مه مغزی (Brain fog) بیشتر از آنکه به خودی خود یک علامت باشد، یک وضعیت پزشکی است، ولی این بدین معنی نیست که باید نادیده گرفته شود. مه مغزی یک اختلال شناختی است که می‌تواند به مشکلات حافظه، فقدان شفافیت روانی و عدم توانایی تمرکز بیانجامد.
بسیاری از افراد مه مغزی را بهانه‌ای برای یک روز بد می‌دانند، یا به آن عادت کرده و آن را نادیده می‌گیرند. متاسفانه زمانیکه مه مغزی نادیده گرفته می‌شود، به تداخل در فعالیت و تحصیل منجر می‌شود. دلیل اینکه بسیاری از افراد آن را نادیده می‌گیرند، این است که آنها بصورت کامل از دلیل وقوع آن و چگونگی رویارویی با آن آگاهی ندارند.
به یاد سپردن این نکته ضروری است که اگر مغز شما با حداکثر توان خود عمل نکند، هیچ چیز در زندگی شما نیز به خوبی پیش نخواهد رفت. بسیاری از افراد روزهایی را سپری می‌کنند که نمی‌توانند تمرکز کنند یا محلی که کلیدهای خود را قرار داده‌اند، به یاد نمی‌آورند.
داشتن روزهایی که شما نمی‌توانید با شفافیت فکر کنید، طبیعی است؛ ولی اگر شما این موارد را بصورت روزانه تجربه می‌کنید، احتمالا با مه مغزی با یک دلیل خاص، دست و پنجه نرم می‌کنید.
خب، چه چیزی باعث مه مغزی می‌شود؟ مه مغزی می‌تواند توسط سلسله‌ای از موارد ایجاد شود، بهمین دلیل ما لیستی از مواردی که باعث مه مغزی می‌شود و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد، تهیه کرده‌ایم.
استرس
تعجب آور نیست که استرس در اول لیست قرار بگیرد. بسیاری از افراد از خطرات استرس آگاه هستند. استرس می‌تواند فشار خون را افزایش دهد، باعث افسردگی شود و ما را بیمار سازد زیرا سیستم ایمنی ما را ضعیف می‌کند.
علامت دیگر، خستگی روانی است. زمانیکه شما تحت استرس هستید، مغز شما نمی‌تواند بهترین عملکرد خود را ایفا کند. فکر کردن و تمرکز سخت‌تر می‌شود که باعث افزایش استرس شما می‌گردد.
استرس می‌تواند با قدم‌های ساده پیشگیری شود. اگر شما احساس استرس می‌کنید، باید از کافئین، الکل و نیکوتین دوری کنید- حتی اگر احساس کنید مصرف این مواد در آن لحظه به شما کمک می‌کند. دو گام مهم بعدی، شرکت در فعالیت‌های فیزیکی بیشتر و صحبت کردن درباره آن با افراد دیگر است.
علاوه بر آن، شما می‌تواند یک دفتر خاطرات استرس تهیه کنید، تکنیکهای ریلکسیشن مانند meditation، خوابیدن بیشتر و شاید یک رویکرد جدید برای مدیریت زمان را امتحان کنید.
رژیم غذایی
بسیاری از افراد می‌دانند رژیم غذایی صحیح یا نادرست می‌تواند باعث افزایش وزن یا کاهش وزن آنها شود، ولی عده‌ی اندکی از مردم درباره‌ی تاثیر بزرگ یک رژیم غذایی خاص بر سلامت یک فرد می‌اندیشند.
یکی از شایع‌ترین کمبود ویتامین‌ها، کمبود ویتامین B12 است و خصوصا افراد وگان می‌توانند توسط مه مغزی مخفی شوند؛ زیرا رژیم غذایی آنها معمولا فاقد ویتامین B12 است. کمبود ویتامین B12 می‌تواند به اختلالات عصبی و روانی منجر شود.
