هفته‌ی بیست و یکم
حال اندازه شکم‌تان به اندازه‌ای بزرگ شده است که لازم باشد طرز نشستن و برخاستن خود را تغییر دهید.
علائم
- سوزش معده و سوء هاضمه. از صرف غذاهای تند و چرب خودداری کنید و با بررسی آن‌چه میل می‌کنید دلیل اصلی آن را بیابید. بلافاصله پس از صرف غذا دراز نکشید و به هنگام دراز کشیدن سر خود را بالا نگه دارید. تعداد وعده‌های غذایی خود را افزایش داده و در هر وعده غذای کم‌تری بخورید. آهسته و باآرامش غذا بخورید.
- انقباضات Braxton Hick. رحم برای به دنیا آوردن فرزند دلبندتان در حال تمرین است! در این حالت گه گاهی در رحم احساس تنگی خواهید کرد؛ این رخداد تا زمانی که با تغییر وضعیت‌تان از میان برود، طبیعی است و لازم به نگرانی نیست. پزشک خود را از دردها و انقباضات دائمی مطلع کنید.
- ترشح شیر. مجاری شیری بدن (به دلیل احتمال زایمان زودرس) در پایان سه ماهه دوم متکامل خواهد شد.
- خشکی و خارش پوست. به دلیل کشیدگی پوست در ناحیه شکم و رحم، پوست حساس و ناراحت‌کننده خواهد شد. استفاده از لوسیون‌ها و کرم‌های مرطوب کننده‌ی مخصوص دوران بارداری، در رفع خشکی و خارش پوست کمک‌کننده هستند. در صورت ظهور جوش پزشک‌تان را به دلیل احتمال بروز PUPP، مطلع سازید.
- علائم کشیدگی. با رشد جنین و کشیدگی پوست، در لایه‌های زیرین علائمی از پارگی قابل مشاهده است. هیچ راه‌حل خاصی برای از بین بردن این علائم وجود ندارد اما پس از تولد جنین، به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهند یافت. برای مقابله با درد ناشی از این عارضه از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- افزایش تحرکات جنین. در این دوره می‌توانید حرکات جنین را حس کنید؛ پس از گذشت مدتی شدت لگدهای او بیشتر خواهد شد.
- نفخ. با افزایش اندازه رحم، فشار بر رکتوم افزایش خواهد یافت و در نتیجه نگهداری نفخ سخت خواهد بود. برای جلوگیری از یبوست و تشدید نفخ، از غذاهای فیبردار استفاده کنید.
- خون‌ریزی لثه. تورم و خون‌ریزی لثه‌ها در نتیجه تغییرات هورمونی عارض می‌شود. از خوردن شکلات چسبناک پرهیز کنید، به خصوص اگر نمی‌توانید پس از صرف آن دندان‌های خود را مسواک بزنید. در نتیجه‌ی چسبیدن شکلات به لثه‌ها، رشد باکتری‌ها افزایش یافته و لثه‌ها حساس‌تر می‌شوند.
- افزایش اشتها. با رشد جنین، نیاز به غذا نیز افزایش می‌یابد. سعی کنید به هنگام گرسنگی، از غذاهای سالم استفاده کنید.
- رشد سریع ناخن‌ها. هورمون‌های بارداری با تأمین نیازهای جنین و بدن، موجب افزایش سرعت رشد مو و ناخن می‌شوند.
