زبان شاکله اصلی تمدن بشری و شاید بتوان گفت مهمترین وجه تمایز انسان با سایر جانوران است. اگر از تک تک ما سوال کنند که کی شروع به حرف زدن کرده ایم، احتمالا همه مان از دادن پاسخ عاجز خواهیم بود و این فرآیند ناخودآگاه فراگیری زبان اولیه در کودکی بر جذابیت این موضوع افزوده است و چندی است که محققان را با این گزاره روبه رو کرده است :
اگر فرآیند یادگیری زبان اولیه (primary language) مشخص شود، بسیاری از سوال ها درباره تکامل انسان و تمدن بشری جواب داده خواهند شد!
اولین تلاش ها با کارکردن روی ناهنجاری های زبانی مثل زبان پریشی(aphasia) شروع شد. در این ناهنجاری شخص با مشکلات گفتاری و شنوایی در درک و فهم حرف دیگران ویا در حرف زدن خود مواجه می شود.
بروکا، پزشک و آناتومیست فرانسوی با کار روی بیماران مبتلا به نوعی aphasia و تحلیل تصویر های مغز، آسیب به بخشی از لوب فرونتال چپ را عامل این بیماری معرفی کرد که بعد از او به این ناحیه از قشر مخ، ناحیه بروکا (Broca’area) گفته می شود.
این ناحیه در بخش قدامی شیار پریسنترال(precentral sulcus) در لوب پیشانی (frontal) مغز قرار دارد و به این علت مهم است که بخش قدامی آن محل قرار گرفتن نورون های حرکتی (motor) و بخش خلفی آن محل استقرار نورون های حسی(sensory) ابتدایی مغز است.
حال که فهمیدیم ناحیه بروکا در بخش حرکتی قرار دارد می توان حدس زد که این بخش باید مربوط به حرف زدن ما و ساخت جملات، کلمات و واج هاست.
تلاش ها ادامه یافت تا زمانی که ورنیکه جوان! در ۲۶ سالگی حاصل تحقیقات خود را ارائه داد. او بیان داشت که عدم توانایی در درک حرف های دیگران مربوط به بخشی از لوب گیجگاهی (temporal) است که نزدیک محل درک شنوایی قرار دارد. ارتباط درک زبان با حس شنوایی و نزدیک بودن نواحی این دو در مغز بسیار جالب بود!
موضوع وقتی جالب تر شد که نوعی ناهنجاری زبانی دیده شد که در آن شخص هم خوب حرف های دیگران را درک می کند و هم خوب حرف می زند ولی در جواب دادن به حرف های بقیه مشکل دارد و حرف های نامربوط می زند! تحقیقات نشان داده که مشکل این افراد در نورون هایی است(arcuate fasciculus) که دو ناحیه مذکور را در مغز به هم ارتباط می دهند.
در آزمونی فردی را با PET ( positron emition tomography) مورد آزمایش قرار دادند . وقتی او کلمه ای را میدید ناحیه پس سری ، وقتی می شنید ورنیکه و وقتی آن کلمه را می گفت ناحیه بروکا فعالیت خود را افزایش می دادند . شخص وقتی به آن کلمه فکر می کرد همه این نواحی به علاوه نواحی زیادی از لوب پیشانی درگیر می شدند!
ذکر این نکته به جاست که منظور از زبان تنها زبان گفتاری نیست و همه این نواحی در شکل های دیگر زبان نیز مثل زبان اشاره ای افزاد ناشنوا فعال اند.
با همه ی تلاش های انجام گرفته هنوز مسائل بسیار زیادی وجود دارند که باید بررسی شوند و در حقیقت علم عصب شناسی (neuroscience) هنوز در اول راه است!
