محققان از شناسایی دو ژن خبر میدهند که احتمال بروز حاملگیهای دوقلوهای غیرهمسان را افزایش میدهد. هر دو ژن مربوط به تولید و پردازش هورمونی هستند که به بلوغ سلولهای تخم کمک میکند.
Dorret Boomsma، روانشناس زیستی:
توجه و علاقه زیادی به موضوع دوقلوها وجود دارد؛ به ویژه به این مسئله که چرا برخی از زنان صاحب فرزندان دوقلو میشوند در حالیکه بسیاری از آنها چنین شانسی ندارند! جواب دادن به این سؤال آنچنان هم سخت نیست؛ پژوهش ما برای اولین بار ژنهایی را شناسایی کرده است که در این تنوع دخیل اند.
نکاتی جالب درباره دوقلوها
برای این که زنی صاحب نوزادانی دوقلو شود دو راه وجود دارد؛ یک راه این است که به طور همزمان دو تخمک از تخمدانها آزاد شده و هر دو بارور شوند که منجر به تولد دوقلوهای غیرهمسان میشود، راه دیگر این است که جنین در مراحل اولیه تقسیم شود و دوقلوهای همسان تشکیل شوند.
یک رویداد بسیار نادر دیگری هم وجود دارد و آن زمانی اتفاق میافتد که یک سلول تخمک با دو اسپرم بارور شود. پزشکان نام این دوقلوها را “نیمههمسان” گذاشتهاند؛ سهقلوها و چهارقلوهای همسان هم دیده شده است!
دانشمندان از قبل میدانستند که زنانی با سابقه خانوادگی در داشتن فرزندانِ دوقلوی غیرهمسان به ویژه در زنان فامیل، احتمال بیشتری برای داشتن فرزندان دوقلو دارند و این موضوع، نقش ژنتیک را پررنگتر میکرد. این احتمال در بین نژادهای مختلف هم متفاوت است؛ در حالی که تعداد دوقلوها بین یوروباها در غرب آفریقا زیاد است، آسیاییها آمار کمتری در این زمینه دارند. همچنین شانس داشتن فرزندان دوقلو در زنان مسنتر و یا آنهایی که تحت درمانهای باروری قرار گرفتهاند نیز بیشتر است.
بلوغ تخمکها
برای پی بردن به این که کدام ژن این احتمال را افزایش میدهد، Boomsma و همکارانش ژنوم (مجموعه ماده ژنتیک هر فرد) ۱۹۸۰ زن را که به طور طبیعی صاحب دوقلوهای غیرهمسان شده بودند، با ژنوم ۱۲۹۵۳ زنِ دارای یک فرزند مقایسه کردند.
آنها تنوعهای ژنتیکی قطعی بین موارد آزمایش شده پیدا کردند که در زنان صاحب فرزندهای دو قلو وجود داشت.
یکی از متغیرها در ناحیه از DNA نزدیک ژن FHSB بود که گمان میرود با تولید مقادیر بالای هورمون محرک فولیکولی (FHS) مرتبط باشد؛ این هورمون موجب بلوغ فولیکولها در زنان میشود. هرچقدر میزان این هورمون در بدن زنی بالا باشد، احتمال آزاد شدن دو تخمک در یک دوره بیشتر میشود.
متغیر دوم در رابطه با ژنیست که SMAD3 نام دارد. به نظر میرسد این ژن در این که گیرندههای تخمدانها چقدر به هورمون FSH حساس باشند، دخیل است. میزان تولید هورمون FSH در این زنان شاید در حد میانگین باشد ولی تخمدانهای آنها نسبت به این هورمون حساستر میباشند. همهی این عوامل احتمال آزاد شدن همزمان دو تخمک را افزایش میدهند.
این دو متغیر فقط بخشی از پازل هستند و با هم احتمال دوقلو دار شدن را ۲۹% افزایش میدهند. کشف این دو ژن، احتمال وجود ژنهای دیگر را تقویت میکند.