تغییرات مادر
به دلیل افزایش ترشحات چربی ظهور آکنه طبیعی است برای از میان بردن آن‌ها سعی کنید روانه دو مرتبه با صابون معمولی صورت خود را بشویید و از لوازم آرایشی بدون چربی استفاده کنید. به هیچ عنوان از داروهای خوراکی برای رفع این عارضه استفاده نکنید؛ برخی از انواع آن‌ها به شدت برای جنین خطرناک هستند. علائم کشیدگی همانطور که قبلا هم بیان شد در طول دوران بارداری ظهور یافته و پس از تولد جنین، کم‌تر خواهند شد. واریس از دیگر نشانه‌های این دوره است. این عارضه به دلیل افزایش فشار وریدهای پا و انبساط دیواره‌های آن‌ها در اثر سطح بالای پروژسترون، بروز می‌یابد. در صورت وجود پیشینه‌ی خانوادگی در زمینه واریس و بارداری‌های بعدی، احتمال ظهور این نشانه افزایش می‌یابد؛ بدین منظور ورزش، بالا نگهداشتن پاها و خوابیدن به پهلوی چپ کمک‌کننده خواهد بود. ظهور وریدهای عنکبوتی در ناحیه مچ پا و صورت نیز از دیگر نشانه‌هایی ست که می‌توان برای این دوره نام برد. همانطور که از نام‌اش پیداست، وریدها به صورت عنکبوت ظاهر خواهند شد، یک نقطه‌ی مرکزی و وریدهایی که به صورت اشعه از آن به اطراف، بدون الگوی خاصی، خارج شده‌اند؛ این نشانه عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند و پس از تولد جنین از میان خواهد رفت.
تغییرات جنین
جنین در این هفته، ۳۶۰ گرم وزن و ۲۶.۷ سانتی‌متر طول دارد. رنگ پوست شفاف است و با ظهور مویرگ ها از صورتی به قرمز تغییر رنگ می دهد. ابروها پر پشت تر شده و لب‌ها برجسته‌تر می‌شوند. چشم‌ها در زیر پلک‌های بسته حرکت می‌کنند. تحرک جنین بیشتر می‌شود و تا حدودی به نظر می‌رسد الگوی خاصی دارد (مانند آن‌که مدتی می‌خوابد و سپس بیدار می‌شود). جفت که وظیفه‌ی تغذیه جنین تا تولد را بر عهده دارد بزرگ شده و وزنی بیشتر از خود جنین را دارا است. تا کنون کبد و طحال تمام سلول‌های خونی را تولید کرده‌اند هم‌چنین کبد تا زمان تولد نیز به کار خود ادامه خواهد داد و به تدریج مغز استخوان نیز برای ساخت سلول‌های خونی در حال تکامل است. حواس جنین تکامل یافته‌اند و حال او می‌تواند عادات تغذیه و خواب، میزان نور و صدا را در یابد.
- جنین در حال حرکت است!
- وزن جنین در حال افزایش است.
- اندام‌های بدن شما، در حال جای گیری در فضای محدود و کوچک شکم هستند.
- چشم‌ها واضح‌تر شده‌اند.
سونوگرافی
در تصویر فوق، ستون مهره و استخوان‌های جنین قابل مشاهده است. بافت ریه و قلب نیز توسط متخصص قابل تشخیص هستند.
هفته‌ی بیست و دوم
حال در ماه پنجم بارداری قرار دارید. وقت آن است که به یک نام مناسب برای موجود در حال شکل‌گیری در بدن‌تان فکر کنید!
علائم
- علائم کشیدگی. با بزرگ شدن جنین، این عارضه اجتناب ناپذیر است. برای تعدیل کشیدگی از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- افزایش تمایلات جنسی. به دلیل افزایش سطح هورمون‌ها رخ می‌دهد.
- افزایش ترشحات واژنی. بر اثر افزایش جریان خون لگن ایجاد می‌شود. برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها، لباس زیر خود را تمیز نگه دارید.
- تورم دست‌ها و پاها. در طول دوران بارداری حجم مایعات بدن بسیار افزایش می‌یابد. بنابراین وجود تورم امری طبیعی است و پس از تولد جنین از میان خواهد رفت. اما در طرف مقابل ظهور ناگهانی تورم ممکن است نشانه پره‌اکلامپسی باشد که در این شرایط لازم است موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
- کمردرد. کمرتان به دلیل افزایش فشار ناشی از وزن جنین و افزایش وزن شما تحت فشار است. کمپرسور گرم و گرم نگهداشتن ناحیه در از میان بردن این عارضه ممکن است مفید باشد.
- رویش مو. اگر روی سرتان باشد که چه بهتر!
- تنگی نفس. جنین بر ریه‌ها فشار می‌آورد بنابراین نفس کشیدن را با مشکل مواجه خواهد کرد.
