تحقیق جدیدی نشان می‌دهد ماده‌ای شیمیایی که در توت‌فرنگی و سایر میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد، می‌تواند از ابتلا به آلزایمر و سایر بیماری‌های تخریب اعصاب مرتبط با سن جلوگیری کند.
محققان موسسه‌ی مطالعات بیولوژیکی Salk در La Jolla و همکارانشان فهمیده‌اند که دادن ماده‌ی فیسِتین (Fisetin) به موش‌های آزمایشگاهی سالخورده می‌تواند میزان کاهش قدرت تشخیص و التهاب مغز را در آن‌ها کم‌تر کند. پامِلا ماهِر (Pamela Maher) از آزمایشگاه عصب‌شناسی سلولی موسسه‌ی Salk و همکارانش، به تازگی نتایج تحقیقاتشان را در Gerontology Series A منتشر کرده‌اند.
فیسِتین فلاوِنولی است که در تعداد زیادی از میوه‌ها و سبزیجات از جمله سیب، توت‌فرنگی، انگور، خرمالو، پیاز و خیار وجود دارد. فیستین در این میوه‌ها و سبزیجات، هم به عنوان ماده‌ای رنگی شرکت می‌کند و هم، براساس مطالعات، به عنوان ترکیبی آنتی‌اکسیدان به کار می‌رود؛ به این معنی که از آسیب‌های سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد جلوگیری کند. فیستین همچنین، به‌عنوان ماده‌ای ضد‌التهاب نیز شناخته می‌شود.
در طول ده سال گذشته، ماهِر و همکارانش چندین مطالعه انجام داده‌اند تا نشان دهند اثرات ضد‌التهاب و آنتی‌اکسیدانی فیسِتین می‌توانند به حفاظت از سلول‌های مغزی در برابر عوارض ناشی از افزایش سن کمک کنند. یکی از این تحقیقات که در سال ۲۰۱۴ منتشر شده است، نشان می‌دهد فیستین می‌تواند کاهش حافظه را در موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به آلزایمر بهبود ببخشد. اما این مطالعه، فقط بر اثرات فیستین روی آلزایمر خانوادگی (که به گفته‌ی دانشمندان تنها سه درصد از کل موارد آلزایمر را شامل می‌شود) تمرکز کرده بود.
برای تحقیق جدید، ماهر و همکارانش تلاش کردند که بفهمند آیا فیستین برای آلزایمر دوره‌ای (که بیشترین نوع موارد آلزایمر را شامل شده و با پیشرفت سن ارتباط دارد) نیز فوایدی دارد یا خیر.
برای رسیدن به این هدف، محققان فیستین را بر روی موش‌هایی که به طور ژنتیکی تغییر داده شده بودند و به صورت زودرس پیر شده و نمونه‌ای آزمایشگاهی از مورد آلزایمر دوره‌ای را ایجاد می‌کردند، امتحان کردند. زمانی‌که این موش‌های آزمایشگاهی (که به طور نابهنگام پیر می‌شدند) ۳ ماهه بودند، دانشمندان آن‌ها را به دو گروه تقسیم کردند. گروه اول به مدت ۷ ماه، تا ۱۰ ماهگی فیستین را به صورت بخشی از غذای روزانه دریافت می‌کردند در حالیکه گروه دوم این ماده را دریافت نمی‌کردند.
اعضای گروه توضیح می‌دهند که در ۱۰ ماهگی، توانایی‌های فیزیکی و شناختی این موش‌های تغییر داده شده، با توانایی‌های موش‌های دو ساله برابری می‌کند.
تمام این جوندگان تحت آزمایش‌های رفتاری و شناختی قرار گرفتند. محققان همچنین شاخص‌های مربوط به استرس و التهاب را نیز در بدن این موش‌ها اندازه‌گیری کردند.
دانشمندان مشاهده کردند در موش‌های ده ماهه‌ای که فیستین را دریافت نکرده بودند، افزایشی در سطح شاخص‌های مرتبط با استرس و التهاب وجود دارد. همچنین این موش‌ها نسبت به آن‌هایی که فیستین را دریافت کرده بودند، در تست‌های شناختی و رفتاری عملکرد خیلی بدتری داشتند.
ماهِر می‌افزاید:
در ده ماهگی، تفاوت بین این دو گروه بسیار مشخص و زیاد است.
دانشمندان دریافتند در مغز موش‌هایی که فیستین را دریافت نکرده بودند، دو نوع از سلول‌ها که معمولا فعالیت ضدالتهابی دارند -آستروسیت‌ها و میکروگلیا‌ها- باعث پیشرفت التهاب می‌شوند. اما در موش‌هایی که فیستین را دریافت کرده بودند چنین اتفاقی نمی‌افتد.
نتیجه‌ای که اهمیت بیشتری دارد این است که توانایی شناختی و فیزیکی موش‌های ۱۰ ماهه‌ای که فیستین دریافت کرده بودند با توانایی‌های موش‌های سه ماهه‌ای که فیستین دریافت نکرده بودند برابر بود.
تحقیقات بیشتری مورد نیاز است
این دانشمندان معتقدند تحقیقات جدید می‌توانند به یافتن استراتژی جدیدی برای پیشگیری از سرطان و سایر بیماری‌های تخریب اعصاب منجر شوند. ماهر می‌گوید:
براساس کارهای ما، فیستین می‌تواند به عنوان یک پیش‌گیرنده بسیاری از بیماری‌های تخریب اعصاب مرتبط با افزایش سن، و نه فقط آلزایمر، مورد استفاده قرار گیرد. به همین دلیل لازم است تحقیقات بیشتری در این زمینه اجرا شود.
دانشمندان در ادامه می‌افزایند برای اثبات نتایج حاصل از تحقیق، آزمایشات بالینی بر روی مدل‌های انسانی مورد نیاز است. آن‌ها امیدوارند بتوانند با سایر دانشمندان برای رسیدن به این هدف همکاری کنند.
ماهر می‌نویسد:
درست است که موش‌ها انسان نیستند، ولی شباهت‌های بینشان آن‌قدر زیاد است که ما بدانیم اثرات فیستین احتمالا در درمان آلزایمر دوره‌ای و سایر کاهش‌های توانایی‌های شناختی وابسته به افزایش سن در آن‌ها مشابه است.
