انتشار این مقاله


هیپنوتیزم: چه تغییری در مغز رخ می‌دهد؟

هیپنوتیزم می‌تواند درزمینه‌ی ترک اعتیاد، بهبود خواب و حتی درمان‌ دندان‌پزشکی بدون درد به افراد کمک کند؛ اما مکانیسم دقیق آن چیست و چه تاثیری بر عملکرد مغز دارد؟

هیپنوتیزم می‌تواند درزمینه‌ی ترک اعتیاد، بهبود خواب و حتی درمان‌ دندان‌پزشکی بدون درد به افراد کمک کند؛ اما مکانیسم دقیق آن چیست و چه تاثیری بر عملکرد مغز دارد؟

در حین انجام هیپنوتیزم، به منظور مشاهده‌ی فعالیت مغزی، شرکت کنندگان در این بررسی باید به سمبل های مختلفی پاسخ دهند، لذا از این افراد نوار مغزی (EEG) گرفته می‌شود. بدین وسیله، روان‌شناسان درمی‌یابند که چگونه هیپنوتیزم هنگام دریافت یک پیام بینایی توسط مغز، بر نواحی مختلف آن اثر می‌گذارد.

پروفسور Wolfgang Miltner برای دهه‌های متمادی برروی پدیده‌ی هیپنوتیزم مطالعه کرده است و در این‌باره توضیح می‌دهد که در پروژه‌ای که هم‌اکنون درحال انجام است، به بررسی اینکه چگونه مغز حالت هیپنوتیزم را ممکن می‌سازد، پرداخته می‌شود و برای این کار نیز، ابتدا مطالعه‌ی دقیق‌تری پیرامون پروسه‌ی تحریک بینایی انجام شد. در بخشی از تحقیقات انجام شده، شرکت کنندگان به سه گروه جدا شدند: افراد بسیار مستعد برای هیپنوتیزم، افرادی با استعداد متوسط و افرادی که پاسخ بسیار ضعیفی به هیپنوتیزم نشان می‌دهند.  دکتر Barbara Schmidt که هدایت مطالعه را برعهده داشت می‌افزاید:

پس از هیپنوتیزم این افراد، از آنان خواسته می‌شود تا به صفحه‌ی نمایشگری که سمبل های مختلفی مانند دایره یا مثلث برروی آن در حال نمایش است نگاه کنند و تعداد دفعات نمایش سمبل های مشخصی را بشمارند؛ همچنین از آنها خواسته می‌شد تا درهمان زمان یک تابلو‌ی چوبی را در مقابل خود تصور کنند که در نتیجه‌ی آن میزان خطا‌ها در شمارش به مقدار قابل توجهی افزایش یافت. این اثر در هر سه گروه شرکت کننده مشاهده شد اما در گروه اول که برای هیپنوتیزم مساعد بودند قوی‌تر بود.


مقاله‌ی مرتبط: هیپنوتیزم


برای مشاهده‌ی بهتر فعالیت مغزی در حین هیپنوتیزم، نوار مغزی (EEG) شرکت کنندگان دریافت شد. در بررسی فعالیت نورونی صورت گرفته در مغز، حین بررسی نحوه‌ی ویرایش سمبل ها، می‌بینیم که ۴۰۰ میلی‌ثانیه پس از نمایش سمبل انتخابی برای شمارش، کاهشی بسیار شدید در فعالیت مغز رخ می‌دهد؛ در حالی که مدت بسیار کوتاهی قبل از آن- تا ۲۰۰ میلی‌ثانیه بعد از نمایش محرک- تفاوت قابل مشاهده‌ای وجود ندارد. این بدین معناست که درحین هیپنوتیزم، ادراک اولیه و ساده هنوز در حال انجام است؛ درحالی که عملکرد‌های تغییری عمیق‌تر مانند شمارش، وسیعاً تضعیف شده‌اند. روان‌شناسان دانشگاه جنا با استفاده از همین اطلاعات موفق شدند تا به چگونگی عملکرد مغز هنگام دریافت محرک ها تحت شرایط هیپنوتیزم پی ببرند.

سازماندهی تحقیقات اساسی در زمینه‌ی هیپنوتیزم

تحقیقات بیشتری در زمینه‌ی هیپنوتیزم برای سال‌های آتی طراحی شده اند که در طی آن‌ها محققان به بررسی تناوب‌های موجود در تحریک های شنوایی و ضد درد در طول هیپنوتیزم خواهند‌‌ پرداخت. میلتنر در این‌باره می‌گوید:

تا سال ۱۹۲۰ هیپنوتیزم به عنوان روشی استاندارد در علم پزشکی مطرح بود و هم‌اکنون نیز در زمینه‌ی بیهوشی کاربرد دارد. با این وجود، تقریباً هیچ تحقیق علمی در مورد علل و چگونگی عملکرد هیپنوتیزم انجام نشده‌است. متاسفانه گمانه‌زنی های عجیب و غریب زیادی پیرامون این موضوع وجود دارد و به همین علت، فعالیت های علمی انجام‌گرفته در این زمینه با شک و تردید مواجه می شوند. امروزه دیگر نیازی به اثبات اثرگذاری هیپنوتیزم وجود ندارد و هدف از انجام مطالعات، صرفاً پی‌بردن به چرایی و چگونگی تغییرات رخ‌داده در مغز در حین هیپنوتیزم است و امیدواریم تا بتوانیم تحقیقات موثر و قابل اعتمادی در این زمینه طراحی کنیم.


مقاله‌ی مرتبط: هیپنوتیزم، ناظر پنهان


سما رهنمایان


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید