بدن انسان به طرز شگفتآوری قابل انطباق با شرایط جدید است؛ زمانی که مقداری از خون خود را اهدا میکنید، نزدیک به ۳.۵ تریلیون گلبول قرمز از دست میدهید اما بدن شما این میزان را پس از مدتی جایگزین میکند. جالب است بدانید ارگانهایی وجود دارند که با از دست دادن آنها، کاملاً قادر به ادامهی حیات هستید. با این که در عمل انسان میتواند تنها با نیمی از مغز خود به زندگی نرمال ادامه دهد؛ اندامهایی وجود دارند که برداشتن آنها هیچ صدمهای به روند زندگی طبیعی وارد نمیکند. در ادامه با این اندامها آشنا خواهید شد.
طحال
این ارگان در سمت چپ و بالای شکم شما، در موقعیتی پشت دندهها قرار دارد و در مواقع حادثه، طی عملی با نام اسپلنکتومی قابل خارج شدن است. از آنجایی که بسیار نزدیک به دندهها قرار دارد، در مقابل ضرباتی که معمولاً طی تصادفات وارد میشوند، آسیبپذیر است.
طحال در کپسولی از جنس بافت همبند قرار دارد که به راحتی پاره شده و اجازهی نشت خون از ارگان آسیبدیده را فراهم میکند. در صورت عدم تشخیص زودهنگام و درمان، این امر منجر به مرگ میشود.
وظیفهی اساسی این ارگان ذخیره و تصفیهی گلبولهای خونی و شرکت در واکنشهای ایمنی است اما از آنجایی که عمل اصلی تصفیهی گلبولهای قرمز خون بر عهدهی کبد است، انسان میتواند با برداشته شدن طحال بدون مشکل خاصی به زندگی نرمال خود ادامه دهد. نقش طحال در سیستم ایمنی نیز توسط سایر بافتهای لنفوئیدی قابل جبران است.
معده
معده ۴ وظیفهی اساسی دارد: هضم مکانیکی غذا، هضم شیمیایی غذا با آزادکردن اسید معده، ترشح و جذب مواد. در مواردی معده در اثر تروما یا سرطان طی عمل گاسترکتومی برداشته میشود و سپس مری به روده دوخته میشود. با داشتن رژیم غذایی مناسب و مصرف مکملها، بیمارانی که گاسترکتومی داشتهاند، میتوانند به زندگی نرمال خود ادامه دهند.
اندامهای تناسلی
اندامهای اصلی تناسلی در مردان و زنان به ترتیب شامل جفت بیضهها و تخمدانها هستند. با از دست دادن یکی از این ساختار، فرد میتواند بدون مشکل جانبی به تولید مثل ادامه دهد. برداشتن بیضهها معمولاً در نتیجهی سرطان، تروما، خشونت، ورزشها و یا تصادفات جادهای انجام میشود. در زنان رحم نیز ممکن است برداشته شود. این پروسه که هیسترکتومی نام دارد، توانایی فرد را برای حمل کودک سلب میکند و موجب اختلال در چرخهی قاعدگی میشود.
پژوهشها نشان میدهند که زنانی که تخمدانهای خود را از دست میدهند، تفاوتی در امید به زندگیشان نسبت به سایر زنان ندارند. در کمال تعجب، مردانی که هر دو بیضهشان برداشته میشود، در برخی جوامع حتی افزایش امید به زندگی را نیز تجربه میکنند.
کولون
کولون (یا رودهی بزرگ) لولهای توخالی و دراز است که به بخشهای مختلفی تقسیم میشود؛ کولون بالارو، افقی، پایینرو و سیگموئید. نقش اساسی این ارگان جذب آب و آمادهسازی مدفوع برای خروج از بدن است.
ابتلا به سرطان یا سایر بیماریها ممکن است منجر به برداشتن همه یا قسمتی از کولون شود.
بسیاری از افراد پس از جراحی برداشتن کولون کاملاً ریکاوری میشوند، هرچند تغییراتی در عادات روده آنان پدید میآید و لازم است رژیمی شامل غذاهای نرم استفاده کنند.
کیسه صفرا
کیسه صفرا ارگانی است که در زیر کبد قرار داشته و نقش آن، ذخیرهی صفرای تولید شده توسط کبد است. نقش صفرا، کمک به گوارش چربیها است. در برخی موارد افزایش رسوب کلسترول سبب انسداد کیسه صفرا میشود و پزشک ناچار به خارج کردن آن، در جراحی با نام کولهسیستکتومی است. این افراد پس از جراحی معمولاً بدون عوارض به زندگی خود ادامه میدهند.
مقالهی مرتبط: کولهسیستکتومی
آپاندیس
آپاندیس ساختار کرمیشکل و کوچکی است که در محل اتصال رودهی باریک به کولون وجود دارد و نوعی اندام وستیجیال محسوب میشود و به نظر میرسد محل زندگی باکتریهای مفید روده است. با وارد شدن محتویات روده به آپاندیس، خارج شدن آنها دشوار است و التهاب این قسمت را به دنبال دارند. این عارضه، آپاندیسیت نام دارد و در مواردی نیاز است آپاندیس را در پروسهی جراحی با نام آپاندکتومی خارج شود. برداشتن این ساختار هیچ عارضهای برای سلامت بدن در پی ندارد.
کلیهها
در حال طبیعی، انسانها با دو کلیه متولد میشوند اما قادر به ادامهی زندگی از طریق تنها یکی از آنها هستند؛ حتی بدون کمک دیالیز.
نقش کلیه فیلتر کردن خون و حفظ تعادل الکترولیتها و اسید و باز بدن است.
دلایل فراوانی وجود دارند که سبب داشتن یک کلیه میشوند؛ از قبیل توارث، آسیبهای دارویی یا ناشی از مصرف الکل و حتی برخی از انواع عفونت.
در صورتی که فردی دو کلیهی خود را از دست بدهد، تحت دیالیز قرار میگیرد که به دو فرم همودیالیز و پریتونئال دیالیز وجود دارد. در هر دو روش، ضایعات از بدن خارج میشوند. در صورتی که فردی تحت دیالیز فرار داشته باشد، امید به زندگی او تحت تأثیر فاکتورهای بسیاری قرار دارد؛ ار قبیل نوع دیالیز، جنسیت، سایر بیماریهای زمینهای و سن. پژوهشهای اخیر نشان میدهند که فردی که در دههی ۲۰ سالگی قرار دارد، ۱۶ تا ۱۸ سال میتواند به دیالیز ادامه دهد اما فردی که در ۶۰ سالگی قرار دارد، زمانی نزدیک به ۵ سال را در اختیار دارد.