ویروس نابودکننده کبد، هپاتیت ب (HBV)، هر ساله تقریبا یک میلیون نفر را میکشد. در حال حاضر، دو مطالعه ژنتیک جدید نشان میدهند که این پاتوژن حداقل از آغاز تمدن با ما بوده است. تاکنون قدیمیترین شواهد برای HBV، نژادی بود که در مومیایی ایتالیایی قرن شانزدهم کشف شده است. در اقدامی جدید، تیمی به رهبری ژنتیک شناسی به اسم اسکی ویلرسلف، از دانشگاه کمبریج انگلستان، کل ژنوم ۳۰۴ نفری را که در سایتهای باستانشناسی در سراسر اوراسیا یافت میشود، دنبال کردند، که بیشترشان متعلق به عصر آهن و برنز (۳۵۰۰ تا ۵۰۰ سال قبل از میلاد) بودند.
آنها به سرعت اثر و امضای HBV را در ۱۲ نفر از آنان تشخیص دادند. قدیمیترین نمونه از یک مرد حدود ۴۵۰۰ ساله و در گورهای باستانی Osterhofen آلمان یافت شد. تیم سپس توالی DNA این ویروسهای باستانی را با نسخههای مدرن HBV مقایسه کرد و با توجه به شیوع آنها در جمعیت در طول زمان، از تکنیکهای مدلسازی پیشرفته ریاضی برای برآورد اینکه چقدر طول میکشد تا این تغیرات بوجود آید، استفاده کردند. آنها گزارش دادند که دادهها نشان میدهد احتمالاً این ویروس در حدود ۱۳۶۰۰ تا ۹۶۰۰ سال قبل از میلاد ایجاد شده است.
مقاله مرتبط: قدیمیترین مورد انگل کبدی در مومیایی کرهای
مطالعهی دیگری به رهبری ژنتیکشناسی به اسم ژوهانس کروس در موسسه علوم تاریخ ژنوم انسان ماکس پلانک در ژنا آلمان، در سه پالپ دندانی سه اسکلت از آلمان با قدمت ۵۰۰۰ تا ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد ، ردپایی از HBV یافتند.
با توجه به نتایج هر دو مطالعه، کروس که تیم او در ابتدای این هفته کار خود را در سرور bioRxiv preprint منتشر کردند، میگوید:
به نظر میرسد که HBV در گذشته بسیار معمول بوده است. و این لزوماً تعجبآور نیست، اما راهی برای محققان آینده در بررسی سایر بیماریهای باستانی ، نشان میدهد.
یک فرضیهی مشهور، بر اساس این حقیقت که شامپانزهها و گوریلها دارای گونههای HBV بسیار مشابه با انسان هستند، پیشنهاد میدهد که این ویروس احتمالاً در آفریقا بوجود آمده و سپس از طریق تماس خون به خون در طی شکار یا بریدن گوشت شکار به انسان منتقل شده است. ار آن نقطه به بعد این ویروس میتواند به گونههای مختلفی گسترش یابد ، به طوریکه انسانها از ۸۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰۰ سال پیش آنرا در اوراسیا منقل میکنند.
یافتههای تیم ویلرسلف، احتمال وجود یک جایگزین جالب توجه را نشان میدهد: این که HBV ممکن است اخیراً در انسانهایی که در اوراسیا یا حتی آمریکای شمالی زندگی میکنند، بوجود آمده باشد و سپس به هر دو گونه انسانی و غیر انسانی در آفریقا منتقل شود، اگر چه مکانیزم چنین انتقالی تاریک و نامشخص است. این جدول زمانی با آغاز تمدن بشری همراه استف زمانی که جمعیتهای بزرگتر و مسیرهای تجاری به گسترش این بیماری کمک کرده و به سویههای جدید تبدیل شده است.
با این حال ، کروس، در مورد تخمینهای زمانی که ویروس بوجود آمده است ، شک و تردید دارد. او میگوید HBV مواد ژنتیکی را از میزبان خود بازسازی میکند، بنابرین روشهای متدوال مولکولی مبتنی بر سرعت و شیوه جهش ژنتیکی کارآمد نیست.
هندریک پیونار ، یک ژنتیک شناس تکاملی در دانشگاه مکمستر در همیلتون کانادا، در این تحقیق دخیل نبود، با این عقیده موافق است که این محدودیتها اندیشیدن در مورد ترتیب منشا HBV را مطابق با دادههای اخیر، مشکل میسازد. وی میگوید:
در حال حاضر گفتن هر چیزی درباره زمان منشا گرفتن HBV احتمالی است. اما بدون در نظر گرفتن سن HBV این مقالات به زیبایی نشان میدهد که شما میتوانید نمونههایی از پاتوژنها را در DNA ای که هزاران ساله است پیدا کنید. این تعامل ویروس با انسانها یک پویایی است که هزاران سال است که پخش میشود.