- یبوست. با بزرگ شدن رحم و افزایش فشار بر روده‌ها، حرکات روده مختل شده و یبوست به وجود می‌آید. مصرف غذاهای فیبردار و ورزش می‌تواند به این منظور کمک‌کننده باشد.
مقاله‌ی مرتبط: آسم مشکلات دوران بارداری و زایمان را افزایش می‌دهد
تغییرات مادر
براثر افزایش هورمون‌ها، رویش مو در نواحی مختلف بدن هم‌چون سر، پشت لب‌ها، فک و گونه‌ها مشاهده می‌شود. افزایش سرعت رویش ناخن‌ها از دیگر نشانه‌های این دوره است؛ در زنان مختلف این نشانه متفاوت است در برخی ناخن‌ها سخت‌تر شده و در برخی دیگر نرم‌تر می‌شود. به دلیل افزایش ترشح ملانین رنگ پوست تیره‌تر خواهد شد. ناحیه آرئولا و نیپل در پستان بزرگ‌تر و تیره‌تر شده و برجستگی‌های کوچکی به نام غدد مونتگومری که ترشح‌کننده چربی هستند، برجسته‌تر می‌شوند. در برخی از زنان وریدها نیز بر روی پستان قابل مشاهده هستند. تورم پاها نیز در این دوره مشهود است. در این هفته شما برای تشخیص عارضه‌ی دیابت بارداری تحت بررسی قرار خواهید گرفت. طبق بررسی انجام شده، اضافه وزن و عدم فعالیت از عوامل خطر این عارضه هستند.
تغییرات جنین
جنین در این هفته ۴۳۰ گرم وزن و ۲۷.۸ سانتی‌متر طول دارد. ناخن‌ها بر سر انگشتان تشکیل یافته‌اند و چشم‌ها شکل گرفته و عنبیه (در حال حاضر فاقد رنگدانه) تکامل یافته است. او به بلعیدن مایع آمنیونی ادامه می‌دهد و از ذرات قندی موجود در آن برای بدست آوردن انرژی استفاده می‌کند. اگر صاحب جنین دختر باشید، غدد شیری او در حال تکامل است. در جنین مذکر نیز بیضه‌ها در این هفته به درون کیسه اسکروتوم شروع به نزول می‌کنند.
- طرح مینیاتوری جنین متولد شده.
- پوست نازک و چروک.
- پانکراس در حال تکامل
سونوگرافی
در تصویر سه بعدی فوق، جنین خوابیده است.
رژیم غذایی و مکمل‌های لازم
میو‌ه‌ها اصلی‌ترین منبع ویتامین هستند بنابراین سعی کنید در طول روز حداقل ۴ وعده میوه مصرف کنید. کربوهیدرات‌ها و مواد غذایی فیبردار در از میان بردن یبوست بارداری مفید خواهند بود. گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، لوبیا و سویا از منابع پروتئین‌ها هستند، اغلب افراد بیشتر از نیاز اصلی بدن پروتئین مصرف می‌کنند؛ بنابراین در طول دوران بارداری نیاز به افزایش مصرف پروتئین نیست. با این وجود مصرف این دسته از موادغذایی برای تامین آهن و روی بدن مهم هستند. فولات، ویتامین D، کلسیم از جمله مکمل‌های لازم برای قرار گیری در رژیم غذایی خواهند بود.
مقاله‌ی مرتبط:
- استفاده از مولتی‌ویتامین در دوران بارداری، با کاهش خطر ابتلا به اوتیسم و معلولیت ذهنی ارتباط دارد
- کمبود اسید چرب امگا-۳ در زنان باردار
فعالیت‌های مفید و مضر
انجام پیاده‌روی، شنا، یوگا و دیگر فعالیت‌های بدنی با رعایت حدود، بسیار مهم خواهد بود. برای رفع مشکل واریس، بهتر است در هنگام استراحت پاهای خود را رو به بالا حرکت دهید. برای کاهش خطر دیابت در دوران بارداری، رژیم غذایی و سطح قند خون خود را کنترل کنید. داشتن فعالیت حداقلی ۳۰-۲۰ دقیقه در روز برای کنار آمدن با این عارضه بسیار مهم است.
هفته‌های بیست و سوم و بیست و چهارم⇐
منابع:
