پتاسیم از طریق ادرار – به‌دلیل مصرف داروهای ادرارآور یا دیورتیک – دانست. اسهال و استفراغ می‌توانند در دفع بیش از حد پتاسیم از دستگاه گوارش موثر باشند. کمبود محتویات پتاسیم در رژیم غذایی به‌ندرت می‌تواند باعث هایپوکالمی شود.
از مهم‌ترین علل از دست رفتن پتاسیم – که منجر به هایپرکالمی می‌شود – می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری مزمن کلیوی
- کتواسیدوز دیابتی
- اسهال
- مصرف بیش از حد الکل
- استفادۀ بیش از حد ضدیبوست‌ها و ملیّن‌ها
- تعرق بیش از حد
- کمبود اسید فولیک
- مصرف داروهای دیورتیک (ادرار آور/مُدِرّ)
- آلدوسترونیسم (افزایش ترشح آلدوسترون) اولیه
- استفراغ
- استفاده از برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
مراجعه به پزشک
مهم‌ترین علائمی که می‌توان برای هایپرکالمی در نظر گرفت را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- ضعف
- خستگی
- گرفتگی عضلانی
- یبوست
آریتمی‌های قلبی غیرطبیعی را می‌توان از نگران‌کننده‌ترین عوارض هایپوکالمی – به‌خصوص در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی – دانست.
در ادامه به بررسی بیشتر این عارضه می‌پردازیم.
