نانوباتها در صورت ساخته شدن، چه مزایا و قابلیتهایی خواهند داشت؟ چه پیشرفتهایی برای رسیدن به این تکنولوژی حاصل شده است؟
در یک فیلم علمی-تخیلی دهه ۱۹۶۰ به نام “Fantastic Voyage”، یک زیردریایی حاوی تیم جراحی کوچک شدند و به داخل جریان خون یک بیمار تزریق شدند تا بتوانند در داخل بدن او جراحیای دقیق انجام بدهند و جان او را نجات بدهند. این عالی نیست که ما بتوانیم پزشکانی کوچک داشته باشیم که بتوانند از داخل بدن اقدام کنند؟ یا شاید ما بتوانیم رباتهای کوچکی تولید کنیم که بتوانیم از آنها برای ترمیم بافتهای آسیبدیده و اعمال ضدسرطانی را در محل تومور انجام دهیم.
این آرزو کوچک، ایده نانوباتهای جراح را ایجاد کرده است که مدت طولانی است در مورد فواید آنها میشنویم ولی همچنان چنین رباتها داخل عروق خونی ما حرکت نمیکنند! در سال ۲۰۰۰، یک مقاله در ژورنال Popular Science پیشبینی کرده بود که دانشمندان به زودی خواهند توانست رباتهایی تولید کنند که قطر کمتر از حتی یک تار مو خواهند داشت. اینقدر کوچک که بتوانند به راحتی در داخل عروق خونی ما حرکت کنند بدون این که توسط سیستم ایمنی ما دفع شوند (منبع: Cray). هفت سال بعد، این داستان دوباره تکرار شد و دوباره گفته شد که به زودی نانوباتهایی ساخته خواهد شد که قادر است به جاهایی برود که حتی داروها هم نمیتوانند به آن دسترسی داشته باشند؛ مثلا به کره چشم یا عروق قلبی (منبع: Irvine).
برخلاف بسیاری از ایدهها، تکامل نانورباتهای جراح بیشتر از چیزی که ما فکر میکردیم به طول انجامیده است؛ چرا که پیچیدگیهای زیادی سر راه وجود دارد و این در حالی است که نویسندگان و خوشبینهای نسبت به آینده این مشکلات را نمیبینند.
اخیرا، یک سری اتفاقات امیدوارکننده افتاده است، برای مثال محققین به جای استفاده از موادی مانند آهن و پلاستیک برای ساخت چنین رباتهایی به محتوای ژنتیکی روی آوردهاند. این گروه نشان دادند که میتوان از زنجیرههای DNA برای تولید ماشینهای کوچک استفاده کرد، و این کار را بر روی سوسک انجام دادند. این رشتهها همانند کامپیوترهای ساده بیولوژیک عمل میکنند که به دانشمندان این توانایی را میدهد که بتواند مسائل ساده ریاضی را حل کنند! این تیم همچنین توانسته است که این رشتهها را به هم متصل کند و جعبهای را تولید کند که بسته به پروتئین مقابلش باز یا بسته شود (منبع: Yirka). دانشمندان در دانشگاه کلمبیا توانستهاند مولکولهای DNA را به آنتیبادیها متصل کنند و از آنها به همراه ماکرهای فلوروسنت به عنوان نشانگرهای اختصاصی در داخل خون استفاده کنند.
این مسئله به همین قدم ساده خلاصه نمیشود بلکه مشکل بزرگ اختصاصی بودن عملکردهای ما، چه برای نانوبات و چه برای داروها را حل کرده است. ما به جای مواد فلورسنت به راحتی میتوانیم داروها یا مواد سمی جایگزین کنیم.
نتایج به صورت کلی امیدوارکننده بوده است و برخی از محققین معتقد هستند که تا سال ۲۰۲۰ این نانوباتها تکمیل خواهند شد و ما قادر خواهیم بود بر روی نمونه انسانی آنها را آزمایش کنیم.(منبع: Yirka) چیزی که اکنون مشخص شده است این است که نانوباتها زمانی به حقیقت خواهند پیوست و آرزوی مهمل نیست.