مورد نگران کننده این است که بر اساس تخمینها، نزدیک به ۴۰ درصد بزرگسالان دچار کمبود ویتامین B12 در رژیم غذایی خود هستند. ویتامین B12 در فرآورده‌های حیوانی یافت می‌شوند که دلیلی است برای اینکه افراد وگان دچار کمبود ویتامین B12 هستند، ولی این بدین معنی نیست که مردم به فرآورده‌های حیوانی برای جلوگیری از کمبود ویتامین B12 نیاز دارند. ویتامین B12 می‌تواند بعنوان یک مکمل مصرف شود که باعث برطرف شدن مشکل می‌گردد.
ویتامین حیاتی دیگر که می‌تواند باعث مه مغزی شود، ویتامین D است. بیش از یک یک میلیارد نفر در سراسر دنیا، ویتامین D کافی در رژیم غذایی خود ندارند. در کنار ویتامین B12 و ویتامین D، امگا-۳ قرار دارد، زیرا اسیدهای چرب آن به عملکرد مغزی و تمرکز کمک می‌کنند. خوشبختانه، هم ویتامین D و هم امگا-۳ می‌توانند بعنوان مکمل مصرف شوند.
البته غذاهایی غیر سلامت واضحی مانند شکر نیز وجود دارد. کربوهیدراتهای تصفیه شده مانند شکر باعث افزایش قند خون شما می‌شوند، سپس شما را به زمین می‌زنند. این به مه مغزی منجر می‌شود زیرا مغز شما از گلوکز بعنوان منبع اصلی سوخت استفاده می‌کند و مادامی که شما شروع به فعالیت مغزی می‌کنید، سردر گم می‌شود.
در کنار تاثیر مه مغزی، شماا همچنین خستگی، تغییرات خلقی و سر در گمی روانی را تجربه خواهید کرد. پس اگر می‌خواهید ذهن روشنی داشته باشد، از شکر دور بمانید.
برخی اوقات یک رژیم می‌تواند برای برخی صحیح و برای برخی دیگر، ناردست باشد. اگر شما مه مغزی را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید. آنها می‌توانند برخی آزمایشها را درخواست داده و به حل کردن مشکل شما در رابطه با نوع رژیم مناسب برای سلامت شما، کمک کنند. یا به دنبال این باشید که چه چیز به خصوصی در رژیم شما وجود ندارد.
آلرژی
اگر شما به غذایی آلرژی دارید یا به سادگی به غذاهایی خاص، کمی حساس هستید، مصرف این غذاها ممکن است به مه مغزی منجر شود. لبنیات، بادام زمینی و آسپارتام را که به خاطر اثرات بد بر روی مغز شناخته شده هستند، بررسی کنید.
بسیاری از افراد، کالری مورد نیاز خود را از ذرت، سویا و گندم دریافت می‌کنند- و سورپرایز بزرگ- این غذاها جزو معمول‌ترین غذاهایی هستند که مردم به آنها آلرژی دارند. اگر شک دارید، به لیست آلرژی‌های غذایی نگاهی انداخته و برخی از معمول‌ترین علائم را پیدا کنید.
اگر شما در مورد اینکه به غذایی حساس یا آلرژیک هستید، می‌توانید با حذف یک غذای خاص از رژیم غذایی خود به مدت یک یا دو هفته شروع کنید. اگر مه مغزی ناپدید شد، به احتمال زیاد شما به آن غذا، حساس یا آلرژیک هستید. علائم یک یا دو هفته پس از اینکه غذای محرک را از رژیم خود حذف کنید، ناپدید می‌شوند.
اگر هنوز هم مطمئن نیستید، باید از پزشک خود کمک بگیرید.
کمبود خواب
همه‌ی ما می‌دانیم برای فعالیت، نیاز به خواب داریم، ولی مدت زمان خوابی که هر شخص نیاز دارد، متفاوت است. تعداد اندکی از افراد می‌توانند با خواب اندک مانند ۳ تا ۴ ساعت در هر شب، عملکرد دقیقی داشته باشند، ولی این افراد بسیار بسیار نادر هستند.
اغلب مردم به خواب ۸ تا ۹ ساعتی نیاز دارند. اگر شما خوابی که نیاز دارید را نداشته باشید، عملکرد مغزی شما دچار اختلال شده و شما احتمالا مه مغزی را تجربه کنید.
با کم کردن چند ساعت از مدت زمان خواب خود برای مواردی که نیاز دارید انجام دهید، شما ساعات مفید روز خود را از دست می‌دهید؛ زیرا شما قادر به تمرکز نخواهید بود و افکار شما ناواضح خواهد بود.
اغلب افراد در خوابیدن مشکل دارند ولی شما می‌توانید با پیروی از چند گام ساده، خواب خود را بهبود بخشید.
تمرین ۸-۷-۴ تنفس وجود دارد که تکنیکی است که تنفس شما را منظم کرده و شما را در به خواب رفتن سریعتر، یاری می‌کند. تکنیک شناخته شده دیگر، دوری از چراغهای روشن قبل از به خواب رفتن است.
بسیاری از ما جلوی تلویزیون یا با تلفن همراه در کنار خود به خواب می‌رویم، درحالیکه نور آبی این صفحات تولید ملاتونین در بدن ما را کاهش می‌دهد و این امر دقیقا باعث می‌شود بیشتر بیدار بمانیم. اگر شما بدون انجام دادن کاری قبل از بستن چشمهای خود به خواب نمی‌روید، مطالعه را امتحان کنید.
تغییرات هورمونی
مه مغزی می‌تواند توسط تغییرات هورمونی ایجاد شود. زمانیکه سطح پروژسترون و استروژن در بدن شما افزایش می‌یابد، شما احتمالا اختلالات شناختی کوتاه مدت تجربه خواهید کرد و حافظه شما می‌تواند وخیم‌تر شود.
اگر باردار هستید یا در دوران یائسگی قرار دارید، نباید از اینکه ذهن شما شروع به غیر شفاف بودن می‌کند، نگران شوید. بر روی اتخاذ یک رژیم خوب، خواب کافی تمرکز کنید و زمانیکه شما به حالت طبیعی باز گشتید، مه مغزی از بین خواهد رفت.
داروها
اگر دارویی مصرف می‌کنید، طبیعی است که اندکی مه مغزی تجربه کنید.
شما ممکن است شروع به از یاد بردن مواردی بکنید که قادر به به خاطر سپردن آنها بودید، یا ممکن است به سادگی سر در گم شوید. ممکن است نتوانید به طریقی که قبلا تمرکز می‌کردید، تمرکز کنید. همه‌ی این موارد می‌تواند ترسناک باشد ولی نباید زیاد نگران شوید.
مه مغزی یک عارضه جانبی بسیار طبیعی داروها است ولی با کاهش دوز یا تغییر دارو، عارضه جانبی اغلب پیشرفت نکرده و حتی ممکن است به کلی از بین برود.
وضعیت پزشکی
مه مغزی ممکن است یک علامت از یک وضعیت پزشکی باشد. وضعیتهای پزشکی مانند التهاب، خستگی و تغییر در سطح گلوکز خون، دلایل شناخته شده‌ای برای بروز مه مغزی هستند.
وضعیتهایی مانند سندرم خستگی مزمن، فیبرومیالژیا، آنمی، افسردگی، دیابت، میگرن، هیپوتیروئیدیسم، سندرم شوگرن، بیماری آلزایمر، لوپوس و دهیدراسیون همگی می‌توانند باعث مه مغزی شوند.
سخن آخر
اگر تاکنون مه مغزی در شما تشخیص نداده شده است، پس هرگز در گوگل بدنبال شرایط و علائم آن نباشید. زمانیکه شما این کار را آغاز کنید به سادگی (و به اشتباه) خود-تشخیصی انجام می‌دهید.
یک گام به عقب بردارید، لپ تاپ را کنار گذاشته و آرام باشید. اگر شما درباره اینکه بیمار باشید نگران هستید، همواره با پزشک خود در ارتباط باشید.
به یاد داشته باشید، لیست مواردی که می‌تواند باعث مه مغزی شود طولانی بوده و می‌تواند به سادگی رژیم غذایی اشتباه یا خواب ناکافی باشد.
